منشا طبیعی فراگیری ویروس کرونای کوید-۱۹

۱۷ مارس ۲۰۲۰

براساس یافته‌هایی که در هفدهم مارس (سه شنبه: 27 اسفند 1398) در مجله نیچر مدیسین منتشر شده است، ویروس کرونای جدید SARS-CoV-2 که در سال گذشته در شهر ووهان چین پدیدار شد و موجب پخش گسترده کوید-۱۹ در بیش از هفتاد کشور شده است، محصول فرآیند تکامل طبیعی است.

با تحلیل داده‌های توالی ژنوم عمومی از SARS-CoV-2 و دیگر ویروس‌های مرتبط، مدرکی مبنی بر این که ویروس در آزمایشگاهی ساخته شده باشد یا به نحوی مهندسی شده باشد، یافت نشده است. دکتر کریستین اندرسن، دانشیار ایمنی‌شناسی و میکروب‌شناسی موسسه تحقیقاتی اسکریپس (Scripps) و نویسنده مسئول این مقاله گفت: «با مقایسه داده‌های توالی ژنوم در دسترس از دسته‌های ویروس کرونای شناخته‌شده، می‌توانیم با قاطعیت تعیین کنیم که SARS-CoV-2 از فرایندی طبیعی ناشی شده است». علاوه بر اندرسون، دیگر نویسندگان این مقاله با نام «منشا ابتدایی SARS-CoV-2» عبارتند از: رابرت ف گری از دانشگاه تولان، ادوارد هولمز از دانشگاه سیدنی، اندرو رامبوت از دانشگاه ادینبورو، یان لیپکین از دانشگاه کلمبیا. بیشتر بخوانید

گزارش اجمالی بیست و هفتمین دوره جایزه جهانی کتاب سال

با وجود توسعه و تنوع وسایل ارتباط جمعی، كتاب و كتابت، هنوز اصلی ترین و ارجمندترین وسیله انتقال فرهنگ و بارزترین نماد شكوفایی و بالندگی فرهنگ شمرده می شود و شأن قلم و مرتبت والای كتابت، همچنان مورد اكرام و احترام اولیای امور در اكناف عالم است. از آنجایی كه اساس نظام جمهوری اسلامی مبتنی بر احكام و تعالیم اسلامی و فرهنگ غنی اسلام و ایران است، تقدیر از اهل قلم را از وظایف خود می داند؛ لذا به منظور انجام این وظیفه خطیر، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از سال 1362 طرح «كتاب سال جمهوری اسلامی ایران» و از سال 1372 طرح بزرگ «جایزه جهانی كتاب سال جمهوری اسلامی ایران» را با هدف شناسایی، گزینش و معرفی آثار برگزیده جهانی و بزرگداشت پدیدآورندگان آنها، در جهت ارتقای سطح دانش و اعتلای فرهنگ مكتوب، بنیان نهاد. براساس این طرح، همه ساله كتابهایی كه برای اولین بار طی سال قبل در كشورهای مختلف به جز ایران در دو حوزه«مطالعات اسلامی» و «مطالعات ایرانی» در سه بخش تألیف، ترجمه و تصحیح به زبانهای مختلف منتشر شده اند، بررسی می شوند و مؤلفان آثار برگزیده، از ریاست جمهوری اسلامی ایران لوح تقدیر دریافت خواهند كرد و همچنین جوایزی به آنان اعطا خواهد شد. بیشتر بخوانید

