نویسنده: حسین دباغ
ویژه نامه اندیشه و علوم انسانی، روزنامه اصفهان زیبا، دورۀ جدید، شماره سوم، دی ماه 1398
نتایج جستجو:
برش (نمایشنامه)
بُرِش داستان زندگی در ویرانشهر است. بُرِش روایت زندگی جراحِ عملی مرموز که بهشدت از آنچه انجام میدهد ناراضی است. نقطۀ تمرکز نمایشنامه، جایگاه فرد در جامعه و این نکته است که چگونه سیاستهای حزبی درمقابل هنجارها و اخلاقیات فردی قرار میگیرند. در بُرِش با اثری علمی-تخیلی مواجهایم که به تأثیرات علم و سیاست بر زندگی انسان میپردازد؛ اینکه چگونه دولتها با بهرهبرداری از علم و تکنولوژیْ بشر بیزمان و بیمکان دنیای نمایشنامه را میبلعند و پدیدهها را متناسب با منافع پایانناپذیر و بیحد و حصر خود تعبیر میکنند.
چپ داروینی: سیاست، تکامل، همکاری
پیتر سینگر، فیلسوف اخلاق استرالیایی و نظریهپرداز برجسته اخلاق زیستی، میکوشد بر پایه شواهدی، که به ویژه از نظریه بازیهای زبانی ویتگنشتاین وام گرفته، نشان دهد تفسیر دست راستی از سرشت انسان بر پایه نظریه تکامل داروین ناصواب است و به جای آن باید سرشت انسان را با تفسیری همهانگارانه که نفع فرد را در گرو نفع همگان میبیند تفسیر کرد. پیتر سینگر در پی آشتی دادن داروینیسم با سوسیالیسم است. برای دستیابی به این مقصود، او نخست دو وصلت نامیمون تاریخی را هدف قرار میدهد. وصلت نخست، میان داروینیسم و سرمایه داری و وصلت دوم میان سوسیالیسم و مارکسیسم. سینگر با باز کردن این دو گِره، میکوشد دو عنصر آزاد شده، یعنی داروینیسم و سوسیالیسم، را با هم پیوند زند. اما این پیوند تنها هنگامی ممکن است که حک و اصلاحاتی در هر دو نظریه صورت گیرد.
میل در چشم جهانبینش کشید: نورالعیون زریندست و تصحیح آن
نویسنده: گلپر نصری، یونس کرامتی
آینۀ میراث، شمارۀ 62، بهار و تابستان 1397
افتتاح کتابخانۀ ديجيتال جهان
کتابخانۀ دیجیتال جهان افتتاح شد. علاقمندان از سراسر جهان میتوانند به منابع الکترونیکی این کتابخانه از طریق وبسایت آن دسترسی داشته باشند. این وبسایت در ادارۀ مركزی یونسكو در پاریس كار خود را آغاز کرد.
در این وب سایت كتابهای نادر، نقشههای تاریخی، نسخ خطی، فیلم و عكس از كتابخانه ها و آرشیوهای سراسر جهان ارائه می شود. مراجعهكنندگان به این سایت قادر خواهند بود تا به تمام این موارد به هفت زبان عربی، چینی، انگلیسی، فرانسوی، پرتغالی، روسی و اسپانیائی دسترسی یابند.
32 مؤسسه از برزیل، بریتانیا، چین، مصر، فرانسه، ژاپن، روسیه، عربستان سعودی و آمریكا برای اجرای این پروژه به یاری سازمان یونسكو شتافتند. اجرای این پروژه نخستین بار در سال 2005 بهوسیلۀ بزرگترین كتابخانۀ جهان یعنی كتابخانۀ کنگرۀ آمریكا به یونسكو پیشنهاد شد.
كتابخانۀ الكترونیكی جهانی به آدرس زیر در دسترس کاربران میباشد:
شرکت گوگل و بنیاد قطر هر کدام با سه میلیون دلار، بنیاد کارنگی با دو میلیون دلار، دانشگاه علم و تکنولوژی ملکعبدالله با یک میلیون دلار و شرکت مایکروسافت با یک میلیون دلار کمک، از جمله پشتیبانان مالی این طرح هستند.
