مهمترین آثار کلامی شیعیان امامی به ترتیب تاریخ دورۀ حیات مؤلفان در این جا فهرست شده اند. این فهرست به محقق کمک می دهد تا تغییرات و تحولاتی را دریابد که در فرآیند شکل گیری و بسط کلام شیعه امامی پدید آمده اند. این فرآیند از ماهیت حدیث گونه مسائل و پاسخها شروع می شود، سپس ماهیت صرفا کلامی دارد و در انتها ماهیتی فلسفی-عرفانی پیدا می کند. چنین مشهور است که آرای کلامی مکتب شیعه امامی به آرای کلامی معتزلیان نزدیکتر است و با آنها در تعامل بوده یعنی گاهی تأثیر پذیرفته و گاهی تأثیر گذاشته است. برای تهیه این کتابها می توانید از بخش فروش سایت آثار برتر درخواست کنید.
1. ابن شاذان، فضل بن شاذان (؟-260)، الایضاح، به تحقیق جلال الدین حسینی ارموی، تهران، دانشگاه تهران، 1351ش؛
2. ابن بابویه، علی بن حسین (؟-329)، الامامة و التبصرة من الحیرة، قم، مدرسة الامام المهدی، 1404ق/1363ش؛
3. ابن‌ابی‌زینب نعمانی، محمد بن ابراهیم (؟-360)، الغیبة، تحقیق علی اکبر غفاری، طهران، مکتبه الصدوق، 1397ق/1356ش؛
4. ابن بابویه، محمد بن علی (311-381)، التوحید، تحقیق هاشم حسینی طهرانی، قم، جماعة المدرسین فی الحوزه العلمیه، 1346، 1357ش.
شرح این کتاب: نعمت الله موسوی جزائری (1050-1112ق)، نورالبراهین او انیس الوحید فی شرح التوحید، قم، موسسة النشر الاسلامی، 1417ق؛
5. همو، الاعتقادات فی دین الامامیه، قم، غلامرضا مازندرانی، 1412ق؛
شرح این کتاب: شیخ مفید، محمد بن محمد (336-413ق)، تصحیح اعتقادات الامامیه، کتاب المزار، بیروت: دارالمفید، 1993م؛
6. ابی اسحاق ابراهیم ابن نوبخت، الیاقوت فی علم الکلام، تحقیق علی اکبر ضیائی، قم، مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی، 1413ق/1372ش.
شرح این کتاب: علامه حلی، حسن بن یوسف (648-726)، انوارالملکوت فی شرح الیاقوت، تحقیق محمد نجمی زنجانی، [قم]، الرضی، بیدار، 1363ش؛
شرح کتاب علامه حلی: اعرجی، عبدالمطلب بن محمد (681-754)، اشراق اللاهوت فی نقد شرح الیاقوت، تحقیق علی اکبر ضیائی، تهران، میراث مکتوب، 1381ش؛
7. طبری آملی، محمد بن جریر (قرن پنجم)، دلائل الامامة، قم، موسسة البعثه، 1413ق؛
8. مفید، محمد بن محمد (336-413)، اوائل المقالات، بیروت، دارالمفید، 1993م؛
9. همو، النُکَت الاعتقادیة، قم، المؤتمر العالمی لألفیه الشیخ المفید، 1413ق؛
10. علم الهدی، علی بن حسین (355-436)، الشافی فی الامامة، تحقیق عبدالزهرا حسینی، تهران، موسسة الصادق، 1410ق؛
خلاصه این اثر: شیخ طوسی (385-460)، تلخیص الشافی، تعلیق حسین بحرالعلوم، قم، دارالکتب الاسلامیه، 1964م؛
11. همو، الذخیرة فی علم الکلام، تحقیق احمد حسینی، قم، موسسة النشر الاسلامی، 1411ق؛
12. همو، جمل العلم و العمل، تحقیق یعقوب جعفری مراغی، [طهران]، دارالاسوه، 1414ق؛
شرح این کتاب: شیخ طوسی (385-460)، تمهید الاصول فی علم الکلام، تحقیق و مقدمه عبدالمحسن مشکوة الدینی، تهران، دانشگاه تهران، 1362ش؛
13. حلبی، تقی الدین بن نجم الدین (374-447)، تقریب المعارف فی الکلام، تحقیق رضا استادی، [بی جا، بی نا]، 1363ش؛
14. کراجکی، محمد بن علی (؟-449)، کنز الفوائد، تحقیق عبدالله نعمه، بیروت، دارالاضواء، 1405ق.