کتابخانۀ دیجیتال جهان افتتاح شد. علاقمندان از سراسر جهان می‌توانند به منابع الکترونیکی این کتابخانه از طریق وب‌سایت آن دسترسی داشته باشند. این وب‌‌سایت در ادارۀ مركزی یونسكو در پاریس كار خود را آغاز کرد.
در این وب ‌سایت كتاب‌های نادر، نقشه‌‌های تاریخی، نسخ خطی، ‌فیلم و عكس از كتابخانه ‌ها و آرشیوهای سراسر جهان ارائه می ‌شود. مراجعه‌كنندگان به این سایت قادر خواهند بود تا به تمام این موارد به هفت زبان عربی، چینی، انگلیسی، فرانسوی، پرتغالی، روسی و اسپانیائی دسترسی یابند.
32 مؤسسه از برزیل، بریتانیا، چین، مصر، فرانسه، ژاپن، روسیه، عربستان سعودی و آمریكا برای اجرای این پروژه به یاری سازمان یونسكو شتافتند. اجرای این پروژه نخستین بار در سال 2005 به‌وسیلۀ بزرگ‌ترین كتابخانۀ جهان یعنی كتابخانۀ کنگرۀ آمریكا به یونسكو پیشنهاد شد.
كتابخانۀ الكترونیكی جهانی به آدرس زیر در دسترس کاربران می‌باشد:

https://www.wdl.org/en

شرکت گوگل و بنیاد قطر هر کدام با سه میلیون دلار، بنیاد کارنگی با دو میلیون دلار، دانشگاه علم و تکنولوژی ملک‌عبدالله با یک میلیون دلار و شرکت مایکروسافت با یک میلیون دلار کمک،‌ از جمله پشتیبانان مالی این طرح هستند.
کتابخانۀ دیجیتال جهان جلوه‌های فرهنگی نقاط گوناگون جهان را به‌صورت چندزبانه و رایگان در اختیار کاربران قرار می‌دهد. هدف از راه‌اندازی این کتابخانه در چهار محور خلاصه شده است: ارتقای تفهیم و تفاهم میان ملت‌ها و فرهنگ‌ها، افزایش ظرفیت و تنوع مضامین فرهنگی در اینترنت، فراهم‌ساختن منابع برای آموزگاران، پژوهشگران و مخاطبان عام و ظرفیت‌سازی برای مؤسسه‌های مشارکت‌کننده برای کم‌کردن خلأ دیجیتالی درون و میان کشورها.

برای نمونه چند لینک جالب از این سایت:

http://www.wdl.org/en/item/2679/zoom.html

http://www.wdl.org/en/search/gallery?ql=eng&l=Persian

http://www.wdl.org/en/search/gallery?ql=eng&s=Iran

در تاریخ فقه اسلامی چنین مشهور است که کتاب المُوَطَّأ (منسوب به مالک بن انس متوفی 179) قدیم‌ترین اثر فقهی حدیثی در جهان اسلام است. این کتاب حاوی درس‌های مالک است که به روایت‌های مختلف توسط شاگردانش نقل شده است. در شرق جهان اسلام، یعنی عراق، روایت محمد بن حسن شیبانی (متوفی 189) و در غرب جهان اسلام، یعنی قیروان و فاس، روایت یحیی بن یحیی اللیث (متوفی 234) مشهور است. حنفیان فقط روایت شیبانی را پذیرفته‌اند و مالکیان روایت یحیی را. برای اطلاع از فهرست مهمترین کتابهای فقهی مذهب مالکی به ترتیب تاریخی اینجا را کلیک کنید.
نورمن کالدر (Norman Calder)، محقق بریتانیایی در قلمرو فقه و اصول اسلامی، در کتاب مطالعاتی در فقه اولیۀ اسلامی (1993) بر این باور است که المُوَطَّأ پس از درس‌های مالک در کتاب المدوّنة الکبری توسط عبدالسلام بن سعید سَحنون تنوخی (متوفی255) گردآوری و تدوین شده است و بر المدوّنة تقدم ندارد. دانشگاه هاروارد، دانشکدۀ حقوق، بخش برنامۀ فقه اسلامی، ترجمۀ انگلیسی این کتاب را از روی نسخۀ یحیی بن یحیی اللیث در دسامبر 2019/آذر ماه 1398 منتشر کرده است. ترجمه توسط محمد فاضل (Mohammad Fadel) از دانشکدۀ حقوق دانشگاه تورنتو و کونل مونتی (Connell Monette ) از دانشکدۀ امریکایی کازابلانکا به صورت مشترک انجام شده است. برای اطلاع بیشتر از این ترجمه اینجا را کلیک کنید.