کتابخانۀ دیجیتال جهان جلوههای فرهنگی نقاط گوناگون جهان را بهصورت چندزبانه و رایگان در اختیار کاربران قرار میدهد. هدف از راهاندازی این کتابخانه در چهار محور خلاصه شده است: ارتقای تفهیم و تفاهم میان ملتها و فرهنگها، افزایش ظرفیت و تنوع مضامین فرهنگی در اینترنت، فراهمساختن منابع برای آموزگاران، پژوهشگران و مخاطبان عام و ظرفیتسازی برای مؤسسههای مشارکتکننده برای کمکردن خلأ دیجیتالی درون و میان کشورها.
برای نمونه چند لینک جالب از این سایت:
http://www.wdl.org/en/item/2679/zoom.html
فلسفه چیست؟ (معرفی فلسفه به ناآشنایان)
نویسنده: مهدی غفوریان
منتشر شده در وب سایت آثاربرتر، بهمن 1398
درآمدی به آیین استناد در نگارش های علمی
آیین استناد یعنی چه؟ پژوهش و نگارش فرایندی پویا دارد و نویسندهای که دربارۀ مسئلهای بررسی و تحقیق میکند و اثر وی بناست حامل پیام تازهای باشد، برای آگاهی از مسیر تحول موضوع از کندوکاو در آرای پیشین گزیری ندارد. توفیق او در وهلۀ نخست در گرو جلب اعتماد خواننده در التزام به روش علمی و تتبع در مراجع فکری است. حلقۀ نخست در زنجیرۀ عناصر این اعتماد با استناد به منابع مناسب شکل میگیرد تا به این ترتیب خواننده در استحکام و انسجام متن و اعتبار منابع اطمینان بیابد.
استناد از دیرباز متداول بوده است و اِسناد هر قول به صاحب آن پیشینهای دراز دارد. با این حال کاربرد روشمند استنادها و متکیکردن مدعاها به سند محکم در یکی دو قرن اخیر رواج یافته است. مؤلف منصف در بهرهگیری از منابع، خواه از لحاظ مفاهیم، خواه از بابت روشها، یافتهها و نتایج، با نسبتدادن هر اندیشه به مبدِع آن ادای دَین میکند و با ذکر شواهد و استنادهای خود، سندیت مدعای خود را نشان میدهد؛ و با عرضۀ شواهد مخالف نیز امکان داوری دقیق را برای خواننده فراهم میآورد.
کتاب درآمدی به آیین استناد در نگارشهای علمی شامل سه دفتر است. دفتر اول در سه گفتار، ناظر به پارهای از مبانی نظری کاربرد ارجاع و استناد در نگارشهای علمی است. گفتار اول بیشتر بر هدفها، دلایل و انگیزههای استنادکردن و عواملی که بر رفتار استنادی نویسندگان و ساماندهی استنادها تأثیرگذارند تأکید دارد. در گفتار دوم دربارۀ بروز خطاهای ارجاعی بحث میشود و به نتایج چند پژوهش که به بررسی خطاهای ارجاعی پرداختهاند، نیز به برخی از رهنمودهای برخاسته از این بررسیها دربارۀ کاربرد استناد و ارجاع اشاره میشود. در گفتار سوم آسیبپذیری پژوهشهای متکی به استنادهای منابع شبکۀ جهانی وب مورد تحلیل قرار میگیرد، و جنبههای آسیبرسان این منابع که مآلا ممکن است زمینۀ پرخطری برای پژوهش در پی داشته باشد، بیان میگردد.
دفتر دوم با عنوان «110 نکته در ذکر استنادها و ارجاعات و تنظیم اطلاعات کتابشناختی منابع مقالات دانشنامۀ جهان اسلام» است که در آن به توضیح نکات مذکور میپردازد. بحث دربارۀ انواع ارجاع، چگونگی ذکر اجزای نشانههای درونمتنی در مقالات دانشنامه، مسائل شناسهها و چگونگی درج اطلاعات کتابشناختی منابع از اهم مباحث بخشهای پنجگانۀ این دفتر را تشکیل میدهند.
