نتایج جستجو:
فلسفه اخلاق
فلسفۀ اخلاق مطابق نظر نویسنده بنا بوده است که برای دانشجویان و خوانندگان عادی علاقمند به “فلسفه اخلاق” باشد، اما کتاب محتوایی دقیق و سخت خوان دارد و بدون داشتن مقدماتی در این رشته از اخلاق تقریبا امکان فهم آن منتفی است. ابتدا تفاوت اخلاق توصیفی و هنجاری بیان شده است و سپس در پاسخ به این سؤال که خوب زیستن به چه معناست و چرا باید از احکام اخلاقی تبعیت کرد، فرانکنا بر دو نظریه “وظیفه‌گرایی” و “سود یا مصلحت‌گرایی” تمرکز می‌کند. مطالعۀ انتقادی فرانکنا شامل وجوه مثبت و منفی هر یک از این نظریه هاست و در انتها گونه‌ای تعدیل در وظیفه‌گرایی را انتخاب می‌کند. او ترکیب عدالت طلبی و وظیفه را مرکبی مطلوب میداند. تأکید فرانکنا بر این است که نمیتوان گفت استدلالهای صاحبان هر یک از این نظریه ها کاملا درست یا کاملا خطاست ولی میتوان دسته ای از آنها را کاراتر و سودمندتر یافت.
هر یک از این نظریه‌ها به “عمل نگر” و “قاعده نگر” تقسیم می‌شوند. اولی به این معناست که در هر مورد جزئی با توجه به وظیفه یا مصلحت نهایی فرد تصمیم می‌گیرد به امر اخلاقی گوش کند. اما در دومی یا “قاعده نگر” چنین است که قاعده‌ای کلی بر جزئیات حاکم است و شخص بر اساس آن قاعده در هر مورد تصمیم به تبعیت از عمل اخلاقی می‌گیرد. همۀ اینها ابزاری برای پاسخ به این سؤال حیاتی هستند که چرا باید اخلاقی باشیم و چرا باید دیدگاه اخلاقی داشته باشیم.
فرانکنا در فلسفۀ اخلاق در فصل چهارم از دیدگاه فضیلت‌گرا هم بحث می‌کند. مبانی اخلاق فضیلت و نقش اسوه‌های اخلاقی و در نهایت چه مَلَکاتی را فرد باید در درون خویش بپروراند، از جمله مباحثی هستند که از آنها غفلت نشده است. در فصل ششم از معنای توجیه دربارۀ ادعاهای اخلاقی سخن گفته شده است که به لحاظ روشی جا داشت در یکی از فصول مقدماتی کتاب از این ملاک بحث شود ولی فرانکنا ترجیح داده است بعد از بیان نظریه‌های مختلف به معنای توجیه و موجه بودن رفتار یا تصمیم اخلاقی اشاره کند.
فلسفۀ اخلاق: پژوهش در بنیانهای زبانی، فطری، تجربی، نظری و دینی اخلاقی
فلسفۀ اخلاق نوشته محمد رضا مدرسی از جمله کتابهای ساده و خوشخوانی است که در این قلمرو در دهه هفتاد منتشر شد. مدرسی کتاب را حداقل یکبار تدریس کرده است. از جمله مزایای این کتاب پاره ای از مقایسه هایی است که مؤلف در خصوص نظریه های اخلاقی مطرح در میان فیسلوفان اخلاق غربی و غیرمسلمان با نظریه های فیلسوفان مسلمان دارد. این مقایسه ها گاهی خام هستند اما در عین حال در بافتاری که مطرح شدند راهگشای طلاب و خوانندگان کتاب بودند. این کتاب برای شروع یادگیری فلسفۀ اخلاق و ریشه های آن در فرهنگ اسلامی خوب است اما به هیچ وجه قابل اطمینان نیست و باید با آن صرفا به مثابه گام اول مواجه شد.
در فلسفۀ اخلاق پس از توصیف اصطلاحات رایج اخلاقی به کیفیت وجودی ارزشها (عینی یا ذهنی بودن آنها، نسبی یا مطلق بودن، و قرار گرفتن‌شان در ذیل مقولات یا مفاهیم اولی یا ثانوی)، اخلاق تجربی و نظری (تعارض یا هماهنگی آنها)، بررسی پایه های اخلاق در نظریه های ارسطو، امانوئل کانت، مکتب فائده انگاری مور، و مسئلۀ حیاتی رابطه هست و باید پرداخته شده است.
نظریه‌های فلسفۀ اخلاق
فلسفۀ اخلاق در اوایل قرن بیستم با مبانی اخلاق، اثر تأثیرگذار جورج ادوارد مور، به صورت شاخه‌ای متمایز از دیگر نحله‌های فلسفۀ تحلیلی مطرح شد و گسترشی عظیم یافت. مور به دیوید هیوم علی الظاهر بی توجه بود ولی محققان آرای او را بازگشتی به هیوم می‌دانند. نظریۀ اصلی مور این است که خوبی خصیصه‌ای غیرطبیعی و بسیط است که به وسیلۀ شهود به دست می‌آید و عمل درست عملی است که بیشترین میزان خوبی ممکن را به وجود آورد. با این نظریه‌ها مور به دیدگاه فائده گرایی (اعم از فائده گرایی قاعده محور و فائده گرایی عمل محور و نیز اعم از فائده گرایی حداکثری و حداقلی) بسیار نزدیک می‌شود. اما سؤال مهم این است که این شهودها از کجا می‌آیند. و این سؤال است که گروه موافقان و مخالفان مور را تشکیل می‌دهد و هر یک نظر خود را در نظریه‌های فلسفۀ اخلاق بیان می کنند.
