نویسنده: فرهاد دفتری
دائرة المعارف بزرگ اسلامی، جلد هشتم، 1377
نتایج جستجو:
مهمترین کتابهای دعا و زیارت در فرهنگ شیعۀ امامی
مهمترین کتابهای دعا و زیارت در فرهنگ شیعۀ امامی
نیایش و دعا یکی از جنبههای بارز فرهنگ اسلامی است. اما در همۀ مذاهب و طریقتهای اسلامی به یک اندازه رشد نکرده است. شاید یکی از دلایل غنای نیایش در فرهنگ شیعیان امامی و طریقتهای صوفیانه و عرفانی از آن رو باشد که در غالب دورههای تاریخی آنان در اقلیت و در جایگاه مخالف حاکمان و خلفای مسلمان بودهاند. از این رو، به امید بهبود اوضاع و احوال فردی و اجتماعیشان دست به دعا و نیایش میزدند تا امید خویش را زنده نگهدارند. زیارت نیز سنتی است که در همۀ ادیان و از جمله اسلام همواره وجود داشته است. زیارت عملی است که در آن زائر به روح و نیروی معنوی زیارتشونده توسل میجوید تا هم از مواهب حضور معنوی او برخوردار شود و هم دعایش مستجاب شود. به استثنای وهابیون که تفسیری نادرست از زیارت دارند بقیۀ مذاهب اسلامی بر جواز آن اتفاق نظر دارند و به آن تشویق میکنند. در اینجا آثار پدید آمده در این قلمرو در فرهنگ شیعۀ امامی به ترتیب تاریخ وفات مؤلفان آن معرفی شدهاند. برای تهیۀ این کتابها با بخش فروش سایت آثار برتر تماس بگیرید.
1. [منسوب به]علی بن حسین، زین العابدین (38-94)، الصحیفة السجادیة، چاپ های فراوان.
از جمله شرح های آن:
– شیخ بهائی، محمد بن حسین (953-1030)، الحدیقة الهلالیة، شرح دعاء الهلال من الصحیفة السجادیة، تحقیق سیدعلی موسوی خراسانی، قم، مؤسسه آلالبیت لاحیاء التراث،1410ق؛
– میرداماد، محمدباقر بن محمد (؟-1041)، شرح الصحیفة الکاملة السجادیة، تحقیق مهدی رجائی، به اهتمام محمود میردامادی، اصفهان، 1406ق؛
– فیض کاشانی، محمدبنشاه مرتضی (1006-1091)، تعلیقات علی الصحیفة السجادیة، تحقیق موسسة آل البیت لاحیا التراث، تهران، مؤسسة البحوث و التحقیقات الثقافیة، 1407ق؛
– قهپایی، بدیعالزمان (قرن یازدهم)، ریاض العابدین فی شرح صحیفة مولانا و مولی المومنین علی بن الحسین زین العابدین، به کوشش حسین درگاهی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1374ش؛
– مجلسی، محمدباقر (1037-1111)، الفرائد الطریفة فی شرح الصحیفة الشریفة، تحقیق مهدی رجائی، اصفهان، مکتبة العلامه المجلسی، 1407ق؛
– جزایری، نعمتالله (1050-1112)، نور الانوار فی شرح الصحیفة السجادیة، بیروت، دار المحجه البیضاء، دارالرسول الاکرم، 1420ق؛
– مدرسی چهاردهی، محمدعلی (1244-1334)، شرح صحیفة شریفة، تهران، مرتضوی، 1380؛
– مُغنیه، محمدجواد (1904-1979م)، فی ظلال الصحیفة السجادیة، بیروت، دارالتعارف، 1399ق/1979م؛
– فیض الاسلام، علینقی (1283-1364)، ترجمه و شرح صحیفه کامله سجادیه، [بی جا، بی نا]، 1375؛
– نبیل، شعبان، المعانی الجلیلة فی شرح الصحیفة السجادیة، تهران، الهدی، الرشاد، 1409ق/1367ش؛
– طبیب موسوی، میرسیدعلی، شرح صحیفه سجادیه، دزفول، کتابخانه سید عالمشاه، 1415ق/1373ش؛
– حسینی شیرازی، محمد (1305-1380)، شرح الصحیفة السجادیة، تهران، انتشارات اعلمی، 1424ق/2004م؛
- در سال 2008/1387 انتشارات انصاریان در قم ترجمۀ عالی انگلیسی از صحیفۀ سجادیه را با عنوان The Psalms of Islam with Transliteration منتشر کرد. مترجم ویلیام چیتیک، عارف و اسلام پژوه آمریکائی، است.