کتاب تازه‌ای از استاد دکتر محمدعلی موحد، مورخ، مولوی‌پژوه و حقوق‌دان برجستۀ ایرانی توسط نشر ماهی منتشر شد. این کتاب که «در کشاکش دین و دولت» نام دارد حاصل پژوهش‌های موحد در باب رابطۀ میان دین و دولت در اسلام و ارتباط ایران و ایرانیان با این مقوله است.

کتاب «در کشاکش دین و دولت» با گزارشی فشرده از دوران سی سالۀ پس از رحلت پیغمبر اکرم در سال 11 هجری تا صلح امام حسن(ع) و معاویه در سال 41 هجری آغاز می‌شود و در پی آن، موحد چنان که خود گفته است می‌کوشد «با دقت در مضمون روایت‌های مورخان و تعمق در زیر و بم آن‌ها، تصویری بالنسبه معقول و قابل اعتماد آن دوران» به دست دهد.»

بر این پایه او دو نگاه را از دو منظر به این دوران سی‌ساله به مخاطب ارائه می‌دهد. یکی نگاهی که عمده تمرکزش بر مقوله شکل‌گیری و تأسیس حکومت اسلامی و مقولۀ خلافت است و دیگری نگاهی که بر نزاع‌های برآمده از شکل‌گیری این حکومت ناشی شده تمرکز دارد. به عنوان نمونه در بخش «نگاه اول» از فصل اول کتاب، محمدعلی موحد به مقولاتی مانند «تصویری از حکومت در صدر اسلام»، نسبت ساخت حکومت خلیفه‌ای با ساخت پادشاهی، ابعاد مقولۀ بیعت و… پرداخته است و در بخش «نگاه دوم» مقولاتی مانند «نزاع در میان قریشیان»، «نخستین ترور سیاسی در اسلام»، «چگونه مسلمانان بر خلیفه شوریدند؟»، «نزاع خانگی و ماجرای جنگ شتر» و… می‌پردازد.

دوران سی‌ساله‌ای که موحد در فصل اول کتاب بر آن تمرکز کرده، آبستن وقایع شگرفی بوده است که سرنوشت حکومت زیر پرچم اسلام را رقم زد. در آن سی سال، ماجراهایی سهمگین و خون‌آلود اتفاق افتاد.

فصل دوم کتاب «چگونه اسلام در ایران راه یافت؟» نام دارد. این فصل با مروری بر روند سقوط یزدگرد و تسخیر ایران آغاز می‌شود و پس از مروری گزارش‌گونه از فراز و نشیب‌های نبرد به روایات متون تاریخی و از جمله آنچه که طبری و فردوسی، بلاذری و دینوری درباره نبردهای میان اعراب و ایرانیان نوشته‌اند می‌پردازد و پس از نگرشی انتقادی به روایت فردوسی از این نبردها، در بخشی که «تحلیل و تأمل» نام گرفته است، به مقولۀ ساختار ناعادلانۀ جامعۀ ساسانی و تاثیر آن در پیروزی اعراب (و یا آنگونه که موحد در کتاب خود مکتوب کرده است: تازیان) می‌پردازد.

فصل سوم کتاب «برآمدن دیوان و دیوان‌سالاران» نام گرفته است. این فصل از منظری اقتصادی به مقولۀ فتوحات پرداخته است. بخش اول این فصل به پیشینه دیوان‌سالاری نزد مسلمانان تا پیش از فتوحات اختصاص یافته است و بر مقولاتی نظیر «خالصه‌جات»، «بطایح»، «انواع درآمدهای دیوانی»، «دفاتر مسّاحی»، «مالیات سرانه»، «بیت‌المال» و… تمرکز دارد.

در بخش دوم این فصل نوآوری‌های دوران فتوحات در زمینه‌های مالی مورد توجه قرار گرفته‌اند و مقولاتی مانند جایگاه خراج و جزیه در نظام اقتصادی اسلام با تمرکز بر آنچه در قرآن و نیز شاهنامۀ فردوسی در این زمینه ذکر شده است مورد توجه قرار گرفته است. «آغاز تاسیس دیوان در اسلام»، «رایزنی عمر با صحابه» و «خراج در عراق و ایران» از جمله مباحثی است که ذیل این بخش مورد توجه قرار گرفته‌اند. منابع اصلی و فرعی درآمد دولت نیز از دیگر مباحث این فصل هستند. به گفته موحد منابع فرعی درآمد دولت «صوافی، هدایای نوروز و مهرگان، عوارض بازرگانی و…» را شامل می‌شده است.

