نتایج جستجو:


همایش بین المللی ِ خاورمیانه پس از انحلال خلافت

پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه، با همکاری دانشگاهها و انجمن های معتبر علمی و به مناسبت “یکصدمین سالگشت انحلال نهاد خلافت”، برگزار می کند؛

محورهای عمده ؛
– انحلال خلافت و جنبش های فکری در خاورمیانه
– میراث انحلال خلافت برای خاورمیانه امروز
– زمینه های تجدید حیات خلافت
– خلافت خواهی و جمهوری خواهی  در دوران پساخلافت
– تأثیرات انحلال خلافت بر ترکیه ، ایران و جهان عرب
تاریخ های مهم ؛
-آخرین مهلت ارسال چکیده ؛ ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳
-اعلام نتایج بررسی چکیده ها ؛ هفتم خرداد ۱۴۰۳
-مهلت ارسال اصل مقالاتِ چکیده های پذیرفته شده ؛ اول مهرماه ۱۴۰۳
⏰ زمان  و مکان برگزاری همایش بین المللی؛ پنج شنبه ۲۴ آبان
۱۴۰۳، تهران، مرکز پژوهشهای علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
-علاقمندان دانشور، چکیده مقاله را در ۳۰۰ کلمه به نشانی research.imess@gmail.com
ارسال نمایند.
-گفتنی است مقالات همایش ضمن نمایه در پایگاه ISC در قالب کتابی مستقل منتشر می گردد.

چهار فرصت مطالعاتی در برلین

محل برگزاری: آلمان/برلین
مهلت درخواست: 1403/01/20

CALL FOR APPLICATIONS
UP TO 4 POSTDOCTORAL FELLOWSHIPS FOR THE ACADEMIC YEAR 2024/25
(Location: Berlin / Closing Date: 8 April, 2024)

The Berlin-based Forum Transregionale Studien invites scholars to apply for up to four postdoctoral fellowships for the academic year 2024/25 for the research program

EUROPE IN THE MIDDLE EAST—THE MIDDLE EAST IN EUROPE (EUME)

EUME seeks to rethink key concepts and premises that link and divide Europe and the Middle East. The program draws on the international expertise of a growing network of scholars in and outside of Germany and is embedded in university and extra-university research institutions in and outside of Berlin. EUME supports historical-critical philology, rigorous engagement with the literatures of the Middle East and their histories, the social history and life of cities and the study of Middle Eastern political and philosophical thought as central fields of research not only for area or cultural studies, but also for European intellectual history and other academic disciplines. The program explores modernity as a historical space and conceptual frame. EUME is interested in questions relating to ongoing transformation processes in and between Europe and the Middle East, in re-imaginations of the past and present that contribute to free, pluralistic and just societies.

The program puts forward three programmatic ideas:

1) supporting research that demonstrates the rich and complex historical legacies and entanglements between Europe and the Middle East; 2) re-examining genealogical notions of mythical ‘origins’, and ‘purity’ in relation to culture and society; and 3) rethinking key concepts of a shared modernity and future in light of contemporary cultural, social, and political divisions and entanglements that supersede identity discourses as well as national, cultural or regional canons and epistemologies that were established in the nineteenth century.

EUROPE IN THE MIDDLE EAST—THE MIDDLE EAST IN EUROPE supports and rests upon interconnected research fields and themes that mark the open framework for the fellowship program that constitutes EUME:

Travelling Traditions: Comparative Perspectives on Near Eastern Literatures
represented by Friederike Pannewick (Center for Near and Middle Eastern Studies/Department for Arabic Studies, Philipps-Universität Marburg) and Samah Selim (Rutgers University) reassesses literary entanglements and processes of translation and canonization between Europe and the Middle East.

Cities Compared: Governance, Consultative Mechanisms and Plurality
represented by Ulrike Freitag and Nora Lafi (both Leibniz-Zentrum Moderner Orient, Berlin) contributes to the debates on civil society, deliberation, opinion formation, citizenship, migration and mobilization from the experience of cultural and religious differences in cities around the Mediterranean and beyond.

Tradition and the Critique of Modernity: Secularism, Fundamentalism and Religion from Middle Eastern Perspectives
represented by Amnon Raz-Krakotzkin (Ben-Gurion University of the Negev, Beer-Sheva) tries to rethink key concepts of modernity in the context of experiences, interpretations, and critiques from the Middle East in order to contribute to a more inclusive language of culture, politics and community.

Politics and Processes of Change, Archaeologies of the Present, and Imaginations of the Future are research themes that emerged during the last years and are represented by the work of several EUME Fellows and members of the Collegium (e.g. Cilja Harders, Friederike Pannewick, Rachid Ouaissa).

Since 1997, more than 400 scholars from and of the Middle East have been EUME Fellows, who, by their scholarly projects, engagement, and their inquiries into the order of knowledge, society and politics, shape the academic program of EUME that is coordinated by Georges Khalil, Jessica Metz, Claudia Pfitzner and Rashof Salih at the Forum Transregionale Studien.
“The Prison Narratives of Assad’s Syria: Voices, Texts, Publics” (SYRASP), directed by Anne-Marie McManus, and “Beyond Restitution: Heritage, (Dis)Possession and the Politics of Knowledge” (BEYONDREST), directed by Banu Karaca, are two ERC funded projects related to EUME, hosted at the Forum.

