مختارنامه مجموعۀ رباعیات فریدالدین عطار نیشابوری است که خود، آنها را در این کتاب و به همین نام جمع کرده و در پنجاه باب مرتب ساخته است.
احتمالا در زبان فارسی هیچ شاعری به اندازۀ عطار رباعی خوب و مسلَّم الصدور نداشته باشد. تنوع مضامین و وسعت دامنۀ کمی رباعیات عطار امری است که باید بدان توجه کرد. شاید به لحاظ حجم رباعیات، کسانی باشند که به اندازۀ او رباعی سروده باشند، اما در میان رباعیات آن گویندگان ده یکِ این همه رباعی خوب که در مختارنامۀ عطار وجود دارد نمی توان یافت. به مناسبت همین حجم زیاد رباعیات بوده است که وی برخلاف همۀ شعرای قبل از خودش، که رباعیاتشان را در دیوان خود ثبت می‌کرده‌اند، کتابی اختصاص به رباعیات داده و برای نخستین بار این رباعیات را خود، به لحاظ مضمون تقسیم‌بندی کرده است.
درست است که عطار این رباعی‌ها را به پنجاه باب تقسیم کرده است، اما تنوع لحظه‌ها و تجارب عرفانی او به حدی است که در صد باب هم قابل مقوله‌بندی‌شدن نیست، زیرا در هر رباعی‌ای ـ منظور رباعی‌های موفق اوست ـ وی از یک لحظۀ معنوی و روحی سخن می‌گوید. تمام حالاتی که بر یک عارف آگاه و سالک راه‌بین می‌گذرد، در این رباعی‌ها جلوه‌گر شده است. اضطراب عارف، شوق او، تحیر او و بسیاری حالات که کلمه‌ای خاص برای آن نمی‌توان یافت. اینها همه مضامینی هستند که در این رباعیات می‌توان دید.
ارزش این کتاب علاوه بر اینکه یکی از شش اثر مسلم عطار شاعر بزرگ تصوف ایرانی است، و علاوه بر ارزش‌های عرفانی و زبانی و ادبی‌ای که دارد، در این است که در راه خیام‌شناسی نیز از اعتبار بسیار برخوردار است، چرا که بسیاری از معروف‌ترین و زیباترین رباعی‌هایی که به نام خیام شهرت یافته، بر اساس نسخه‌های قدیمی این کتاب همگی از آنِ عطارند و انتساب آنها به خیام حداقل مربوط به دو قرن بعد از نوشته‌شدن نسخه‌های متن این کتاب است.

اسرارنامه یکی از مثنوی‌های مسلم‌السند فریدالدین عطار نیشابوری و احتمالا از جمله نخستین آثار او بوده است. مقدمه‌نویسی، تصحیح و تعلیقات این کتاب توسط محمد رضا شفیعی کدکنی نویسنده و شاعر معاصر ایران انجام شده است. این اثر مشتمل است بر 3305 بیت در 22 مقاله.
سه مقالۀ نخستین آن به ترتیب دربارۀ توحید و نعت رسول اکرم و فضائل خلفای راشدین است. از مقالۀ چهارم به بعد دربارۀ موضوعات گوناگون تصوف و شماری از اصطلاحات صوفیه مانند شوق و نکات صوفیانه مانند سر جان و تن و نکوهش نفس اماره سخن گفته شده است.
عطار در این مثنوی فلسفۀ مشایی و عقل استدلالی را نکوهش می‌کند و در عین حال در مقالۀ هشتم نکات فلسفی متعددی را از دیدگاه عرفانی بیان می‌کند. در این مقاله وی از مراتب موجودات سخن می گوید که به ترتیب عبارتند از: ارکان، معادن، نبات، حیوان، انسان، انبیا، محمد.
عطار معتقد است جهانی که ما با حواس خود ادراک می‌کنیم موهوم است. به عبارت دیگر ما فقط ظاهر اشیا را می‌بینیم و درک می‌کنیم، نه حقیقت و باطن آنها را و اگر حقیقت اشیا را می‌دیدیم درمی‌‎یافتیم که اصل همه آنها یک چیز است.
از مقالۀ نهم به بعد عطار به خصوص دربارۀ معاد و احوال آخرت سخن می‌گوید و تقریباً تا آخر کتاب سعی می‌کند یاد مرگ و مردن را در خواننده زنده کند و لذا این کتاب به لحاظ القای مرگ‌آگاهی در میان کتاب‌های صوفیانه کم‌نظیر و بی همتاست.