15. طوسی، محمد بن حسن (385-460ق)، الاقتصاد الهادی الی طریق الرشاد، طهران، منشورات مکتبة جامع چهلستون،1400ق؛
16. همو، رسالة فی الاعتقادات، چاپ شده در رسائل الشیخ الطوسی، قم، موسسة النشر الاسلامی، [بی تا]؛
17. ابن عطیه، مقاتل (؟-505)، ابهی المداد فی شرح مؤتمر علماء بغداد: محاوره حول الامامه و الولایه، تحقیق محمد جمیل حمود، بیروت، مرکز العتره للدراسات و البحوث، موسسه الاعلمی للمطبوعات،2002م؛
18. نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد (597-672)، الفصول همراه با ترجمه فارسی آن از رکن الدین محمد بن علی گرگانی استرآبادی، به کوشش محمدتقی دانش پژوه، [بی جا: بی تا]؛
شرح این کتاب: فاضل مقداد (826)، الانوار الجلالیة فی شرح الفصول النصیریة، تحقیق علی حاجی آبادی و عباس جلالی نیا در مشهد، آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، 1420ق/1378ش؛
19. همو، تجرید الاعتقاد، تحقیق محمدجواد حسینی جلالی، قم، مکتب الاعلام الاسلامی،1407ق؛
شرح های این کتاب:
– علامه حلی، حسن بن یوسف (648-726)، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، تصحیح حسن حسن زاده آملی، تهران، کتابفروشی اسلامیه، 1362ش؛
ابوالحسن شعرانی (1281-1351ش) این کتاب را ترجمه و شرح کرده و این شرح با ترجمه فارسی در تهران، اسلامیه، 1398ق./1356ش ؛
– فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله (؟-826)، الاعتماد فی شرح واجب الاعتقاد، تحقیق صفاءالدین بصری، مشهد، الآستانه الرضویه المقدسه، مجمع البحوث الاسلامیه، 1412ق؛
– قوشچی، علی بن محمد (؟-879)، شرح تجرید الکلام، یا تجرید الکلام فی تحریر عقائد الاسلام، تبریز، 1301ق/1262ش؛
– مقدس اردبیلی، احمد بن محمد (993)، الحاشیه علی الهیات الشرح الجدید للتجرید، تحقیق احمد عابدی، قم، کنگره محقق اردبیلی، 1375ش؛
– لاهیجی، عبدالرزاق بن علی (قرن یازدهم)، شوارق الالهام فی شرح تجرید الکلام، تحقیق اکبر اسدعلی زاده، قم، موسسه الامام الصادق، 1425ق؛
20. حمصی رازی، محمود بن علی (قرن ششم)، المنقذ من التقلید، [بی جا]، موسسة النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین بقم، 1412ق؛
21. محقق حلی، جعفر بن حسن (602-676)، المسلک فی اصول الدین و تلیه الرساله الماتعیه، تحقیق رضا استادی، مشهد، آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، 1382ش؛
22. ابن میثم، میثم بن علی (636-699)، قواعد المرام فی علم الکلام، قم، مطبعه مهر، 1398ق؛
23. ابن داود، حسن بن علی (647-707)، سه ارجوزه در کلام، امامت و فقه، تحقیق حسین درگاهی و حسن طارمی راد، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سازمان چاپ و انتشارات، 1367ش؛
24. علامه حلی، حسن بن یوسف (648-726) الرسالة السعدیة، تحقیق عبدالحسین محمدعلی بقال، قم، کتابخانه آیه الله مرعشی نجفی، 1410ق؛
25. همو، منهاج الکرامه فی اثبات الامامه، تحقیق عبدالرحیم مبارک، مشهد، تاسوعا، 1379ش؛
شرح این کتاب: علی حسینی میلانی، منهاج الکرامة فی معرفه الامامه و الرد علی منهج السنه لابن تیمیه، قم، مرکز الحقائق الاسلامیه، 1428ق؛
26. همو، نهج الحق و کشف الصدق، تحقیق عین الله حسنی ارموی، قم، دارالهجره، 1407ق؛
فضل الله بن روزبهان (860-925)، ابطال الباطل را در رد این کتاب نوشته و شوشتری، نورالله بن شریف الدین (1019) کتاب احقاق الحق و ازهاق الباطل را در رد ابطال الباطل نگاشته و این اثر به کوشش حسن غفاری در طهران، اسلامیه [بی تا]، نشر یافته است.