FELLOWSHIPS

We invite scholars in the humanities and social sciences who want to carry out their research projects in connection with the Berlin-based program. The fellowships are intended to contribute to the mobility of researchers, and are primarily addressed to scholars from outside Germany. We especially encourage scholars from the Middle East to apply.

Applicants should be at the postdoctoral level and have obtained their doctorate within the last seven years. Fellows gain the opportunity to pursue research projects of their own choice within the framework of EUROPE IN THE MIDDLE EAST—THE MIDDLE EAST IN EUROPE. Successful applicants will be fellows of EUME at the Forum Transregionale Studien, and associate members of one of the university or non-university research institutes listed below or connected to the Forum Transregionale Studien.

The fellowships start on 1 October 2024 and will end on 31 July 2025. Postdoctoral fellows will receive a monthly stipend of 2,500 € plus supplements depending on their personal situation. Organisational support regarding visa, insurance, housing, etc. will be provided. Fellows are obliged to work in Berlin and to help shape the seminars and working discussions related to their research field. The working language of EUME is English.
As the number of fellowships is limited we invite interested scholars also to apply with their own or for external funding. If this may be an option, please contact us.

APPLICATION PROCEDURE

We kindly ask you to submit your application via the secure online application platform of the Forum Transregionale Studien by 8 April 2024, 12.00h (noon) CEST:

https://application.trafo-berlin.de/

Please note that applications by email will not be considered.

As part of your application, you will be asked to prepare and upload the following:

— a curriculum vitae (including a list of publications);
— a project description (no longer than 5 pages), stating what the scholar will work on in Berlin if granted a fellowship, and
— the names of two university faculty members who can serve as referees (no letters of recommendation required).

In case of questions, please consult the FAQ or send an email to eume@trafo-berlin.de.

INSTITUTIONAL FRAMEWORK

EUROPE IN THE MIDDLE EAST—THE MIDDLE EAST IN EUROPE (EUME) has been initiated in 2006 as a joint research program of the Berlin-Brandenburg Academy of Sciences and Humanities, the Fritz Thyssen Foundation and the Wissenschaftskolleg zu Berlin. It builds upon the previous work of the Working Group Modernity and Islam (1996-2006). Since 2011, EUME is continued at the Forum Transregionale Studien.

In scholarly terms EUME is steered by a Collegium that currently consists of Ulrike Freitag (Leibniz-Zentrum Moderner Orient, Berlin), Cilja Harders (Otto Suhr Institute of Political Science, Freie Universität Berlin), Nora Lafi (Leibniz-Zentrum Moderner Orient, Berlin), Rachid Ouaissa (Center for Near and Middle Eastern Studies, Philipps-Universität Marburg / MECAM – Merian Centre for Advanced Studies in the Maghreb), Friederike Pannewick (Center for Near and Middle Eastern Studies, Philipps-Universität Marburg), Amnon Raz-Krakotzkin (Ben-Gurion University of the Negev, Beer-Sheva), Samah Selim (Rutgers University), and Stefan Weber (Museum for Islamic Art, Berlin).

The Forum Transregionale Studien (Forum) is a platform for the international cooperation between scholars of different expertise and perspectives on global issues. Transregional approaches connect and confront diverse disciplines, regional, national and local positions and insights on global issues. The Forum provides scope for exchange on questions of science policy, epistemology and ethics, and develops infrastructures and formats that allow transregional research ideas and projects to be tested, implemented and communicated. The Forum is constituted by its members and the diversity of their research expertise and networks. It is committed to strengthening regional studies and to the principle of non-hierarchical research. It appoints scholars from around the world as fellows and engages in joint research programs and initiatives with partners from universities and research institutions in and outside Berlin. The Forum is funded by the Berlin Senate Department for Higher Education and Research, Health and Long-Term Care.

The Forum currently supports the following research programs and initiatives: EUROPE IN THE MIDDLE EAST—THE MIDDLE EAST IN EUROPE (EUME), PRISMA UKRAÏNA: Research Network Eastern Europe, and re:constitution: Exchange and Analysis on Democracy and the Rule of Law in Europe. The Forum is a member of the consortium of MECAM: Merian Centre for Advanced Studies in the Maghreb, and of the research college EUTIM: European Times – A Transregional Approach to the Societies of Central and Eastern Europe. ZUKUNFTSPHILOLOGIE: Revisiting the Canons of Textual Scholarship and 4A LAB: Art Histories, Archaeologies, Anthropologies, Aesthetics are connected programs developed at the Forum that are continued at other institutions.

For more information on the Forum Transregionale Studien, its programs, initiatives and communication, please visit
https://www.forum-transregionale-studien.de/en/homepage

واقعۀ عاشورا: تحلیلی ساختارگرایانه از درام کربلا

 

تورستن هیلن، واقعۀ عاشورا: تحلیلی ساختارگرایانه از درام کربلا به گزارش طبری، ترجمۀ احسان موسوی خلخالی، تهران، نشر کرگدن، 1401، 240 صفحه.

این کتاب در قلمرو مطالعات اسلامی از چند جنبه، به خصوص جنبۀ روش شناسانه، ارزش خواندن و الگوبرداری دارد.

اول این که نویسنده واقعۀ عاشورا را یک اسطوره دانسته است. اما اسطوره در نظر او داستانی است با پیش زمینۀ دینی که کارکردی مشخص دارد و می‌تواند الگوی رفتار انسانی باشد و چنان برای عده‌ای مهم است که می‌توان آن را در نظر آنان امری بنیادی یا زیربنایی دانست. چنین اسطوره‌ای به لحاظ فُرم رِوایی و غالباً شفاهی، و به لحاظ بافتار معمولاً آیینی و مراسم گونه است که وقایع آن گویا اینجا و اکنون تکرار می‌شود.