2. طوسی، محمد بن حسن (385-460)، مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، تهران، مطبعه علمی، 1338؛
علامه حلی، حسن بن یوسف (648-726)، در منهاج الصلاح فی اختیار المصباح گزیدهای از مصباح المتهجد فراهم آورده است.
3. ابن طاووس، علی بن موسی (589-664)، اقبال الاعمال، به تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، 1415ق/1373ش؛
4. همو، مَهَجُّ الدَّعَوات و مَنهَجُ العِبادات، تعلیق حسین اعلمی، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، 1414ق/1373ش؛
5. همو، جمال الاسبوع بکمال العمل المشروع، قم، دارالذخائر، 1411ق؛
6. همو، المُجتبی مِن الدّعاء المُجتبی، بیروت، دارالولاء، 1433ق؛
7. همو، فلاح السائل، [بی جا، بی نا، بی تا]؛
8. المطهر حِلّی، علی بن یوسف (635-703؟)، العدد القویة لدفع المخاوف الیومیه، تحقیق مهدی رجائی، قم، مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی، 1408ق؛
9. ابن فهد حلی، احمد بن محمد (757-841)، عُدّةُ الدّاعی و نَجاحُ السّاعی، تصحیح احمد موحدی قمی، بیروت، دارالمرتضی، 1407ق/1987م؛
10. کفعمی، ابراهیم بن علی (840-905)، البلد الامین و الدَّرع ُالحَصین، تعلیق علاءالدین اعلمی، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، 1997م؛
11. همو، المصباح، قم، الرضی، زاهدی، 1405ق؛
12. شیخ بهائی، محمد بن حسین (953-1031)، مفتاح الفلاح فی عمل الیوم و اللیلة، با تعلیقات محمداسماعیل مازندرانی خواجوئی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1415ق/1374ش؛
13. فیض کاشانی، محمدبنشاه مرتضی (1006-1091)، ذریعة الضراعة فی جمع الادعیة المتضمنة للمناجاة مع الله تعالی، زیرنظر محمد امامی کاشانی و تصحیح فاطمه نقیبی، تهران، مدرسه میرزا حسین خان سپهسالار (معروف به شهید مطهری)، 1387ش؛
14. مجلسی، محمدباقر (1037-1111)، زاد المعاد، تهران، سعدی، [بی تا]؛
15. افندی اصبهانی، میرزا عبدالله (1066-1130)، الصحیفة الثالثة السجادیة، قم، مکتبه الثقلین القرآن و العتره، 1400ق/1359ش؛
16. شهرستانی، محمدحسین (1255-1315)، الصحیفة الحسینیة و مستدرکاتها، تهران، مؤسسة البعثه، موسسة الحسین، 1418ق/1376ش؛
17. آل طعان، احمد بن صالح (1251-1315ق)، الصحیفة الصادقیة و الدعوات الجعفریة، قم، دار المصطفی لاحیاء التراث، 1419ق/1377ش؛
18. نوری طبرسی، حسینبن محمدتقی (1254-1320)، الصحیفة الثانیة العلویة، تهران، [بی نا]، 1311ق؛
19. قمی، عباس (1256-1319ش)، الباقیات الصالحات، تحقیق ولی فاطمی، قم، دارالثقلین، 1378ش؛
20. همو، فَیضُ العَلام فی عَملِ الشُّهور و الایّام، تهران، کانون انتشار، 1391ق/1351ش؛
21. همو، کلیات مَفاتیح الجِنان، چاپ های متعدد و ترجمه های فراوان؛
22. کاشف الغطا، محمدحسین (1294-1373ق)، صَحائِفُ الابرار فی وظائف الاسحار، بیروت، مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، 1432ق/1390ش؛
23. شعبان، نبیل (1408ق/1990م)، الباقیات الصالحات، [بی جا]، نشر الهدی، [بی تا]؛
24. همو، ریاض الدّاعین، [بی جا، بی نا]، 1405ق؛
25. همو، الدعاء المستجاب، [بی جا، بی نا]، 1403ق؛
26. آشتیانی، هاشم (1250-1328ش)، ابواب الجَنّات، تهران، ابن سینا، [بی تا]؛
27. مشکینی، علی (1300-1386ش)، المصباح المنیر، قم، نشرالهادی، 1370ش؛
28. قرشی، باقرشریف (1344-1433ق/1391ش)، الصحیفة الصادقیة، قم، دارالکتاب الاسلامی، 1410ق/ 1989م.