مثنوی الهی‌نامه تألیف شیخ فریدالدین عطار نیشابوری شاعر، نویسنده و عارف نامی پایان سدۀ ششم و آغاز سدۀ هفتم هجری است. عطار در این منظومه کوشیده است که در آن سوی هر کدام از آرزوهای محال انسان، که حاصل تخیل قر‌ن‌ها و قرن‌‎هاست، به انسان بیاموزد که اگر حقیقت هر کدام از این آرزوها را خواستاری، در درون خویش باید آن را بجویی.
این کتاب که عطار خود در اواخر عمرش در مختارنامه با نام خسرونامه به آن اشاره می‌کند سرشار از داستان‌های دلکش کوتاه و بلند است که همگی در بین یک داستان اصلی فوق‌العاده گنجانده شده‌اند. این کتاب مانند کتب دیگر با ستایش خداوند و نعت رسول اکرم (ص) و خلفای چهارگانه آغاز می‌شود و سپس در هشت بیت روح انسان را مورد خطاب قرار می‌دهد و برای او شش فرزندِ نفس، شیطان، عقل، فقر، علم و توحید ذکر می‌کند.
تفکر اصلی عطار در الهی‌نامه در قالب پیرنگی منعکس شده است که در آن روح به عنوان پدر همراه با اطوارش به صورت شش پسر، در قالب بیست و دو مقاله و صد و هشتاد و دو حکایت، هفت شهر عشق را می‌پیماید و مراحل تکامل را پشت سر می‌گذارد.

برای خرید کتاب اینجا را کلیک کنید.

منطق الطیر یا مقامات الطیور منظومه‌ای است از عطار نیشابوری که به زبان فارسی و در قالب مثنوی سروده شده و کار سرودن آن در قرن ششم هجری قمری (۱۱۷۷ میلادی) پایان یافته است. ابیات این مثنوی را معمولا بین ۴۳۰۰ تا ۴۶۰۰ بیت دانسته‌اند و از مثنوی‌های تمثیلی عرفان اسلامی به شمار می‌آید. مراحل و منازل در راه پوییدن و جُستن عرفان یعنی شناختن رازهای هستی در منطق الطیر هفت منزل است، که عطار این هفت منزل را هفت وادی یا هفت شهر عشق می‌نامد.
هفت وادی به ترتیب چنین است: طلب، عشق، معرفت، استغنا، توحید، حیرت، و فقر که سرانجام به فنا می‌انجامد. در داستان منطق الطیر گروهی از مرغان برای جستن و یافتن پادشاهشان سیمرغ، سفری را آغاز می‌کنند. در هر مرحله گروهی از مرغان از راه باز می‌مانند و به بهانه‌هایی پا پس می‌کشند تا اینکه پس از عبور از هفت مرحله، از گروه انبوهی از پرندگان تنها «سی مرغ» باقی می‌مانند و با نگریستن در آینۀ حق در می‌یابند که سیمرغ در وجود خود آنهاست. در نهایت با این خودشناسی مرغان جذب جذبۀ خداوند می‌شوند و حقیقت را در وجود خویش می‌یابند.
منطق الطیر همچون نگینی بر انگشتری شعر و ادب پارسی است که حکایتی از سرگشتی انسانی را دارد که در طلب معشوق تمامی وادی‌های عرفان را طی می‌کند تا به مقام نیستی برسد و در نهایت همه عاشق، معشوق گردد.

برای خرید کتاب اینجا را کلیک کنید.