دوم، نویسنده با معیاری مشخص از میان روایتهای موجود کربلا روایت محمد بن جریر طبری (متوفی310) در تاریخ الرسل و الملوک را مبنای تحلیل خویش قرار داده که در دل آن روایت ابومِخنف (متوفی حدود 157) درج شده است. پژوهشها دربارۀ امام حسین و کربلا به مثابه «واقعه» تقریباً فراوان اند ولی به مثابه «متن» کم. مؤلف کتاب داستان کربلا را به مثابه یک اسطوره به معنای داستانی بنیادین و با تکیه بر متنی خاص تحلیل کرده است.

سوم، چگونه می‌توان واقعه‌ای تاریخی مانند قیام امام حسین در کربلا را با نگاه ساختارگرایانه مطالعه کرد. ساختارگرایی تعریف‌های متعدد دارد ولی نویسنده بر پایۀ نظر لِوی استروس/اشتراوس تعریفی ارائه داده است که می‌توان آن را قدر مطلق تعریفها دانست. ساختار یعنی روابط میان عناصرِ درونِ یک پدیدۀ طبیعی یا فرهنگی. پس محور تحلیلهای ساختاری روابط است نه خود عناصر. حتی معانی عناصر در سایۀ رابطه معلوم می‌شود. ساختارها هم در جهان مادی مانند مولکولها و کهکشانها حضور دارند و هم در جهان متافیزیکی مانند دستور زبان، موسیقی، و جهان بینی‌های اقوام و پیروان ادیان. غالب ساختارها در ذهن ما انسانها ناخودآگاه ساخته می‌شوند اما سازندگان ساختارها از روی نیاز یا علاقه دست به چنین کاری زده‌اند و باید توجه داشت که هر ساختاری معنایی دارد. هدف اصلی ساختارسازان طبقه بندی جهان و نظم دادن به آن است. ساختارگرایی در علوم انسانی معمولاً مدعی است که مسائلی را بررسی می‌کند که به ژرفترین دغدغه‌های وجود انسانی تعلق دارند و ناشی از بی‌نظمی‌های جهان‌اند. اسطوره (مطابق تعریفی که گذشت) کمک می‌کند تا زیست‌جهان‌مان را ساختارمند کنیم، توضیح دهیم، و تعارض میان آرمان و واقعیت را رفع کنیم. البته می‌دانیم که نزاعهای بنیادین جهان حل ناشدنی‌اند اما اسطوره‌ها مسائل را به عرصه‌هایی منتقل می‌کنند که به نظر می‌رسد خطر کمتری دارند.

چهارم، در این تحلیل می‌خوانیم که معنای آب دادن امام حسین به کوفیان در اولین مواجهه با آنان چیست. چرا ایستادن کوفیان به نماز به امامت حسین اهمیت ساختاری دارد؟ پوشیدن لنگ و ردا و نعلین برای خطبۀ نماز در روز عاشورا چه معنای ساختاری دارد؟ چرا در سخنان امام رمزهای زمانی، مکانی، اجتماعی، اقتصادی، نوع پوشش، و بیش از همه رمز نَسَبی (تکرار انتساب خویش به پیامبر) برجسته شده اند؟ چرا برای نشان دادن مشروعیت خویش و اهل البیت به جای تأکید بر مفهوم ایده‌آل تقوا و صیانت از اسلام این همه بر بزرگ کردن نَسَب اصرار ورزیده است؟ کربلا در تحلیل ساختاری هیلن شامل سیاه‌ای از تقابل‌هاست: خون و آب؛ آب دادن و دریغ کردن از آن؛ ریختن خون و دریغ کردن از آن؛ هدایت و ضلالت؛ صبر و بی صبری؛ پذیرش تقدیر و مخالفت با آن؛ صلح و خونریزی؛ پیروزی اخلاقی و پیروزی نظامی؛ حیات معنوی و مرگ معنوی.

پنجم، تحلیل اسطوره پایان ناپذیر است. زیرا نمی‌توان در آن مطابق روش تحلیل دکارتی مسئله را به مسئله‌های خُردتر تبدیل کرد و به راه حل رسید. در تحلیل اسطوره وقتی فرآیند خردکردن مسئله کامل می‌شود، هیچ وحدت پنهانی نیست که از دل آن برون بیاید. درونمایه‌ها را تا ابد می‌توان تفکیک کرد. به محض این که خیالت راحت می‌شود که کلاف را از هم بازکرده‌ای و اجزا را جدا کرده‌ای درمی‌یابی که به سبب وابستگی‌های دور از انتظار دوباره به هم تنیده‌اند.

ترجمۀ کتاب عالی است و احسان موسوی خلخالی حق آن را به خوبی ادا کرده است. برای خرید کتاب اینجا را کلیک کنید.