29. موحدابطحی، محمدباقر (1305-1392)، الصحیفة العلویة الجامعة لادعیة امیرالمومین الامام علی بن ابیطالب، بیروت، موسسه البلاغ، 1425ق؛
30. رضوی، محمدرضی (1310ش- )، التحفة الرضویة فی مجربات الامامیة، تهران، محمدحسن علمی، 1402ق/1374ش.
جنبههای بین منطقهای دوران نوسنگی پیش از سفال و آغاز سفال خوزستان
نویسنده: فرانک هول
مترجم: محمد تمدن
باستان شناسی و هنر ایران (32 مقاله در بزرگداشت دکتر عزت الله نگهبان)، به کوشش عباس علیزاده، یوسف مجیدزاده، صادق ملک شهمیرزادی، مرکز نشر دانشگاهی، 1378
جدایی نادر از سیمین
جدایی نادر از سیمین داستان زوجی از طبقۀ متوسط جامعۀ ایرانی است. «سیمین» میخواهد به همراه همسرش «نادر» و دخترش «ترمه» از ایران برود و همۀ مقدمات این کار را فراهم کرده است. اما نادر نمیخواهد پدر پیرش را که از بیماری آلزایمر رنج میبرد تنها رها کند. سیمین استدلال میکند که این پیرمرد همه چیز را فراموش کرده و بود و نبود نادر و دیگر اعضای خانواده مساوی است و در دنیای جدید نهاد خانه سالمندان جایگزین روابط عاطفی شخصی شده است. آنها نباید آینده خویش را به پای زندگی پیرمردی که چندان دوام نخواهد داشت قربانی کنند. اما نادر معتقد است به لحاظ اخلاقی نمیتواند پدرش را رها کند و به امید آیندهای موهوم و احتمالا بهتر برای زن و فرزندش راهی خارج شود. نادر احسان به پدر و لذت بردن بالفعل از چنین احسانی را بر لذت بالقوه و نسیه در آینده ترجیح میدهد. نادر خود کارهای شخصی پدر حتی بردن به دستشویی و نظافت او را برعهده گرفته است. این اختلافات باعث میشود سیمین از دادگاه درخواست طلاق کند، اما دادگاه درخواستش را در خصوص حضانت فرزندش رد میکند و او مجبور میشود به خانه پدرش برگردد. ترمه، دختر خانواده، تصمیم میگیرد پیش پدرش نادر بماند، به امید این که مادرش سیمین پیش آنها بازگردد.
نادر به دلیل کار اداری نمیتواند در همه ساعتها از عهدۀ مراقبت از پدرش برآید و برای این کار پرستاری به نام «راضیه» استخدام میکند. این زن جوان که بعدها معلوم میشود باردار است کار پرستاری را بدون اطلاع همسرش «حجت» قبول کرده است. روزی نادر به خانه برمیگردد و پدرش را درحالیکه دستش با روسری به تخت بسته شده و از روی تخت به زمین افتاده است تنها و رها شده میبیند. وقتی راضیه به خانه برمیگردد، دعوای شدیدی بین نادر و راضیه درمیگیرد که عواقب تلخ آن نه تنها زندگی نادر را زیر و رو میکند بلکه تصویر دخترش از او را دستخوش تغییر میسازد. نادر بر سر این که قبول کند واقعا پرستار را هل داده و جنین در رحم او از میان رفته است یا این که مقصر حادثه نبوده و به لحاظ اخلاقی مرتکب گناه و تقصیری نشده بر سر دو راهی مانده است.
باقی ماندن بر سر تعهد اخلاقی یا باقی نماندن موضوع پرتنشی است که در جدایی نادر از سیمین از زوایای مختلف بیننده را درگیر فیلم میکند. محتوای فیلم چنان جذاب و منحصر به فرد است که داوران جایزه اسکار نیز نتوانستند از این جنبۀ فیلم براحتی چشم بپوشند و در نهایت به برنده شدن این فیلم به لحاظ محتوا رأی دادند و چنین بود که اولین بار فیلمی ایرانی برندۀ جایزه اسکار 2012/1391 اعلام شد. بازی درخشان لیلا حاتمی، شهاب حسینی، و پیمان معادی بر ارزشهای این فیلم افزوده است. بعلاوه، این فیلم در کشورهای مختلف اکران شده و جوایز متعددی را از آن خود کرده است.