نظریه‌های فلسفۀ اخلاق مجموعه بحثهایی است که پیرامون نظریۀ مور درگرفتند. هشت مقالۀ اول به قلمرو فرااخلاق مربوط هستند؛ مقالاتی از دبلیو کی فرانکنا، پی تی گیج، آر ام هِر، فیلیپافوت، جان آر سرل، و جی اُ آرمسون و چهار مقالۀ دیگر به قلمرو اخلاق هنجاری و فیلسوفانی درجه یک چون جی دی مابوت، جان رالز، جی جی اسمارت در این قلمرو قلم زده‌اند.
فلاسفه بزرگ (آشنایی با فلسفه غرب)
جلد دوم کتاب با مشخصات زیر چاپ شده است:
مگی، براین؛ مردان اندیشه: پدید آورندگان فلسفه معاصر، ترجمه عزت الله فولادوند، تهران، انتشارات طرح نو، ۱۳۷۴، ۵۰۰ صفحه.
مربیان بزرگ
کتاب مربیان بزرگ که محصول اشتراک مساعی عده‌ای از دانشمندان تعلیم و تربیت معاصر اروپا و آمریکاست، خواننده را با آراء تربیتی پانزده تن از مربیان بزرگ و متفکران قدیم و جدید مغرب زمین آشنا می‌کند.
مطالعۀ این کتاب از چند نظر برای دانشجوی ایرانی علاقه‌مند به علوم تربیتی، سودمند تواند بود: نخستین فایده‌اش از آنجا ناشی می‌شود که نظام آموزش و پرورش ما چه از لحاظ صورت و چه از لحاظ محتوا و روش، از کشورهای مغرب زمین و به خصوص از فرانسه اقتباس شده است. فایدۀ دیگرش از این لحاظ است که هر چند فلسفه و هدف آموزش و پرورش هر یک از جوامع باید به طور اختصاصی و با توجه به شرایط خاص زندگی افراد آن جامعه در گذشته و آینده بررسی شود و به همین دلیل، فلسفه و هدف آموزش و پرورش هیچ قوم و ملتی، ولو در شمار پیشرفته‌ترین ملت‌ها باشد، نمی‌تواند عینا برای ملل دیگر معتبر شمرده شود، مع ذلک از آنجا که فلسفه و هدف آموزش و پرورش افراد، از هر قوم و ملتی که باشند، تا حدی از عقاید مربوط به طبیعت آدمی و تصوری که از سرنوشت آدمیان به طور کلی داریم متأثر می‌باشد، مطالعۀ نتایج تتبعات فلاسفه و متفکران ملل دیگر در این باره، نظیر آنچه در این کتاب آمده است، در عین حال که ما را از تحقیق دربارۀ عقاید و آراء متقدمان خودمان بی‌نیاز نتواند کرد، می‌تواند زمینه‌ای مساعد یا مقدمۀ سودمندی برای تحقیق در فلسفه و هدف آموزش و پرورش ایران باشد.
مطالعۀ این کتاب از لحاظ روش‌شناسی نیز سودمند است؛ روشی که شاتو و همکارانش در بررسی آثار مربیان بزرگ به کار برده‌اند برای دانشجویان ما که باید به تدریج آثار فلاسفه و متفکران ما را با روشی مشابه مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند آموزنده است.
سهروردی حکمت اشراقی و پاسخ اسماعیلی به غزالی
بازآفرینی تاریخ و گذشته در روند بازنگری ها و بازکاوی های مورخان، هماره از پیوندی سه جانبه برآمده است؛ از رابطه متقابل و چند وجهی تاریخ و تاریخ نگر و تاریخ نویس(: پژوهه و پژوهیده و پژوهنده). مراجعه به متن های تاریخی، اعم از روایی و تحلیلی و … هرگاه با نگاهی آسیب شناسانه همراه باشد، برمی نماید که چگونه هر نسلی در زمانه خود، با گرایش هایی خاص به رویدادها نگریسته، اسناد را واکاویده، از دوباره برمی سازد، سامان می دهد، و پس از آمیزشی ” دل انگیز و خوش خاطر!” از این “دوباره سامان یافته ها” با”پرسمان” اصلی خویش، از “حقیقت” و “واقعیت” رخدادهای تاریخی سخن می گوید؛ سخن می گوید تا تاریخ نگاری را به حرفه ای علمی و دانشگاهی راه برد که با پنهان کردن چگونگی بازسازی و بازپردازی حقایق و واقعیت های مورد ادعایش، در فرجام می کوشد که گفتمانی سیاسی و ایدئولوژیک پیش رو نهد؛ گفتمانی که تاریخ پرداز است نه تاریخ نگار.