مجموعه آثار ویتگنشتاین به فارسی

مجموعه آثار ویتگنشتاین به فارسی

دربارۀ آرای فلسفی لودویگ ویتگنشتاین دو نظر کاملاً متضاد وجود دارد. برخی آنها را بی‌ارزش و غیرقابل فهم می‌دانند، هرچند آهسته و ژرف و مکرر خوانده شوند و برخی دیگر باارزش، عمیق و البته دیریاب. دکتر مالک حسینی غالب عمر خویش را صرف ترجمۀ آثار او به فارسی کرده است. او غالب ترجمه‌هایش را به همراه متن آلمانی و ترجمۀ انگلیسی به خواننده عرضه کرده است تا خواننده برای فهم تفکر فلسفی ویتگنشتاین امکانات بهتر و بیشتر دراختیار داشته باشد. گذشته از ترجمۀ رسالۀ منطقی-فلسفی و تحقیقات فلسفی، دو اثر مهم ویتگنشتاین، که در چند سال گذشته منتشر شدند، آخرین ترجمه‌های منتشرشده او عبارتند از:

دربارۀ رنگها. در حوزۀ معرفت شناسی است و در کنار اثر دیگر ویتگنشتاین درباب یقین به مسائل پیچیدۀ شناخت و نوع عملکرد ذهن می‌پردازد. هر دو کتاب پیوندی عمیق دارد با بحثهای زبانشناختی، به خصوص چگونگی کاربرد زبان در بیان عاطفه، احساس، و شناخت. با مطالعۀ این متن فلسفی، خواننده به نقش بازیهای زبانی و به خصوص به مهارت ویتگنشتاین در به کارگرفتن بازیهای زبانی در بیان مراد خودش پی می‌برد. به این نمونه از متن کتاب نگاه کنید:

139- می‌توانم به جسمی نگاه کنم و مثلاً سطح سفیدِ ماتی ببینم، یعنی انطباع چنین سطحی را دریافت کنم، یا انطباع شفافیت را. این انطباع را ممکن است توزیعِ رنگها پدید بیاورد، و سفید و دیگر رنگها به شیوۀ یکسان در آن سهیم نیستند.

درباب یقین. قبلا دو بار منتشر شده است و اکنون ویراست سوم آن دراختیار خوانندگان قرار می‌گیرد. نکته‌های معرفت شناسانۀ این کتاب در واقع یادداشتهای اولیه متعلق به یک سال و نیم آخر زندگی ویتگنشتاین است و او فرصت نکرد آنها را بازنگری کند. در این کتاب هم مسائل معرفت شناسی با بازیهای زبانی پیوندی عمیق دارند. به این نمونه از متن کتاب نگاه کنید:

8- تفاوت مفهوم “دانستن” با مفهوم “مطمئن بودن” اصلاً اهمیت زیادی ندارد، مگر آنجا که منظور از “می‌دانم” این باشد: نمی‌شود در اشتباه باشم. مثلاً در دادگاه در هر شهادتی به جای «می‌دانم» می‌شود گفت «مطمئن‌ام». حتی می‌شود خیال کرد که «می‌دانم» در آنجا ممنوع باشد.

برگه‌ها. ویتگنشتاین در میان یادداشتهای خود دست به گزینش برترینها زده است و این کتاب حاصل انتخابهای اوست. از این رو خواننده می‌تواند بفهمد چه اندیشه‌ها و ارزش‌هایی در نظر او مهمتر بوده‌اند. این کتاب قبلاً یکبار منتشر شده و اکنون ویراست دوم آن همراه با تغییراتی در اختیار خواننده قرار می‌گیرد. غالب این یادداشتها در نگاه اول بی معنا می‌نُمایند و مراد ویتگنشتاین از آنها معلوم نیست، اما برخی با همان نگاه اول جذابند و دوست داشتنی. به این نمونه نگاه کنید:

385- شِکوه کردن خودش آن قدر بد است که برای چیز بدتری به اسم تظاهر اصلاً دیگر جایی نیست.

هر سه کتاب را انتشارات هرمس در 1402 با جلد گالینگور منتشر کرده است. برای خرید اینجا را کلیک کنید.     

 

مهمترین فرهنگهای لغت عربی

مهمترین فرهنگهای لغت عربی به ترتیب تاریخ دورۀ حیات مؤلفان در این جا فهرست شده‌اند. این فهرست به محقق کمک می‌دهد تا تغییرات و تحولاتی را دریابد که در فرآیند معنای لغت و استفاده از آن در بین مردم و متون در طولِ تاریخِ پیدایش و گسترش اسلام پدید آمده‌اند. با نگاهی به این فهرست می‌توان دریافت که محققان مسلمان از ابتدای قرن دوم به اهمیت کتابت آثاری در زمینه فرهنگنامۀ لغت عربی پی بردند و در این راه پیشگام بودند. محققان برای دریافت معنای واژه‌های قرآن و حدیث که متعلق به قرون اول هستند باید تا می‌توانند به قدیمترین فرهنگ لغت مراجعه کنند تا از تحولات معنایی واژه‌ها با اطلاع باشند. در این فهرست به معجم‌های فقهی توجه نشده است که به تعریف و بیان معانی اصطلاحات فقهی می‌پردازند. همچنین در این فهرست از کتابهای مربوط به جانوران (کتاب الحیوان)، کتابهای مربوط به شهرها و جایها (کتاب البُلدان)، کتابهای مبتنی بر ساختهای دستوری واژه‌ها (کتب الأبنیه)، و کتابهای معرفی اسماء یا نامها (کتاب الأعلام یا کتاب الأسماء) یادی نشده است.

مدیریت سایت آثار برتر از آقایان دکتر هادی عالم زاده، استاد ممتاز فرهنگ و تمدن اسلامی، دکتر محمد‌رضا ابن‌الرسول و دکتر باقر قربانی زرین، استادان ممتاز زبان عربی، بابت ارائۀ نکات سودمندشان دربارۀ پیشنویس این فهرست سپاسگزار است.