شهاب الدین مرعشی نجفی (1278-1369ش) نیز کتابی با عنوان اللئالی المنتظمة و الدرر الثمینه در تکمله احقاق الحق نوشته و در تهران، اسلامیه، [بی تا] منتشر شده است.
27. همو، نهج المسترشدین فی اصول الدین، تحقیق احمد حسینی و هادی یوسفی،[بی جا، بی نا، بی تا]؛
شرح این کتاب، فاضل مقداد (826)، ارشاد الطالبین الی نهج المسترشدین، تحقیق مهدی رجائی، قم، مکتبة آیه الله العظمی المرعشی النجفی، 1405ق؛
28. همو، الباب الحادی عشر، چاپ شده با شرح فاضل مقداد (با نام النافع یوم الحشر)، به تحقیق مهدی محقق، تهران، موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل، 1365ش؛
29. فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله (؟-826)، اللوامع الالهیه فی المباحث الکلامیه، تحقیق محمدعلی قاضی طباطبائی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، مرکز انتشارات، 1380ش؛
30. بَحرانی، هاشم بن سلیمان (؟-1107)، غایة المرام و حجة الخصام فی تعیین الامام من طریق الخاص و العام، تحقیق علی عاشور، بیروت، موسسه التاریخ العربی، 1422ق؛
31. مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (1037-1111ق)، حق الیقین، به کوشش میرزا زین العابدین، تهران [بی نا]، 1241ق؛
32. لاهیجی، حسن بن عبدالرزاق (؟-1121)، رسائل فارسی، تحقیق علی صدرائی خوئی، تهران: میراث مکتوب، 1375ش.
33. نراقی، مهدی بن ابی ذر (1128-1209)، انیس الموحدین (آموزش اصول دین)، تصحیح نشر پیام مهدی، قم، نشر پیام مهدی، 1380ش؛
34. شُبَّر، عبدالله (1774-1826م)، حق الیقین فی معرفة اصول الدین، بیروت، دارالاضواء، 1404ق؛
35. آل کاشف الغطاء، محمدحسین (1294-1373ق)، اصل الشیعة و اصولها، تحقیق علاء آل جعفر، قم، موسسه الامام علی، 1415ق؛
36. مظفر، محمدرضا (1322-1383ق)، عقائد الامامیه، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات،1380ش؛
37. مروارید، حسنعلی (1289- )، تنبیهات حول المبدأ و المعاد، مشهد، آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، 1416ق/1375ش؛
38. کاشفی، محمدرضا (1346-1385)، کلام شیعه: ماهیت مختصات و منابع، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی،1386ش؛
39. سبحانی تبریزی، جعفر (1308- )، محاضرات فی الالهیات، قم، موسسه النشر الاسلامی، 1420ق؛
40. همو، اضواء علی عقائد الشیعة الامامیة و تاریخهم، تهران، مشعر، 1421ق؛
41. سعیدی مهر، محمد (1342ش- )، آموزش کلام اسلامی، قم، موسسه فرهنگی طه، 1377ش؛