سرب
سرب روایت زندگی زوج جوان یهودی به نامهای «دانیال» و «مونس» در تهرانِ سال 1330 است که مانند بعضی دیگر از یهودیان خواهان عزیمت به سرزمین موعود (اسرائیل) هستند. اما از آنجا که عمویشان «یعقوب» مخالف جریان صهیونیسم است با مخالفت سازمان «هاگانا»، گروه بسیجکنندۀ یهودیان، مواجه میشوند. چندی بعد یعقوب به دست «یزقل» که عضو سازمان هاگانا است کشته میشود و پلیس «میرزا محسن»، همسایۀ یعقوب را که فردی متدین و خوشنام است و در واقع قصد کمک به یعقوب را داشته است، به جرم قتل دستگیر و روانۀ زندان میکند.
دانیال و مونس که از هویت قاتل آگاه هستند برای نجات جان خود مجبور به فرار و زندگی مخفیانه شده و درصددند تا هر طور شده از کشور خارج شوند. «نوری» برادر میرزامحسن روزنامهنگار است و بر اساس پارهای مسائل خانوادگی و عاطفی، رویۀ گوشه نشینی را در زندگیاش پیش گرفته است. نوری برای اثبات بیگناهی برادر خود به دنبال آنان است تا در دادگاه شهادت دهند تا شاهدی بر قتلش باقی نماند. سرانجام نوری موفق به بازگرداندن دانیال میشود، درحالیکه مونس از او جدا و ناخواسته راهی خارج شده است. درست در روز دادرسی دانیال در معرض ترور قرار میگیرد، اما نوری با انداختن خود جلوی او مورد اصابت گلولۀ قاتل قرار میگیرد. دانیال سرانجام در دادگاه حاضر میشود تا علیه سازمان تروریستی صهیونیستی و در راستای بیگناهی میرزا محسن شهادت دهد.
دربارۀ سرب نکتههای مثبت و منفی فراوان گفته شده است. هارون یشایایی، که سالها رئیس انجمن کلیمیان ایران بود و خود تهیه کنندۀ آثار معتبری چون «ناخدا خورشید» و «اجارهنشینها» است، از مسعود کیمیایی بابت ساخت فیلم سرب قدردانی کرد و گفت فارغ از جنبههای سینمایی، سرب تأثیری عمیق بر سرنوشت یهودیان ایران گذاشت. کیمیایی در این فیلم یهودیت را از جریان سیاسی ایدئولوژیک صهیونیسم جدا کرده و بعدها همین طرز فکر یک نظریۀ جهانی شد.
تاریخچۀ ایرانشناسی در ایتالیا
نویسنده: آنجلو میکله پیه مونتسه
مجموعه مقالات انجمن واره بررسی مسائل ایرانشناسی، به کوشش علی موسوی گرمارودی، مؤسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، چاپ دوم، 1371
فرهنگنامه تاریخی مفاهیم فلسفه (گزیدهای از مفاهیم در مابعدالطبیعه)
متن فرهنگنامۀ تاریخی مفاهیم فلسفه در زبان اصلی در دوازده جلد تنظیم شده و نشر آن از 1971 میلادی آغاز و سرانجام با چاپ جلد سیزدهم که شامل «فهرستها» است در سال 2004 به پایان رسید.
این فرهنگنامۀ آلمانی شامل 3712 مدخل در زمینۀ مفاهیم فلسفه در شاخههای مختلف آن و نیز مفاهیم مشترک میان فلسفه و سایر رشتهها، از جمله زیباشناسی و نظریۀ هنر، تاریخ و نظریۀ فرهنگ، زبانشناسی، ادبیات و خطابه، اخلاق، تعلیم و تربیت، علوم سیاسی، روانشناسی، روانکاوی، رواندرمانی و جامعهشناسی، اقتصاد، ادیان، الهیات و عرفان، ریاضیات و منطق، فیزیک، علم هیئت، جغرافیا، زمینشناسی، زیستشناسی و طب است.
امتیاز این فرهنگنامه در این است که سیر تطور تاریخی مفاهیم را بهگونهای مستند همراه با مآخذ و منابع غنی برای مطالعۀ بیشتر در اختیار خوانندگان قرار میدهد. حاصل سه دهه تلاش بیوقفۀ محققان و مؤلفان، فرهنگنامهای شده است که به اذعان صاحبان فن، «کار قرن» محسوب میشود و نهتنها در حوزۀ آلمانیزبان، بلکه در سایر حوزهها نیز تاکنون بدیلی نداشته است.