فصل چهارم کتاب «ایرانیان در میان تازیان» نام گرفته است. این فصل با مرور «روابط آغازین ایرانیان با مسلمانان» آغاز می‌شود و از جمله به مقولاتی نظیر «ایرانیان در خدمت پیامبر»، «نامۀ پیامبر به خسروپرویز»، «سورۀ روم»، «ایرانیان در یمن»، «جانبداری ایرانیان یمن از اسلام» و… می‌پردازد. بخش دوم این فصل نیز به فرآیند گرویدن ایرانیان به اسلام می‌پردازد.

فصل پنجم کتاب «تازیان در ایران» نام گرفته است و ابتدای آن با مقولۀ گسترش فتوحات اعراب در مناطق داخلی سرزمین ایران از جمله اصفهان، کاشان، ری، فارس، کرمان، سیستان، آذربایجان و خراسان اختصاص یافته است و بخش دیگر آن عهدنامه‌ها و امان‌نامه‌هایی که میان ایرانیان و اعراب منعقد شده است را مرور می‌کند.

ششمین و آخرین فصل کتاب «قصۀ شگفت خارجی‌گری و پدیده قرّا» نام گرفته است. تمرکز این فصل بر شکل‌گیری خوارج در اسلام است و به مقولۀ حضور خوارج در ایران نیز توجه دارد. پی‌نوشت این فصل نیز «خارجی‌گری نو» نام گرفته است.

روزنامۀ اصفهان زيبا به عنوان زبان گويای شهر و رسانه‌ای برتر ميان مطبوعات اصفهان با اطلاع و آگاه‌سازی مخاطبان از رويدادهای خبری و حوادث استان اصفهان هر روز به طور مستمر و منظم در دسترس علاقه‌مندان قرار می‌گيرد و با ايجاد يک بستر ارتباطی قوی در جهت افزايش اطلاعات و ارتقای فرهنگ شهروندی حركت می‌نمايد.
سرویس‌های این روزنامه شامل سرویس ایران و بین‌الملل، شهر، استان، جامعه، ‌فرهنگ و هنر، اقتصاد و صنعت، ورزش و با رويكرد پوشش مسائل کشوری و بين‌المللی در قالب خبر، مقاله، تحلیل و عکس باعث گرديد تا روزنامه از جايگاه خاصی در بين روزنامه‌های محلی برخوردار شده و در آگاه‌سازی شهروندان از اتفاقات در سطح بين‌المللی، كشوری و استانی نقش موثری داشته باشد.

ویژه نامۀ «پرسش» این روزنامه 24 شهریورماه با عنوان «پرونده‌ای برای زیست امیدوارانه» همراه با نوشتارها و گفتارهایی از سعید مدنی، ناصر مهدوی، حسین دباغ، عباس عبدی، علی سرزعیم، محمد دهقانی، رحمن قهرمانپور، جواد حیدری، سعید عدالت‌نژاد، محمدعلی دادخواه، عسگر قهرمانپور، علی زمانیان، میلاد نوری، محمد درویش و محمدرضا یوسفی منتشر شد.

