اثر پیش رو به پیدایش علم تاریخ نزد عربها پرداخته است و در این راستا محفوظات قرن اول تا سوم هجری را مورد بحث و بررسی قرار داده است و به واکاوی آنها از نظر قوت و ضعف، تقدّم و تأخر، صحت و سقم و همچنین به بررسی آنها از بُعد اینکه آیا به واقع رویداد تاریخی اند و یا اینکه ساخته قصه ها، نیز عنایت و توجه نموده است.
قرائت دین، در واقع همان قرائت متون دینی است و متون دینی را به گونه های متفاوت می توان فهم و تفسیر کرد و از همین جاست که دین قرائت های کثیر پیدا می کند. تاریخ دین گواه شکست ناپذیر و غیر قابل معارضه این واقعیت است. به نظر ما قرائت رسمی را می توان و باید تفسیر کرد. این دعوی بر این مقدمه مسلم استوار گردیده، که هر گونه قرائت دینی را می توان نقد کرد و هیچ قرائتی از این اصل عام مستثنی نیست. مفروض ما این است که تنها با نقد قرائتهای متفاوت، می توان قرائت قابل قبول از دین را انتخاب کرد. چنانکه پذیرفتن همین اصل به وضوح نشان می دهد که دعوی امکان قرائتهای کثیر از متون دینی به معنای تجویز هرج و مرج در کار فهم و تفسیر دین و صحیح دانستن همه قرائت ها و دست شستن از استدلال نیست. به صورت یک واقعیت، قرائت ها می توانند متعدد باشند ولی برای دست یافتن به حقیقت ما موظّف هستیم هر قرائتی رانقد کنیم و نقطه های ضعف و قوّت معانی و استدلال قرائت کننده را آشکار گردانیم و میزان اعتبار قرائت او را مشخص سازیم. قرائت رسمی از دین را به این سبب نقد می کنیم که این قرائت به صورت آشکاری با بحران جدّی مواجه شده و این بحران، هم به پیام رسانی دینی و هم به عقلانیت سیاسی در جامعه ما سخت آسیب زده است. انگیزه ما برای نقد این است که با نشان دادن نقطه ضعف و آسیب های این قرائت گامی در راه تصحیح پیام رسانی دینی و عقلانی سازی سیاست در جامعه برداریم.
اسلام و حکمت خالده یکی از آخرین کتاب‌های فریتیوف شوان و شامل مقالاتی با موضوعات مختلف دربارۀ اسلام است. این اثر در چهار بخش تنظیم شده است؛ بخش اول به مباحث کلی در باب ادیان و به‌ویژه اسلام می‌پردازد. بخش دوم دربارۀ انشعابات مذهبی در جهان اسلام و تجزیه و تحلیل آنهاست. بخش سوم در صدد پاسخگویی به برخی مسائل کلامی و عقیدتی است و در بخش چهارم نکاتی چند در باب آخرت مطرح شده است.
هر فصل شامل پاورقی‌هایی از خود مؤلف است که تحت عنوان یادداشت‌ها در پایان همان فصل آمده است. اکثر پاورقی‌های شوان جنبۀ توضیحی دارند، اما نشانی دقیق کتاب‌ها و ذکر مآخذ مطالب نقل‌شده به ندرت در آنها دیده می‌شود. او در عین حال که در بیان مطالبش از اصطلاحات ادیان دیگر و نیز سخنان حکما و عرفای متعدد بهره می‌برد، توضیح چندانی دربارۀ آنها نمی‌دهد و دانستن آن را از طرف خواننده فرض می‌گیرد.
متن اصلی کتاب دارای پیشگفتاری به قلم دکتر سید حسین نصر است که در ترجمۀ فارسی نیز عینا آمده است.
کتاب حاضر مجموعه‌ای است از پنج مقاله به قلم عبدالکریم سروش در باب دینداری و معنای رازدانی در دین.
