نویسنده: شهاب منا
دانشنامه جهان اسلام، جلد 24، 1396
نتایج جستجو:
تورات، انجیل و قرآن: سه کتاب، دو شهر و یک داستان
تورات، انجیل و قرآن: سه کتاب، دو شهر، و یک داستان. مؤلف کتاب حاضر، آنتون وِسِلز، استاد بازنشستۀ دانشکده الهیات دانشگاه آمستردام، با این نظریه که تورات، انجیل و قرآن را می توان به مثابه «داستان دو گونه شهر»، اورشلیم و بابل، مکه و مدینه، فهمید و هر سه کتاب را دارای یک پیام دانست، به چگونگی بهره بردن از کتابهای مقدس در دوران حاضر پرداخته است.
براساس دیدگاه او یک شهر، اورشلیم، نماد شهر عدالت و صلح است و دیگری، بابل، نماد شهر بی عدالتی و ظلم. همچنین قرآن را میتوان «داستان دوشهر»، یعنی مکه و مدینه، قلمداد کرد. مدینه نماد شهر فاضله و مطلوب است و مکه شهر شرک و تاریکی بود. پیام هر سه کتاب و دورنمای آنها ساخت شهری جدید است؛ اورشلیمی جدید یا مدینهای جدید که بنیان هایش براساس ارزشهای الهی طراحی شده است و عدالت در آنها تحقق خواهد یافت. اورشلیم جدید و مدینه جدید جایی عینی در این کره خاکی نیست که قدرتمندان و سیاستمداران بخواهند بر سر آن جنگی جدید راه بیاندازند.
به نظر آنتون وِسِلز، از گذشته تاکنون، هریک از این متون مقدس را غالبا به گونهای خواندهاند، فهمیدهاند و تفسیر کردهاند که گویا هریک بر ضد دیگری است. اما اکنون در دنیای ما، که افراطیونی از هر سه دین ادعای آخرالزمانی دارند، فهم این سه متن در تعامل با هم، بیش از هر وقت دیگر ضروری است. این سه کتاب به پاسخهای یکدیگر نیازمندند. آنها را باید با هم دید و همواره آنها را به گفتگو کشاند و آنها را با یکدیگر وارد بحث کرد. این کتابها بیش از آنکه سبب خشونت و ترور باشند، راه حلی برای این مشکلات هستند و داستانهای انبیاء، که به نظر وِسِلز یک داستان بیشتر نیست، همچنان برای عصر حاضر معنا دارند.
رویکرد وِسِلز به این سه کتاب را میتوان به طور کلی رویکردی ابتکاری تلقی کرد و آن را جدّی گرفت.
سماع، مجالس وجد صوفیانه
نویسنده: نصرالله پورجوادی
دانشنامه جهان اسلام، جلد 24، 1396
رویارویی با منابع
راهنمای پژوهش و نگارش تاریخ
رویارویی با منابع صرفاً اثری دربارۀ منبع پژوهی در تاریخ نگاری نیست بلکه راهنمای جامعی است برای تک تک مراحل پژوهش تاریخی. آنتونی براندیچ در این کتاب نشان می دهد که دستیابی به یک منبع خوب در فرایند پژوهش همان اندازه حیاتی و پیچیده است که دیگر مراحل آن. از نظر براندیچ گزینش و پالایش موضوع، شناسایی و جست و جوی کتابخانه ای منابع مرتبط و دستیابی به این منابع مقدمه ای است برای خوانش دقیق و انتقادی منابع و استخراج بیشترین و مفیدترین داده ها با صرف کمترین انرژی و زمان ممکن. او ضمن آشنا کردن مخاطبان با اصلی ترین جریان های تاریخ نگاری و کلیدی ترین مفاهیم و نظریه های این حوزه، با نمونه های مناسب و پرشمار، البته از تاریخ آمریکا و اروپا، دانشجو را گام به گام راهنمایی می کند تا با موفقیت پای به آخرین مرحله بگذارد یعنی نگارش یک جستار تاریخ نگارانه انتقادی درباره مجموعه ای از منابع مرتبط با یک موضوع معین. کتاب حاضر با این قصد ترجمه شده است که تجارب یکی از مورخان و چهره های دانشگاهی آمریکا را در اختیار دانشجویان ایرانی رشتۀ تاریخ قرار دهد. براندیچ کوشیده تا میان مباحث نظری و راهکارهای عملی پیوند برقرار کند و دانشجویان را تشویق نماید تا با دیدی جامع و نقادانه به سراغ منابع بروند، محدودیتها را در نظر بگیرند، به منابع فرعی هم توجه کنند، دیدگاههای شاذ و خاص را رصد کنند، و هرگز از بازبینی کار خویش و تن دادن جسورانه به خود انتقادی فرو گذار نکنند. رویارویی با منابع سرشار از مثالها، و رهنمودهای عملی است و در عین حال به دانشجویان ایرانی کمک می دهد تا با کاستی های رشتۀ تاریخ در ایران بهتر آشنا شوند. رویارویی با منابع هم در درس شناخت منابع و مآخذ به کار می آید و هم در درس روش تحقیق.