  1. خلیل بن احمد فراهیدی (100ـ175)، کتاب العَین فی الُّلغة، چاپ مهدی مخزومی و ابراهیم سامرائی، قم، 1409-1410؛ اصل کتاب، به دلیل علاقۀ مؤلف به آواهای موسیقی، به ترتیب مخارج حروف حلقی “ع، ح، ه، خ، غ، ق، ك، ج، ش، ض، ص، س، ز، ط، د، ت، ظ، ذ، ث، ر، ل، ن، ف، ب، م، و، ا، ی، ء” آغاز می‌شود ولی ویرایشی بر اساس حروف الفبا در 3 جلد دارد به نام ترتیب کتاب العین، تهران، انتشارات اُسوه (وابسته به سازمان اوقاف و امور خیریه)، 1414ق/1372ش.
  2. ابن دُرَید، محمدبن حسن (223ـ321)، جَمهَرة اللُّغة، چاپ رمزی مُنیر بَعلبَكی، بیروت، 1987-1988.
  3. اَزهری، محمد بن احمد (280ـ370)، تَهذیب اللُّغة، 14ج، چاپ یعقوب عبدالنبی، قاهره، [بی تا].
  4. ابوعلی قالی (356)، البارع فی‌اللغة، تحقیق هاشم الطعان، بیروت، 1975. شیوۀ چینش مدخلها بر اساس العین خلیل و جَمهَرة اللُّغة ابن دُرید است اما با ترتیب پیشنهادی سیبویه: ه ع غ ق ک ض ج ش ل ر ن ط د ت ص ز س ظ ذ ث ف ب م و ا ی ء. بخش‌هایی از کتاب مفقود شده است و از این رو بخش حروف ح خ در این ترتیب نیست.
  5. صاحب بن عَبّاد (385)، المحیط، تحقیق محمد حسن آل یاسین، 11 جلد، بیروت، 1994.
  6. جوهری، اسماعیل بن حَمّاد (393)، الصِّحاح: تاج اللُّغة و صِحاح العربیة، چاپ احمد عبدالغفور عطار، قاهره 1376، چاپ افست بیروت 1407.
  7. ابن فارِس، احمد بن فارس (329ـ395)، مُعجم مَقاییس اللُّغة، چاپ عبدالسلام محمد هارون، قم، 1404ق؛ همو، مجمل اللغة، تحقیق هادی حسن حمودی، کویت 1405ق. مؤلف در اولی بیشتر به دنبال یافتن معنای جامع ریشه‌های لغات بوده است ولی در دومی در پی گردآوری و ذکر معانی واژگان.
  8. ابو هلال عسكری، حسن بن عبدالله (395؟)، الفُروقُ اللُّغویة، چاپ حسام الدین قدسی، بیروت، 1401/1981. این دست فرهنگها با این فرض تهیه شده‌اند که چیزی به نام ترادف در معانی لغات عربی وجود ندارد و باید برای هر لغتی معنایی متفاوت قائل شد. بسیاری از زبانشناسان با این فرض مخالفند و معتقدند معانی در ذهن مردم سیال‌اند و چه بسا برای یک معنا چند لفظ قرارداد کنند و لازم نیست بین این معانی تفاوتی تراشید.
  9. ابن سیده اندلسی (458)، المحکم و المحیط الأعظم، تصحیح مصطفی سقا و دیگران، قاهره، 1958، تصحیح عبدالحمید هنداوی، بیروت، 2000.
  10. راغب اصفهانی، حسین بن محمد (502) ، المفردات فی غریب القرآن، چاپ محمد سید كیلانی، بیروت، 1961. درست است که این کتاب فقط به معانی الفاظ قرآنی می‌پردازد، آن هم با رویکردی معتزلی، اما این ویژگی را دارد که خواننده را از تحولات معانی عرفی به سمت معانی دینی آگاه می‌کند. از این رو، نام آن در این فهرست جای گرفته است.
  11. زَمَخشَری، محمود بن عمر(467ـ538)، اساس البلاغة، چاپ محمد باسل عیون سود، بیروت، 1419/1998. مهمترین ویژگی این فرهنگ معرفی معانی مجازی کلمات در کنار معانی حقیقی آنها است. معانی مجازی که در دوره‌ای یا در فرهنگی از گویش یا لهجه‌های عربی رواج داشته و چه بسا در دوره‌های بعد منسوخ شده است. نیز: زَمَخشَری، محمود بن عمر، مقدمة الأدب، با مقدمۀ دکتر مهدی محقق، تهران، مؤسسۀ مطالعات اسلامی و دانشگاه تهران 1386. این کتاب پنج بخش دارد، شامل همۀ اقسام کلمه: نامها، فعلها، حرفها، گردانیدن نامها (صرف الأسماء)، و گردانیدن فعلها (صرف الأفعال). سه بخش اول لغت شناسی است و دو بخش آخر دستور زبان.  
  12. بیهقی، احمد بن علی (470؟-544)، تاج المصادر، به تصحیح، تحشیه، و تعلیق هادی عالم زاده، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی 1390. این کتاب به ترتیب حروف الفبای آخرین حرف مصدر است و ترجمۀ فارسی لغات را نیز دربردارد.
  13. صغانی، حسن بن محمد، العُباب الزاخر واللُباب الفاخر، تصحیح محمد حسن آل یاسین، بغداد، 1977-1981. این فرهنگ تکمله‌ای است بر الصحاح جوهری. مؤلف آن فرصت تکمیل کتاب را نیافت و از دنیا رفت.
  14. ابن منظور، محمد بن مكرم (630ـ711)، لِسان العرب، چاپ علی شیری، بیروت 1412/1992. این فرهنگ، در حقیقت، شرحی است بر الصِّحاح: تاج اللُّغة و صِحاح العربیة، اثر اسماعیل بن حمّاد جوهری. بگفته شده ابن منظور یشتر سعی در جمع آوری مطالب داشته و باید در اعتماد به آن احتیاط کرد.
  15. فیروز آبادی، محمد بن یعقوب (729ـ817)، مُعجم القاموس المحیط، چاپ خلیل مأمون شیحا، بیروت 1428/2007.
  16. طُرَیحی، فخرالدین بن محمد (1085)، مَجمعُ البَحرَین، چاپ احمد حسینی، تهران، 1362ش.
  17. زَبیدی، مرتضی بن محمد (1145ـ1205)، تاج العَروس من جَواهر القاموس، چاپ علی شیری ، بیروت، 1414/1994. این فرهنگ، در حقیقت، شرحی است بر مُعجم القاموس المحیط. زبیدی اهل واسط عراق بود ولی به دلیل اقامت طولانی در زبید، یکی از شهرهای یمن، به زَبیدی مشهور شد. بر اثر بیماری مسری طاعون از دنیا رفت.
  18. بُستانی، پطرس (1883/1300ق)، محیط المحیط، بیروت، 2001. از جمله فرهنگهای معاصر عربی در دو جلد قطور است. خود مؤلف کتاب را خلاصه کرده و با نام قُطر المحیط منتشر کرده است.
  19. شرتونی، سعید خوری (1889/1307ق)، أقرب الموارد فی فُصَح العربیة والشوارد، بیروت 2000.
  20. معلوف، لویس (1946/1324ش)، المنجد فی اللغة، بیروت 1995.
  21. المورد، قاموس انگلیزی-عربی، به کوشش منیر بعلبکی، بیروت، دارالعلم للملایین، 1989؛ المورد، قاموس عربی-انگلیزی، به کوشش روحی بعلبکی، بیروت، دارالعلم للملایین، 1999. مدخلها به صورت ترتیب الفبایی است و کاربر نیازی نیست که کاربر ریشۀ کلمات عربی را بداند. این دو نسخۀ المورد مکمل یکدیگرند ولی کار روحی بعلبکی از دقت بسیار خوبی برخوردار است و اصطلاحات معاصر را هم دربرمی‌گیرد.
  22. المعجم الوسیط، به کوشش ابراهیم مصطفی و دیگران، زیر نظر فرهنگستان زبان عربی قاهره، با مقدمۀ ابراهیم مدکور، استانبول، 1989. کاربر باید با استفاده از ریشۀ کلمات عربی معنای آنها را بفهمد.   
    گفتنی است که در معجم الدوحة التاریخی للغة العربیه معنای لغتهای عربی به ترتیب تاریخی و با ارجاع به منابع معتبر تنظیم شده است. این معجم به صورت آنلاین در دسترس است و مدام در حال به‌روزرسانی. برای دیدن سایت آن اینجا را کلیک کنید.
  23. چهار فرهنگ عربی- فارسی معتبر به خصوص با تأکید بر معانی معاصر عبارتند از:    
    • خلیل جُرّ، فرهنگ عربی-فارسی لاروس، پاریس، انتشارات و کتابخانۀ لاروس 1973. این فرهنگ به کوشش آقای دکتر حمید طبیبیان به ترتیب الفبایی به فارسی ترجمه شده و در تهران انتشارات امیرکبیر آن را در دو جلد بارها منتشر کرده است.

