دائرة المعارف قرآن اثری مرجع با رویکردی آکادمیک و مطابق با معیارهای بین المللی در حوزه مطالعات قرآنی است و چکیده ای از دستاوردهای حدود یکصد و پنجاه سال قرآن پژوهی غربیان را در دسترس پژوهشگران و علاقه مندان رشته های علوم انسانی و اجتماعی قرار می دهد. این دائرة المعارف پنج جلدی در نخستین سال های قرن حاضر زیر نظر گروهی از سرشناس ترین استادان مطالعات اسلامی و به قلم محققانی از ملیت ها و فرهنگ های گوناگون در انتشارات بریل هلند به زبان انگلیسی منتشر شد. هفتصد مدخل کوتاه و بلند این اثر به مفاهیم، شخصیت ها، رویدادها و باورهای ذکر شده در قرآن یا مرتبط با قرآن و نیز به موضوعات و مسائل بحث برانگیز در حوزه مطالعات قرآنی اختصاص دارند.
ترجمه فارسی این دائرة المعارف کم نظیر، علاوه بر عرضه تصویری واقعی از فضای مطالعات قرآنی در غرب، رهیافت ها، مسئله ها و دغدغه‌های جدید را به دست اندرکاران حوزه مطالعات اسلامی در جامعه ما نشان خواهد داد. غالب مترجمان این اثر خود متخصص در رشته‌های علوم اسلامی بوده‌اند. برخی مقالات در اصل هم پیچیده و مبهم نوشته شده‌اند و طبیعی است که چنین اشکالی در ترجمه نیز خود را نشان دهد. با این وصف به همه علاقمندان آشنایی جامع با قرآن پیشنهاد می‌شود از استفاده از این اثر غفلت نورزند.

دائرة المعارف قرآن اثری مرجع با رویکردی آکادمیک و مطابق با معیارهای بین المللی در حوزه مطالعات قرآنی است و چکیده ای از دستاوردهای حدود یکصد و پنجاه سال قرآن پژوهی غربیان را در دسترس پژوهشگران و علاقه مندان رشته های علوم انسانی و اجتماعی قرار می دهد. این دائرة المعارف پنج جلدی در نخستین سال های قرن حاضر زیر نظر گروهی از سرشناس ترین استادان مطالعات اسلامی و به قلم محققانی از ملیت ها و فرهنگ های گوناگون در انتشارات بریل هلند به زبان انگلیسی منتشر شد. هفتصد مدخل کوتاه و بلند این اثر به مفاهیم، شخصیت ها، رویدادها و باورهای ذکر شده در قرآن یا مرتبط با قرآن و نیز به موضوعات و مسائل بحث برانگیز در حوزه مطالعات قرآنی اختصاص دارند.
ترجمه فارسی این دائرة المعارف کم نظیر، علاوه بر عرضه تصویری واقعی از فضای مطالعات قرآنی در غرب، رهیافت ها، مسئله ها و دغدغه‌های جدید را به دست اندرکاران حوزه مطالعات اسلامی در جامعه ما نشان خواهد داد. غالب مترجمان این اثر خود متخصص در رشته‌های علوم اسلامی بوده‌اند. برخی مقالات در اصل هم پیچیده و مبهم نوشته شده‌اند و طبیعی است که چنین اشکالی در ترجمه نیز خود را نشان دهد. با این وصف به همه علاقمندان آشنایی جامع با قرآن پیشنهاد می‌شود از استفاده از این اثر غفلت نورزند.

دائرة المعارف قرآن اثری مرجع با رویکردی آکادمیک و مطابق با معیارهای بین المللی در حوزه مطالعات قرآنی است و چکیده‌ای از دستاوردهای حدود یکصد و پنجاه سال قرآن پژوهی غربیان را در دسترس پژوهشگران و علاقه مندان رشته های علوم انسانی و اجتماعی قرار می دهد. این دائرة المعارف پنج جلدی در نخستین سال های قرن حاضر زیر نظر گروهی از سرشناس ترین استادان مطالعات اسلامی و به قلم محققانی از ملیت ها و فرهنگ های گوناگون در انتشارات بریل هلند به زبان انگلیسی منتشر شد. هفتصد مدخل کوتاه و بلند این اثر به مفاهیم، شخصیت ها، رویدادها و باورهای ذکر شده در قرآن یا مرتبط با قرآن و نیز به موضوعات و مسائل بحث برانگیز در حوزه مطالعات قرآنی اختصاص دارند.
ترجمه فارسی این دائرة المعارف کم نظیر، علاوه بر عرضه تصویری واقعی از فضای مطالعات قرآنی در غرب، رهیافت ها، مسئله ها و دغدغه‌های جدید را به دست اندرکاران حوزه مطالعات اسلامی در جامعه ما نشان خواهد داد. غالب مترجمان این اثر خود متخصص در رشته‌های علوم اسلامی بوده‌اند. برخی مقالات در اصل هم پیچیده و مبهم نوشته شده‌اند و طبیعی است که چنین اشکالی در ترجمه نیز خود را نشان دهد. با این وصف به همه علاقمندان آشنایی جامع با قرآن پیشنهاد می‌شود از استفاده از این اثر غفلت نورزند.

کتاب تاریخ قرآن از یک مقدمه و شش فصل تشکیل شده است. محمد هادی معرفت نخست پیشینۀ کتاب‌هایی با عنوان شناخت قرآن در دوره‌های گذشته را بررسی کرده و سپس به معرفی کتاب‌های تاریخ قرآن در عصر حاضر پرداخته است.