خلاصه‌ای از یادداشت «امیر تاکی» دبیر این ویژه‌نامه:
«موضوع این شماره از ویژه‌نامه در حوزۀ امید است: امید نه از منظر یک شعار سیاسی یا انتخاباتی؛ که منظور از آن، یک پارامتر مهم در زیست انسانی آرمان‌خواهانه است. امید نه این است که شعار ما باشد؛ امید همان نوع نگاه ما به زندگی و تشکیل‌دهندۀ بینش و هویت جمعی و فردی ماست. مگر می شود از انسان و انسانیت صحبت کرد، ولی مفهوم امید را نادیده انگاشت؟ … برخی از اندیشمندان معتقدند ایمان بیش از آنکه از جنس یقین باشد، از جنس امید است. در واقع انسانی که زندگی‌اش را معنا، و برای آن هدفی معین کرد، رفته‌رفته به آن هدف و معنا ایمان می‌یابد. این ایمان ساحل امن درونی او برای گام‌برداشتن در کنار دریای مواج روزگار است. ایمان او به آرمان‌هایش، ارزش‌هایش و زیست توأم با معنایش در واقع امید به حقیقت است. او امیدوار است که مسیرش صحیح و آینده و نهایت آن به گونه‌ای باشد که از قبل تصویرش را ساخته است؛ بنابراین با این نگاه پاسخ بخشی از پرسش‌های پیرامون ایمان دست‌یافتنی می‌شود و به ایمان به عنوان امری خارق‌العاده نگریسته نمی‌شود.
نمود اجتماعی امید یکی دیگر از جنبه های مهم این مفهوم بزرگ است. دربارۀ حرکت‌ها و جنبش‌های عظیمی که در طول تاریخ شکل گرفته و مردمی را به مسیر تعیین سرنوشت اجتماعی خود رهنمون ساخته است، با قدرت می‌توان گفت که بدون حضور و نقش امید سرنوشت‌ساز نشده‌اند…
در این شماره از ویژه‌نامۀ پرسش در حوزه‌های گوناگون اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، فلسفی، عرفانی، الهیات، زیست‌محیطی و … با حضور استادان و اندیشمندان صاحب‌نام و درخشان به بررسی امید خواهیم پرداخت تا شاید گامی اندک در مسیر توسعۀ زیست متعالی انسانی برداریم…»

ماهنامۀ برای فردا نشریه‌ای است تحلیلی، تفسیری که بنا دارد در حوزۀ «فرهنگ و اجتماع» با تمرکز بر دیار اصفهان فعالیت داشته باشد. مجله‌ای کاملا غیردولتی که با انگیزه بسط فرهنگ و گفتگوی فرهنگها تولید و منتشر می‌شود.
برای فردا آمده است تا با رویکردی تحلیلی از آنچه موجب زایش فرهنگ در اصفهان می‌شود سخن بگوید. هر پدیده‌ای که موجب تاثیرگذاری و تغییر در شهر اصفهان بوده و می‌تواند باشد، فارغ از هرگونه جهت‌گیری و سوگیری، می‌تواند موضوع این نشریه قرار گیرد. در هر شماره از نشریه موضوعاتی در حوزۀ تاریخ،  فرهنگ، اقتصاد، اجتماع، ادب و هنر در قالب پرونده‌هایی مجزا و به صورت مشروح و تفسیری مورد نقد و ارزیابی قرار خواهد گرفت.

در شمارۀ 24 این نشریه، مرداد 1398، در بخش «یادها و رویدادها» گفت‌و‌گویی انتقادی میان محسن رنانی و نعمت الله فاضلی می‌خوانید دربارۀ مفهوم امروز کودکی با عنوان «کودکی را دست کم گرفتیم». در بخش «پروندۀ ویژه» مطالبی دربارۀ یهودیان اصفهان با عنوان «قریب و غریب» شامل تاریخچه، معرفی مهمترین کنیسه‌های اصفهان و نیز آرامگاه اِسترا خاتون در پیر بکران اصفهان با قِدمتی حدود دو  هزار سال آمده است. در بخش «جامعه» مجموعه مقالاتی دربارۀ جامعه ارائه شده است از جمله «تن‌ندادن حکومت به اصلاح اساسی فاجعه بار خواهد بود» که گفت‌و‌گویی است با عمادالدین باقی. در بخش ادبیات این شماره نیز به ادبیات آبادان نگاهی انداخته شده است.

ماهنامۀ برای فردا با مبلغ بیست هزار تومان عرضه می‌شود. برای فردا را از بخش فروش سایت آثار برتر یا از دفتر خود مجله یا از اینجا تهیه کنید.