    • آذرنوش، آذرتاش (مهر 1400)، فرهنگ معاصر عربی ـ فارسی، تهران، نی، ۱۳۹۳، ۱۲۶۹ صفحه.

    • قیّم، عبدالنّبی، فرهنگ معاصر عربی-فارسی، تهران، فرهنگ معاصر، 1393، 2 جلد، 2248 صفحه.
    • میرزایی، نجفعلی، فرهنگ اصطلاحات معاصر (عربی-فارسی)، تهران، فرهنگ معاصر، 1394، چاپ سوم، 1230 صفحه
      گفتنی است تدوین فرهنگهای لغت عربی-فارسی از قرن پنجم شروع شده است و تاریخی بلند دارد. شمارى از این فرهنگهاى مفيد را می‌توان به این فهرست افزود: مانند البُلغة المترجَم في اللغة که از كهن‌ترين فرهنگ شناخته شده عربی ـ فارسی در نیمه اول قرن پنجم به توسط یعقوب بن احمد قاری کردی نیشابوری (متوفی 474) است؛ دستور  اللغة اديب نطنزى، السامى في الاسامي ميدانى ،قانون ادب  تفليسى، المصادر زوزنى و شايد دهها فرهنگ ديگر. اما بنای ما در اینجا ارائۀ فهرستی کوتاه از مهمترین این فرهنگها بوده است. برای اطلاع از چرائی پیدایش این دست فرهنگها و سیر تحول آنها نگاه کنید به مقدمۀ مفصل و محققانۀ استاد دکتر هادی عالم زاده بر تاج المصادر (به خصوص ج1، صفحۀ سی و دو تا پنجاه و یک). منبع و مأخذ اصلى اين داده‌ها در  مقدمه خود اين فرهنگ‌ها و بيشتر كتاب ارزشمند فرهنگامه‌هاى عربى به فارسى تأليف ع [علينتقى] منزوى، انتشارات دانشگاه تهران، تهران ١٣٣٧ش/١٩٥٩م بوده است. 