سلمان فارسی، صحابی بزرگ و نامدار پیامبر اسلام
نویسنده: سید محمد عمادی حائری
دانشنامه جهان اسلام، جلد 24، 1396
سلفیّه جدید، عنوان طیفی از گروههای مسلمان
نویسنده: سعید عدالتنژاد
دانشنامه جهان اسلام، جلد 24، 1396
فراز و فرود شیخ خزعل
این کتاب چگونگی به قدرت رسیدن شیخ خزعل، افزایش قدرت و سطوت او، همچنین روابط وی با مراکز قدرت و نیروهای اثر گذار محلی، منطقه ای و جهانی در عرصه تعاملات سیاسی را در ۱۴ فصل به تفصیل مورد کنکاش قرار داده است. عبدالنّبی قیّم با مطالعه دقیق اسناد و کتابهای بسیاری کوشیده است تصویری دقیق از اوضاع اقتصادی و اجتماعی خوزستان این سالها ارائه دهد.
به این ترتیب ما روایت روی کارآمدن این اعجوبه قبیلهای را مرور خواهیم کرد که با مرگ پدر و به قتل رساندن برادر بزرگتر به سوی قدرت خیز برمیدارد و در اندیشه نشستن بر اریکه سلطنت عراق است. وقوع انقلاب مشروطه در سال ۱۲۸۵ (۱۹۰۶ه. ش)، کشف اولین چاه نفتی خاورمیانه در سال ۱۹۰۸، شعله ور شدن آتش جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۴، اضمحلال و فروپاشی امپراتوری عثمانی، روی کار آمدن بلشویکها و تشکیل اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۱۷ و سقوط خاندان قاجار و برآمدن رضاخان اتفاقهای مهمی است که در دوره حکومت شیخ خزعل روی میدهد.
فرهنگ معاصر عربی-فارسی
فرهنگ عربی-فارسی موجود ثمرۀ سالها مطالعه و بررسی فرهنگهای مختلف اعم از فرهنگهای عربی-عربی، عربی-فارسی، عربی-انگلیسی، فارسی-فارسی و حتّی عربی-فرانسه است.
نتیجۀ مطالعات و بررّسیهای مزبور ایجاد تغییر و تحوّلی در نحوۀ فرهنگنگاری عربی-فارسی را بیش از پیش ضروری ساخت.
رئوس کلّی حاکم بر این فرهنگ به کارگیری جدیدترین و علمیترین شیوههای فرهنگنویسی به منظور تسهیل استفاده از آن و هرچه فارسیتر کردن فرهنگ است.
این فرهنگ ضمن اینکه در برگیرندۀ لغات قدیمی عربی است، فاقد لغات مهجور و متروک بوده و بیش از هر چیز در برگیرندۀ مدخلهای جدید، معانی جدید و لغات و اصطلاحات علمی روز است. به همین دلیل فرهنگ مزبور را هم از نظر شکل و هم از نظر محتوا میتوان فرهنگ عربی-فارسی امروز نامید.
مقالات داودی
کتاب حاضر مشتمل بر مجموعه مقالاتی درباره فلسفه است که در گذشته، در مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران و ضمیمه آن به طبع رسیده است. بحث سه مقاله نخست، مساله نفس است. مقاله چهارم که مفصلترین مطلب این مجموعه را شامل میشود، به بررسی غلبه سوفسطائیان اختصاص دارد. مقالات بعدی درباره مسائل جداگانهای است که بیشتر ابداعی است و کمتر جنبه پژوهشی و تحقیق دارد. عنوانهای مطالب کتاب به این قرار است. بقای نفس در نظر فارابی؛ تطبیق آراء ابن سینا بر آراء ارسطو و ذکر علل اختلاف نظر این دو حکیم؛ آراء یونانیان درباره جان و روان؛ سوفسطائیان؛ خود را بشناس؛ اضطراب متافیزیک در دوره معاصر؛ و بحث انتقادی درباره بطلان تسلسل.
سلطان العلماء، حسین بن محمد، فقیه امامی قرن یازدهم
نویسنده: محمد رئیس زاده
دانشنامه جهان اسلام، جلد 24، 1396