مجموعۀ سه جلدی حاضر شامل گزیدۀ مداخل فرهنگنامۀ تاریخی مفاهیم فلسفه در حوزۀ مابعدالطبیعه است، که سیر تطور تاریخی این مفاهیم از کاربرد آنها در محاوره تا تبدیل شدنشان به اصطلاح فلسفی و سپس دگرگونیهای مفهومی این اصطلاحات در گرایشهای متفاوت فلسفه و نیز اندیشۀ فیلسوفان را به گونهای مستند در اختیار پژوهشگران قرار میدهد. برگردان این اثر ماندگار به زبان فارسی، بیتردید منبع مناسبی است که خوانندگان را با ژرفا و دامنۀ تحولات مفاهیم فلسفی آشنا میسازد.
جاهلیت
نویسنده: آذرتاش آذرنوش
دائرة المعارف بزرگ اسلامی، جلد هفدهم، 1388
حیات معنوی از دیدگاه عرفان مسیحی
اِوِلین آندرهیل در کتاب حیات معنوی از دیدگاه عرفان مسیحی سه نکتۀ اساسی را مطرح میسازد. نخست اینکه حیات معنوی از لحاظ نظری لزوما مقتضی مطالعات و تحقیقات وسیع و عمیق در مسائل مابعدالطبیعی و الهیاتی نیست؛ دوم اینکه حیات معنوی از لحاظ عملی نیز لزوما محتاج گوشهگیری و عزلتگزینی و کنارهگرفتن از صحنههای مختلف زندگی اجتماعی نیست؛ و سوم اینکه زندگی آدمیان، چه در ساحت فردی و چه در ساحت جمعی، سخت نیازمند معنویت، مجاهدت و مراقبت است.
نویسنده برای توضیح و اثبات مطالب از مطالعات و تحقیقات عرفانپژوهانه، از تحلیل و بینش روانشناختی، و نیز از تجارب روحی و معنوی خویش بهره میگیرد. وی میگوید: «ما عمدتا زندگی پراکنده و پریشیدۀ خود را در کار صرف سه فعل خواستن، داشتن و انجامدادن به پایان میرسانیم، غافل از اینکه هیچیک از این افعال هیچگونه اهمیت اساسیای ندارند، مگر تا آن جا که فعل بنیادی بودن از آنها فراتر رود و آنها را دربربگیرد؛ و این بودن گوهر حیات معنوی است.»
از متن کتاب: آنچه از ما خواسته شده ضرورتا این نیست که وقت زیادی را به اموری اختصاص دهیم که آنها را اموری معنوی میدانیم، بلکه این است که مدام خواسته هایمان را به پیشگاه خدا پیشکش کنیم تا وظایف عملیای که بخش اعظم شبانه روزمان را اشغال میکنند بتوانند جزو نظام الهی شوند و ارزش معنوی بیابند. … دیدارهای دوستانه، اعمال محبت آمیز، و تعارفات عادی و نیز تجدید قوای لازم برای جسم و روح از جمله اموریاند که باید آنها را به این معنا معنوی بدانیم؛ البته به این شرط که همۀ این کارها را آگاهانه و خودخواسته به خدا و حرکت عظیم ارادۀ او پیوند دهیم.
سیمین صالح، مترجم کتاب، دانش آموختۀ زبان انگلیسی و همسر استاد مصطفی ملکیان است.
هامون
فیلم هامون روایت زندگی «حمید هامون» است که در بحبوحۀ اینکه «مهشید» همسرش او را ترک و تقاضای طلاق کرده است، مشغول کار روی رسالۀ دکترایش به نام «عشق و ایمان» نیز هست. او دوستی دارد وارسته به نام «علی عابدینی» که هنگام تنهایی و سرخوردگیها به دادش میرسد.
هامون درحالیکه درگیر ماجراهای حقوقی مربوط به طلاق و سرگرم مشغلههای شغلی و زندگیش است، لحظات خوش و ناخوش زندگی گذشتهاش را هم مرور میکند و در نهایت در مواجهه با بنبستی نهایی، خودش را به دریا میافکند، اما این علی عابدینی است که او را از غرق شدن نجات میدهد.
فیلم هامون به دغدغههای جوانان روشنفکر بعد از انقلاب میپردازد؛ دغدغههایی میان دنیاخواهی و آرمانخواهی.