از نگاه دیگران

مروری انتقادی بر ترجمه و شرحی نو از قرآن

سال بیست و ششم، شمارۀ پنجم، آذر و دی مــــــاه1394

چکیده:
کتاب قرآن محقق (The Quran Study): ترجمه و شرحی نو، حاصل پروژه ای است که از سوی انتشارات هارپر کالینز در سال 2015 انجام شده است و در آن برای نخستین بار تفسیری کامل از قرآن به زبان انگلیسی در اختیار خوانندگان قرار میگیرد. کتاب مذکور، کتابی جامع و شمول گراست و مولفان آن گروهی از محققان مطالعات اسلامی هستند که زیرنظر حسین نصر و با مشارکت جانر دالی، ماریا دکیک، جوزف امبارد و محمد رستم، فعالیت کرده اند. آن ها در ترجمه و تفسیر آیات قرآن هر دو رویکرد شیعی و سنی را در نظر داشته اند و عموما به آن دسته از اصول عقاید پرداخته اند که با گرایش‌های مختلف کلامی غالب در اندیشه اسامی همخوان باشد. نوشتار حاضر ترجمه ای است از مقاله مبین وید که وی در مقاله خود به مرور انتقادی و نسبتا جامع کتاب قرآن محقق پرداخته است. وی نخست، به اختصار چشم اندازکنونی ترجمه‌های قرآن را ارائه داده و در ادامه، ویژگی‌های کتاب قرآن محقق را مورد مداقه قرار می‌دهد. در انتها، برخی ملاحظات پیرامون کتاب از قبیل خروج از اجماع، در حکم رجم و کثرت گرایی دینی را متذکر می‌شود.

برای دریافت مقاله از نگاه دیگران را کلیک کنید.

ملاقات خصوصی

فیلم ملاقات خصوصی اولین تجربه کارگردانی امید شمس است که به تهیه‌کنندگی امیر بنان برای پخش در جشنواره فیلم فجر ۱۴۰۰ آماده و با استقبال خوب مخاطبان هم مواجه شد. فیلمی که در اکران سینمایی هم موفق بود و توانست پرفروش‌ترین فیلم غیرکمدی سال ۱۴۰۱ لقب بگیرد. فیلمی خوش‌ریتم و عاشقانه که موضوع خاصی را دنبال می‌کند.

پروانه دختری است که پدرش به زندان افتاده و برادرش ایمان که زمانی در مسابقات مردان آهنین نقش یک قهرمان را داشته و  موفق بوده حالا یک بدهکار فراری است. او در عطاری پدرش کار می‌کند و با پدرش در زندان به‌طور مخفیانه در ارتباط است. این ارتباط مخفیانه از طریق گوشی یکی از هم‌بندان پدرش یعنی شخصی به اسم فرهاد صورت می‌گیرد. فرهاد و پروانه گهگاه بخاطر برخی مسائل بایکدیگر حرف‌های کوتاهی می‌زنند و در نهایت فرهاد عاشق پروانه می‌شود و از او می‌خواهد که به ملاقاتش بیاید و زندگی این دو نفر به یکدیگر گره می‌خورد.

برای تماشای این فیلم کلیک فرمایید

مسلمانان و مسأله شر

نویسنده: سعید عدالت‌نژاد، “مسلمانان و مسأله شر” در درد فلسفه درس فلسفه: جشن نامه استاد دکتر کریم مجتهدی، به کوشش بابک عباسی، محمدمنصور هاشمی، محمد رئیس‌زاده، تهران، کویر 1384.


در این که در جهان شروری دیده می‌شود تردیدی وجود ندارد. خوب است ابتدا لحظه‌ای دربارۀ آخرین پدیده‌هایی از این دست فکر کنیم: زلزله بم (1382) و سونامی آسیای شرقی (1383) که در آن سیصد هزار نفر انسان بی گناه جان باختند. بر این فهرست می‌توانیم نمونه‌هایی از شرور اخلاقی انسانها را هم اضافه کنیم، مانند جنایت‌های صدام حسین در عراق. حال با توجه به وجود این شرور فراوان، مسأله ما این است که چگونه می‌توان به خدای عادل، عالم و قادر  مطلق ایمان  داشته باشیم؟ آیا درست است بگوییم خداوند خواسته است چنین پدیده‌هایی در حق بشر وجود داشته باشد و به چنین امری راضی است؟ اگر کسی اعتراض کند و بگوید خداوند آیا نمی‌توانست مقصود خود را با شر کمتری از این که هست به انجام برساند، محققان علوم اسلامی در گذشته و اکنون به این سؤالات چگونه پاسخ گفته‌اند.

برای دریافت مقاله کلیک کنید.