تلفن، 03137779461

رود نشریه‌ای است برای کتاب و کتابخوان و کتابخوانی؛ نشریه‌ای اندر عوالم و احوال با کتاب به سر بردن و آیین و سلوک کتاب خواندن. کتاب‌ها در رود معرفی می‌شوند که خوانده شوند، نه برای آنکه خوانده نشوند و هشداری برای برحذرداشت خواننده باشند. بنابر این، کتاب معرفی شده از نظر معرفی کتاب‌نویس به اندازه‌ای مقبول بوده است که امتیاز معرفی شدن بیابد، اگر چه کم و کاستی آن هم مورد اشاره قرار گرفته باشد.

در شمارۀ دوم رود هم کسانی صاحب‌نظر و اهل قلم به معرفی آثاری در زمینه‌های مختلف پرداخته‌اند: از سیاست گرفته تا علم و فرهنگ، ادبیات و داستان و گزارش تجربه‌های زندگی. با نگاهی به این نشریه هر کس می‌تواند متناسب با سلیقه‌اش چیزی پیدا کند که ارزش خواندن دارد.
معرفی کتاب در بخش‌های متفاوت، به شکل‌های مختلف و با تمهیدهای گوناگون شاخه‌های نه‌گانه‌ی رود را می‌سازد: رودساز کلام آغاز است. رودک به معرفی کتاب‌های 80 کلمه‌ای، 150 و 220 کلمه‌ای اختصاص یافته است. رودآورد کتاب‌های منتشر شده در سال جاری را معرفی می‌‌کند و رودسنگ کتاب‌های سال‌های پیش را، که البته موجود هستند و مهم و درخور خوانده شدن. دورود به معرفی کتاب‌های پرفروش و کم‌فروش می‌پردازد. رودبار کارنامه قلمی متن آفرین است که هر شماره به کتاب‌های یک نویسنده/مترجم/شاعر اختصاص خواهد داشت. رودخانه معرفی کتابی است که هر ایرانی باید بخواند. در رودارود یک در میان به روایت ناشران کتاب و به بازخوانی معرفی کتاب‌های منتشرشده در نشریات قدیم پرداخته شده است. رودخوان، آخرین شاخه رود، به مسئلۀ خواندن می‌پردازد، به آداب و آیین کتاب خواندن و عوالم و احوال آن، به اینکه چگونه و چه بخوانیم.

رود نشریه‌ای است برای معرفی کتاب به همه کسانی که دریافته‌اند همیشه میان آنچه می‌خوانیم و آنچه باید بخوانیم فاصله است، و این فاصله را معرفی کتاب می‌تواند پر کند. معرفی کتاب کمک می‌کند پیش از خواندن کتاب‌ها را ارزیابی کنیم و مهم‌تر اینکه موجب می‌شود در زمینه‌ای که تا به حال مطالعه نکرده‌ایم و خیال آن را هم نداریم، زمینه‌ای که تا به حال فکر می‌کردیم به ما مربوط نیست، ربط و پیوندهایی عمیق با نیازهای ادراکی و انسانی‌مان بیابیم. یعنی دریابیم که این زمینه‌ جدید مطالعه چقدر ما را در دستیابی به فهمی مستقل و دریافتی از آن خود یاری می‌رساند، و چقدر ما را برای ایجاد خلوتی غنی و سازنده خلاقیت می‌بخشد. حتی باعث می‌شود دریابیم که به زمینه‌های جدید مطالعه هم، بر خلاف تصور اولیه‌مان؛ علاقه‌مند یا کنجکاویم؛ و ببینیم که زمینه‌های تازه گشوده شده‌ کتاب، حتی بیش از کتاب‌هایی که همیشه عادت به خواندنش داشتیم، واسطه‌ای برای والایش «خود»، رشد فردی‌مان، کشف معنی و کسب معرفت‌اند.

رود جایی است که افراد نام‌آور و گمنام اما با تجربه، منهای القاب و عناوین، برای خوانندگان کوتاه و گویا نوشته‌اند. رود از این شماره به فصلنامه تبدیل شده است.

برای خرید شمارۀ دوم نشریۀ رود اینجا را کلیک کنید.