نویسنده در مقالۀ اول ابتدا تعریفی از فرد روشنفکر ارائه می‌دهد و بعد با دلایلی اثبات می‌کند که روشنفکران در جامعه نباید به قدرت سیاسی برسند (مهم‌ترین دلیل نیز این است که اگر روشنفکر به اصحاب قدرت بپیوندد جایگاه روشنفکری خالی می‌ماند). در مقالۀ دوم او قرائت فاشیستی از دین را تشریح و مصادیق آن در جامعۀ امروزین ما را روشن می‌کند و آسیب‌های ارتزاق روحانیون از راه دین را بر می‌شمارد و نظر خود را با سایر روشنفکران دینی مقایسه می‌کند. در سومین مقاله از این کتاب سه فرهنگ ایرانی، اسلامی و غربی معرفی و سپس نحوۀ برخورد صحیح با این فرهنگ‌ها ذکر می‌شود.
در دو مقالۀ آخر که اصلی‌ترین مباحث کتاب در آنها مطرح شده است، ابتدا تناقض بین رازدانی و زندگی غافلانه بررسی می‌شود، سپس ارتباط این رازدانی با روشنفکری مطرح می‌گردد و در ادامه وظیفه و کارکرد روشنفکر دینی مشخص می‌شود تا معلوم شود که روشنفکر دینی به معنای دیندار بی‌دین نیست.
برقراری رابطه میان مفاهیم بنیادی دین با پارادایم های فکری-علمی مدرن در حالی که این مفاهیم در پارادایم های فکری-علمی قدیم مورد تفسیر قرار گرفته و این تفاسیر را در نزد حاملان سنت بس پرارج و حتی مقدس می نماید، امری آسان و سهل نیست. لیکن برای نقد اصول سنت، چاره ای جز عبور از دالان پر مخاطره، امّا بس متنوع وجود ندارد. سیری در اندیشه گی دوران گذشته، به خصوص دورانی که اندیشه و تفکر در این سامان سیال و زنده بود، نشان می دهد که پارادایم های فکری-علمی متفاوتی با یکدیگر تعامل و گفتگو می کردند و به همین خاطر است که سپهر اندیشه و تفکر در جامعه در دورانی خاص به وجود آمده و به عبارتی آنچه به عنوان سنت غالب به ما نمایانده می شود، بخش کوچکی از این تفکر و جهان بینی در تفاسیر مفاهیم بنیادی دین بوده است. در این کتاب تلاش شده که در وهله اول با طرح پرسش در مورد چگونگی رابطه مفاهیم بنیادین مذهب با پارادایم های فکری-عملی مدرن و همچنین نحوه برخورد این دانشمندان با مفاهیم بنیادین در پارادایم فکری-علمی سنتی به کنکاش بپردازیم.
قبض و بسط تئوریک شریعت در پی حل نزاع فقه سنتی و پویاست، نه مدرنیزه‌کردن دین و نه تأویل یا تکمیل شریعت، بلکه تبیین این معنا که چگونه دین فهمیده می‌شود و چگونه این فهم تحول می‌پذیرد، و بر آن است که تا راز فهم دین و تحول فهم دینی به دست نیفتد، کار احیا نیم خام خواهد ماند.
بدین قرار نظریۀ قبض و بسط که در اصل یک نظریۀ تفسیری ـ معرفت‌شناختی است به کلام و عرفان و اصول هم متعلق می‌شود. به کلام تعلق دارد چرا که به دین‌شناسی متعلق است و آشکار می‌کند که مفروضات پیشین ما و انتظارات ما از دین و شناخت ما از انسان تا کجا بر درک ما از کتاب و سنت تأثیر می‌نهد. به اصول تعلق دارد چرا که معلوم می‌کند حاجت فقیه در استنباط به کدام علوم است و مفروضات نهان و آشکار او چه دخالتی بر فهم فقهی او دارند، و ظاهر می‌کند ظهور در گرو چیست و اجتهاد در فروع چرا محتاج اجتهاد در اصول است و فقه تا کجا از کلام مشروب می‌شود. عرفانی است چرا که شریعت و طریقت و حقیقت را معنا می‌کند که سه گونه درک و تلقی از دین‌اند و هرکدام در خور طایفه‌ای و فرزند دیدگاهی، و راز نزاع جاودانۀ فیلسوفان و فقیهان و عارفان را نیز به دست می‌دهد که هریک با تکیه بر تجارب و اندوخته‌های پیشین خود سه معنا را در دین می‌دیدند و بر سر آنها با هم چالش داشتند.