رویای تبت

رویای تبت ماجرای یک زوج جوان به نام‌های جاوید و شیوا را روایت می‌کند که سعی می‌کنند زندگی خود را هوشمندانه پیش ببرند. ولی افرادی که پیرامون آن‌ها هستند چالش‌هایی برایشان به وجود می‌آورند. در این میان، صادق، دوست صمیمی جاوید، با شعله، خواهر شیوا آشنا می‌شود. این دو بسیار به هم شبیه هستند. رمان رویای تبت از دید اول شخص و از زبان شعله روایت می‌شود. او آرام آرام خواننده را به درون زندگی نسلی از آدم‌ها می‌برد که زندگی‌شان با جست‌وجوی آرمان آزادی و عدالت گره خورده است. ما به‌تدریج با عشق‌ها، امیدها، تردیدها و شکست‌هایشان آشنا می‌شویم. از پنهان‌کردن و جریحه‌دارشدن احساسات واقعی‌شان باخبر می‌شویم و متوجه می‌شویم برای وفادارماندن به آن نوع تفکر چه بهایی پرداخته‌اند. شعله ناکام از نخستین عشق در پی رابطهٔ امن و عاطفی دیگری است. صادق نیز در رویای رفتن به تبت است. رویایی که در پایان داستان درمی‌یابیم که شیوا نیز در آن شریک بوده است. رویای تبت رویای مشترک آدم‌هایی است که می‌خواهند آزاد فکر کنند و آزاد زندگی کنند. به دور از سرخوردگی‌ها و تحمیل‌هایی از هر نوع. همهٔ آدم‌ها در رویای تبت در جست‌وجوی چیزی هستند. در جست‌وجوی عشق، همدلی، امید، امنیت و تفاهم. در جست‌وجوی دنیایی که جای بهتری برای زندگی‌کردن و دوست‌داشتن است. همان رویایی که به نظر شکست خورده اما همچنان به شکل یک رویا باقی مانده است.

برشی از رؤیای تبت

“امشب اولین باری بود که جاوید نتوانست بلافاصله چیزی بگوید. خشکش زد و نتوانست همه چیز را به یکباره بفهمد. عادت داشت حرف بزند. تحلیل دهد و تفسیر کند و به خودش و دیگران ثابت کند که همه چیز طبیعی است. جاوید همیشه با حرف زدن به خودش مسلط می‌شد و تو با توداری‌ات و اسم هر دو را گذاشته بودید، آگاهی. فکر می‌کنم همین غرور مشترک شما را این همه سال در کنار هم نگه داشته بود. هر دو اعتقاد داشتید که می‌توانید همه چیز را با شعور و آگاهی‌تان روبراه کنید. صادق به اندازه شما مطمئن نبود. بیرون که آمد چیزی به نام شک را هم با خودش آورده بود. شک و سوءظن نسبت به همه چیز این دنیا. این را در همان مهمانی که به خاطر آزادی‌اش داده بودید فهمیدم. با ذوق یک طراح، خانه را آراسته بودی. با جابجایی صندلی‌ها و پشتی‌ها و عوض کردن رومیزی‌ها آرایش تازه‌ای به خانه قدیمی داده بودی. جاوید و یلدا مثل کارآگاهی دنبال چیز تازه‌ای در خانه گشتند و پیدا نکردند. خانه عوض شده بود بی‌آنکه چیزی اضافه شده باشد. دوستانتان با گل و شیرینی آمدند. همان دوستان قبلی‌تان بودند. بعضی وقت‌ها که به خانه‌تان می‌آمدم آنها را می‌دیدم. در خانه‌های قبلی صدای صاحبخانه درمی‌آمد به خاطر آدم‌های جورواجوری که مرتب به خانه‌تان رفت و آمد می‌کردند. اتاق‌های تودرتو پر از دود سیگار می‌شد. گوشه‌ای می‌نشستم و نگاه می‌کردم. همه‌تان از یک جنس بودید؛ شبیه هم. با دیدن شما یاد کمونیست‌های فیلم‌های ایتالیایی می‌افتادم. از حرف زدن و بحث کردن خسته نمی‌شدید. چیزی از حرف‌هایتان نمی‌فهمیدم. حالا همان آدم‌ها بودند با بچه‌هایی که بزرگ شده بودند و معمولا همراه پدر و مادرشان نمی‌آمدند یا اگر می‌آمدند به اتاق یلدا می‌رفتند و با ضبط و کامپیوتر سرشان را گرم می‌کردند. یکی از دوستان لطیفه تعریف کرد. همه نصفه نیمه خندیدند. مثل استارت زدن ماشینی که در هوای یخ‌زده روشن نشده، خاموش می‌شود. مرد لطیفه دیگری تعریف کرد. موتورها روشن شده بود و ایندفعه همه کامل خندیدند. ولی باز هم اشکالی در کار بود. صادق نمی‌خندید. در صورتش هیچ تلاشی برای خندیدن هم دیده نمی‌شد. جاوید حرف را کشید به سیاست. صادق اخم کرده بود و سکوتش تأییدآمیز نبود. جاوید از صادق خواست حرف بزند. صادق از لیوان توی دستش یک قلپ خورد. کمی به طرف میز خم شد و با این کار به شکم بزرگش فشار آمد. سرفه کرد. صدایش صاف نشد. سرفه دیگری کرد و سرخ شد. شروع کرد به حرف زدن. آرام حرف می‌زد. جانش بالا می‌آمد تا چند کلمه بگوید. چند نفر از مهمان‌ها مثل دونده‌های خطِ شروع حالت گرفته بودند.”

برای خرید کتاب به لینک زیر مراجعه فرمایید.

خرید کتاب




جستجوی پیشرفته با گوگل

این جا یک سایت کتاب فروشی نیست.

هدف اول و غیر انتفاعی ما معرفی بهترین ها در میان انبوه آثار است.
در عین حال امکان خرید هم دارید.

×
تمام حقوق برای وب سايت آثار برتر محفوظ است. © 1387 - ۱۴۰۳
پياده سازی قالب توسط شرکت پرتونگار