دفتر سوم به معرفی دو شیوهنامه در زمینۀ پژوهش و نگارش در حوزههای علوم اجتماعی و علوم انسانی، از انتشارات انجمن روانشناسی آمریکا و انجمن زبان مدرن آمریکا و بررسی رهنمودهای این دو شیوهنامه در زمینۀ چگونگی استناد به منابع مختلف میپردازد.
موسیقی کبیر
کتاب موسیقی کبیر از جامعترین و تاثیرگذارترین کتابهایی است که دربارۀ موسیقی نظری و عملی به زبان عربی نوشته شده است.
این کتاب احتمالا در بغداد به دست فیلسوف و دانشور متبحر، ابونصر محمد بن محمد بن طرخان فارابی (د. ۳۳۹ق/۹۵۰م) ـ که در متون قرون وسطا به Avennasar یا Alfarabius مشهور است ـ تألیف و به سال ۳۲۴ ق به ابوجعفر محمد بن ابوالقاسم کرخی، وزیر خلیفه الراضی بالله (۳۲۹-۳۲۲ق) تقدیم شده است.
فارابی کتاب بزرگ خود را بر پایۀ منابع یونانی و عربی و نیز بر دانش عمیقی که از موسیقی عملی دوران خود در شرق جهان اسلام داشت، تألیف کرد و از میان منابع یونانی از نوشتههای ارسطو و افلاطون و کتابهای موسیقی اقلیدس، اریستوکسن، نیکوماخوس، بطلمیوس و آریستدس کنتیلانوس بهره گرفت. منابع عربی فارابی نیز نوشتههای اسحاق بن ابراهیم موصلی (د. ۲۳۵ق/۸۵۰م) و اسحاق ابن یوسف الکندی (د. اندکی بعد از ۲۵۶ق/۸۷۰ م) و دیگر نویسندگان نیمۀ اول یا میانۀ قرن سوم هجری/ نهم میلادی است.
اما احتمالا منابع اولیۀ فارابی قدری جدیدتر از کتابهای بالا بوده است. به نظر میرسد که او به کتاب الموسیقی الکبیر تألیف شاگرد الکندی؛ احمد بن مروان بن الطیب السرخسی (د. ۲۸۶ق/۸۸۹م) دسترسی داشته؛ کتابی که به گفتۀ ابن ندیم بزرگترین کتاب در نوع خود بوده است. بسیار محتمل است که فارابی در انتخاب عنوان و نیز تقسیمبندی کتاب خود به دو بخش اصلی، از این کتاب تأثیر گرفته باشد.
فارابی در مقدمۀ کتاب خود اشاره کرده که کتاب دوم موسیقی کبیر به بررسی و بازخوانی انتقادی منابع یونانی و عربی، به ترتیب تقدم و تأخر زمانی اختصاص دارد. گرچه این بخش در نسخههای خطی موجود یافت نمیشود، اما میتوان برداشت روشنی از شرح و قضاوت فارابی دربارۀ کارهای پیشینیانش در دیگر تألیف موسیقایی او پیدا کرد و آن، بخش پایانی کتاب احصاء الایقاعات است که بعد از کتاب موسیقی کبیر نوشته شده و فارابی در آن به تحلیل و نقد نظریههای اسحاق موصلی، الکندی و منصور بن طلحه الطاهری دربارۀ وزن پرداخته است.
موضوعاتی که در بخشهای باقی مانده از کتاب موسیقی کبیر مورد بحث قرار گرفته، شامل نغم، ایقاع، الحان و سازهای مشهور و نحوۀ تسویه (کوککردن) آنهاست. توضیحات فارابی دربارۀ سازهای موسیقی در میان نوشتههای موسیقی قدیم منحصر به فرد است. او اندیشههایی مانند هماهنگی اجرام آسمانی [با الحان موسیقی] را کنار گذاشت و تلاشهایش را به یافتن قوانین عمومی پدیدههای عملی موسیقی معطوف داشت.
نقدی بر کتاب تاریخ و فلسفۀ ریاضیات
نویسنده: حسن امینی
پژوهشنامۀ انتقادی متون و برنامههای علوم انسانی، شمارۀ 1، فروردین 1397
نقدی بر کتاب ایران در عصر صفوی
نویسنده: بهزاد کریمی
پژوهشنامۀ انتقادی متون و برنامههای علوم انسانی، دورۀ 18، شمارۀ 10، دی 1397