در پرتو این نظریۀ تفسیری به خوبی دلیل ورود اجتناب‌ناپذیر محکم و متشابه در کتاب و سنت و از جمله در فقه و بل در تفسیر تاریخ آشکار می‌شود و از آن بالاتر معلوم می‌شود که چرا احکام تحول‌پذیرند و چنان نیست که آیه‌ای یا عبارتی همیشه محکم یا برای همیشه متشابه بماند.
چون در این کتاب که از طرفی به دین می پردازد و از طرف دیگر با امور انسانی عمده ای چون سیاست، حقوق بشر و خردورزی سرو کار دارد، رویکرد انسانی به دین (از منظرانسان به خدا) غلبه دارد، نام کتاب را تأملاتی در قرائت انسانی از دین نهادم. در رویکرد انسانی به دین، گرچه تأملات انسان از منظر انسان به خدا و هر چه به خدا مربوط است آغاز می شود، ولی این رویکرد با این تجربه منافات ندارد که انسان دین ورز در مراحلی از تجربه های دینی اش خود را چنان مخاطب خداوند بیابد که دیگر خود را به مثابه تأمل گر از صحنه غایب ببیند و یکپارچه به گوش کننده محض تبدیل شود، این وضعیّت اگر حاصل شود، همه آثار چنین انسانی بسیار پر ثمر و زندگی بخش خواهد شد. ولی با همه این احوال حتی برای چنین انسانی در مقام گفتگو با دیگران و کوشش بین الاذهانی، رویکرد انسانی به دین مناسب ترین راه بحث و تفاهم خواهد بود. ما چون همه انسان هستیم درباره همه موضوعات (بدون استثناء) با یکدیگر فقط با رویکرد انسانی می توانیم حرف بزنیم.
خانم زابینه اشمیتکه، نویسنده کتاب در سال ۱۹۶۴ در آلمان متولد شد. در شهر کلن آلمان و در دانشگاه های لندن و آکسفورد به تحصیل علوم اسلامی پرداخت و رساله دکترای خود را با عنوان اندیشه های کلامی علامه حلی به راهنمایی پرفسور مادلونگ نوشت. او متخصص علم کلام شیعه است و در این زمینه کتاب ها و مقالات متعددی نوشته است. نویسنده در کتاب اندیشه های کلامی علامه حلی ابتدا به شرح احوال علامه، دوران زندگی و خاندان او، استادان و شاگردان علامه، دوران حضور او در دربار اولجایتو و زمان پس از آن پرداخته و ضمن بررسی کتاب ها و رساله های علامه، محل چاپ و ناشر کتاب های چاپ شده و همچنین محل نگهداری و شماره فهرست کتاب های خطی و شرح ها و ردّیه ها و ردِّ، ردّیه هایی را که تا کنون بر کتاب های او نوشته اند همه را بطور مشروح ذکر کرده است. در فصل های بعدی کتاب به موضوعات کلامی مانند: عدل، نبوت، صفات خداوند، فناء و اعاده، وعد و وعید، مسأله مسلمانان مرتکب گناهان کبیره، عفو، شفاعت و توبه پرداخته است و در این بحث ها نظریات معتزله، اشاعره و آرای علامه حلی و موافقت، مخالفت یا نزدیکی اندیشه های کلامی او را با نظر معتقدان به این اندیشه ها را بررسی کرده است. نویسندگان متأخر عرب و خاورشناسان بیگانه از جمله نویسنده این کتاب بر این باورند که شیعه در اصول و اعتقادات خود پیرو معتزله است. بر اندیشمندان و صاحب نظران است که با خواندن این کتاب و کتاب هایی نظیر این و بررسی دقیق آن به شبهاتی که دانسته و یا ندانسته از طرف غربیان القاء می شود جواب مناسبی بدهند و رفع شبهه کنند.
این جا یک سایت کتاب فروشی نیست.
هدف اول و غیر انتفاعی ما معرفی بهترین ها در میان انبوه آثار است.
در عین حال امکان خرید هم دارید.