نویسنده در فصل اول بحثی دربارۀ چهار معنای وحی در قرآن دارد. او توضیح می‌دهد که وحی به معنای: اشاره پنهانی، هدایت غریزی، الهام، و وحی رسالتی به‌کار رفته است. او همچنین در این فصل به مسئله امکان وحی، دلایل امتناع وحی و کیفیت نزول وحی پرداخته است. بررسی داستان ورقة بن نوفل و چگونگی افسانه غرانیق برای نویسنده اهمیت داشته و از این رو به این داستانها در همین فصل پرداخته است. در پایان این فصل به مسئله کاتبان وحی و چگونگی ثبت و ضبط قرآن توسط آنان پرداخته شده است.

فصل دوم به آغاز نزول قرآن، دوران فترت، مدت نزول، نزول دفعی و تدریجی و مفسران اختصاص یافته است. در همین فصل به خواننده اطلاعات کلی از قبیل اولین و آخرین آیه و سوره قرآن، ترتیب نزول سوره‌ها، مکی و مدنی و معیار شناخت هر کدام از آنها و فواید شناخت آنها ارائه شده است. مطالب او در این فصل تقریبا تکرار مطالبی است که در غالب تفسیرهای قرآن می‌توان یافت جز آنکه به چند سؤال یا به تعبیر نویسنده شبهه دربارۀ مکی و مدنی بودن سوره‌ها توجه شده است.

در فصل سوم نویسنده از نظم و تالیف قرآن، نظم آیه‌ها در هر سوره و توقیفی بودن نظم آیات سخن گفته است. او نام کسانی را برده که مُصحف را جمع آوری نمودند و مشخصات هر کدام از مصاحف را بیان می‌کند. کسانی مانند علی بن ابیطالب، ابن مسعود و اُبیّ بن کَعب. سپس موضوع مشهور یکی کردن یا توحید مصاحف در دوران عثمان بررسی شده است و این که چگونه مصحف عثمانی در همۀ بلاد اسلامی منتشر شد.

قاریان قرآن و چگونگی به رسمیت یافتن قرائت‌های هفتگانه، عوامل اختلاف در قرائت‌ها، راههای شناخت قرائت صحیح و مساله تواتر قرائت‌ها مباحثی هستند که معرفت در فصل چهارم از آنها بحث کرده است. در پایان فصل حجیت قرائت‌های هفتگانه را ذکر می‌کند و توضیح می‌دهد که قرائت عاصم به روایت حفص برگزیده قرائت‌ها و مطابق با قرائت جمهور مسلمین از صدر اسلام تا کنون بوده است.

فصل پنجم به تحریف ناپذیری قرآن مربوط است. ابتدا مؤلف واژه تحریف از نظر لغت و اصطلاح را بررسی می‌کند. آنگاه دلایل نفی تحریف از جمله: گواهی تاریخ، ضمانت الهی، ضرورت تواتر قرآن و نصوص اهل بیت را که همگی دلایلی کلامی و درون دینی‌اند بیان شده است.

در فصل آخرمساله ترجمه قرآن مورد بحث قرار گرفته که در این زمینه نویسنده ابتدا ترجمه را تعریف و سپس روش‌های ترجمه را ذکر کرده است. در قسمت دیگری از این فصل دلایل مخالفان ترجمه قرآن بیان شده و مؤلف به آنها پاسخ می‌دهد.

در مطالعات اسلامی در غرب کتابهای آشنایی با قرآن و تاریخ قرآن به قلم محققان غیرمسلمانان فراوان نوشته شده است. در همۀ آنها ادعاهای مشهور علمای مسلمان دربارۀ قرآن نقد و بررسی شده‌اند. اما در میان کتابهای عالمان مسلمان کتاب آقای معرفت با همۀ اشکالات محتوایی، تاریخی و مطبعی که دارد (و از سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی انتظار می‌رود که چنین اغلاطی در کتاب درسی نباشد) یکی از بهترین کتابهاست.

ریچارد بل سالیان سال در اسلام پژوهی و قرآن پژوهی سابقه داشت او استاد زبان و ادب عربی در دانشگاه اسکاتلند بود. ریچارد بل ترجمه قابل توجه و شیوایی همراه با توضیحات در دو جلد، از قرآن کریم به انگلیسی به عمل آورد و در آن سعی در باز آرایی انتقادی (یا تجدید ترتیب و توالی سنتی) قرآن کریم نمود و مقدمه ای نیز بر آن نگاشت. قرآن ترجمه شده او در چاپ اوّل هم باز- آرایی/ تجدید آرایش یا چینش آیات و عبارات را دارد و هم توضیحات و توجیهات لازم را از نظر مترجم صاحب این نگرش و این روش را، امّا عدم رضایت او از این کار باعث شد تا در سال ۱۹۵۳ اواخر حیاتش از گردآوری نه چندان سنجیده درس هایش کتاب مقدمه حاضر را منتشر می کند که با تهذیب و تحریر و اصلاح و گسترش پرفسور مونتگمری وات؛ شاگرد ریچاردبل، به یک کتاب طراز اوّل و بی عیب و ایراد تبدیل شده است و وات هر کجا به ایراد عقیدتی/ کلامی برخورد نموده همه را اصلاح کرده است.