نتایج جستجو:


کتاب الاصنام: تاریخ پرستش تازیان پیش از پدیدۀ اسلام

book-preview

 

اسلام در عربستان ظهور کرد و نخستین مأموریت مهمی که در پیش داشت پاک‌ساختن بلاد عرب از لوث شرک و محو همۀ آثار بت‌پرستی بود، تا اینکه پیامبر اکرم در امر رسالت آنچه را میخواست بدان رسید و عرب را بر آیین نوین گرد آورد و همداستان ساخت.
در صدر اول مسلمانان از ذکر نام اصنام و بتان پرهیز داشتند، زیرا هنوز زمانی دراز از بت‌پرستی عرب نگذشته بود و نمی‌خواستند بقایایی را که از عادات و عبادات زمان جاهلیت در نهاد آنان نهفته بود، و احیانا دلبستگی مقرون به حمیت جاهلی به آن داشتند، برانگیزانند تا از نو به گمراهی پیشین خویش بازگردند.
اما پس از آنکه اسلام در دل‌ها ریشه دوانید و ارکانش استوار و بنیانش پایدار شد، و دیگر مجالی برای نگرانی نماند که عرب به شرک بازگردد و علت مرتفع و مادۀ نگرانی منقطع شد، علما و دانشمندان اسلام به فراگرفتن روایات و اخبار از این سو و آن سو پرداختند، و آنچه را از باقیماندۀ معلومات و اطلاعات مربوط به دیانت پیشین عرب و نحوۀ پرستش آنان پراکنده بود گرد آوردند و همدوش آن به جمع‌آوری اشعار دورۀ جاهلی و عادات و رسوم جاهلیت و چگونگی زندگانی فردی و ادبی و اجتماعی آنان همت گماشتند.
«هشام کلبی» اولین کسی است که در موضوع پرستش عرب جاهلی کتابی مخصوص تألیف کرد و آن را کتاب الاصنام نام نهاد. هشام این کتاب را در سال دویست و یک هجری تألیف کرد و قدیمی‌ترین نوشته و اثر موجودی می‌باشد که دربارۀ بتان عرب و پرستش تازیان دورۀ جاهلی فراهم آمده است.
کتاب الاصنام در طول تاریخ حظ وافری از توجه علمای محقق را یافته است، چنانکه دانشمندان بنام آنرا درس خواندند و درس دادند و بنابر طریق مستقیم پیشینیان در روایت و اسناد مطالبش را نقل کردند و کلماتش را تحریر نمودند و روایاتش را ضبط گرفتند و حواشی و شروحی بر آن افزودند.

سفرنامۀ حاج سیاح به فرنگ

book-preview

 

سفرنامۀ حاج سیاح به فرنگ یادداشت‌ها و خاطرات ميرزا محمد على پسر ملا محمد رضاى محلاتى معروف به «حاجى سياح» (1215 -1304ش) است که به نثری عامیانه نگاشته شده است و می‌توان گفت این سفرنامه جزء پرمحتواترین سفرنامه‌هایی است که طی دو قرن اخیر توسط یک ایرانی نوشته شده است، چون در گروه سفرنامه‌هایی است که خودنوشت است و به توصیۀ پادشاه و یا به منظور گزارش سیاسی نگاشته نشده است.
این کتاب كه شرح سفرهاى حاج سیاح در اروپاست، در عين حال كه سندى تاريخى است، وصفى دست اول است از اروپا از نگاه یک ايرانى سنت‌گرا و شگفتى‌زده كه به همه چيز با ديدۀ اعجاب مى‌نگرد و شايد بيش از آنكه براى ايرانيان جالب توجه باشد، اكنون براى اروپاييان جاذبه دارد. سفرنامه اثر عميقى نيست، نگاهى است بسيط و حتى گاه ساده‌دلانه به ظواهر تمدنى ـ فرهنگى غرب. وصف بسيارى از شهرها و نقاط اروپا در آن تكرارى است و بيشتر بازگوكنندۀ افسوس و حيرت نویسنده است تا تأمل يا ژرفكاوى او.
از هيچ كجاى سفرنامه برنمى‌آيد كه نویسنده منابعى را در ايام اقامت در اروپا خوانده باشد و از هيچ ديدارى شرح مكالمه‌اى عميق نقل نشده است. ظاهراً از آنچه به طور گذرا مى‌ديده؛ به طور مرتب يادداشت برمى‌داشته است. البته مشاهده‌گر راستگويى بوده، هر جا كه توانسته آمار و ارقام دقيق آورده و به‌ قدر دانش و اطلاع، راوى امينى بوده است.
حاج سياح با افراد بسيارى آشنا شد، با شمارى از سياستمداران و سرشناسان نظير آقاخان محلاتى، پاپ، پادشاه بلژيک، تزار روس، رئيس جمهور آمريكا و عده‌اى ديگر ديدار كرد و از سياحت كشورها و مشاهدۀ پيشرفت‌هاى آنها به اين نتيجه رسيد كه علت اصلى پيشرفت غرب آموزش است.

تاریخ و فلسفۀ علم

book-preview

همراه با بحث‌هایی تجربه‌گرایانه دربارۀ فلسفۀ علم

این کتاب تاریخ تفصیلی علم نیست؛ کوشش کتاب بر این است که اندیشه‌های علمی را در متن تاریخ و فلسفه در نظر بگیرد و بر شکاف میان علم و علوم انسانی پلی بزند. این شکاف از هر جهت تازه است، زیرا پیامد تخصص اجتناب‌ناپذیر در جهانی است که بیش از پیش فنی‌تر می‌شود. فن‌ورزان معمولا زمینۀ فلسفی منسجمی ندارند و در عوض کسانی که از فرهنگ عمومی بهره‌مندند، به علمی که آگاهی بسیار اندکی از آن دارند ارج نمی‌نهند.
نتیجه در خور تأسف است. کارکنان علمی که مهارت فنی را برای خود مهارت دنبال می‌کنند، ممکن است قدرت تشخیص مسائل انسانی را از دست بدهند. کسانی که می‌خواهند علم را تنها نیرویی بدانند که در پس تولید انبوه، بهزیستی، بمب‌های اتمی و سفرهای فضایی نهفته است، از فهم سهم اساسی علم در اندیشۀ بشر ناتوان می‌مانند.
این کتاب مقدماتی است. فرض بر این بوده که دانش علمی خواننده محدود است، اما روی‌هم‌رفته نمی‌توان این کتاب را نوشتۀ آسانی دانست، همچنان که از طرح اندیشه‌های دشوار پرهیز نشده است. مطالبی که برای این کتاب دست‌چین شده، یا به سبب اهمیت تأثیرشان بر اندیشه بوده، یا برای آنکه نبوغ عصری یا کسی را نشان دهد. لاجرم گزینش تا اندازه‌ای به نظر شخصی بستگی دارد و بدون شک بیشتر خوانندگان دربارۀ برخی از بحث‌ها نکاتی بسیار کم و در باب بعضی از موضوع های دیگر مطالب بسیار زیادی خواهند یافت.
البته نبودن توازن ظاهری در چند مورد حساب  شده است؛ مثلا از علوم کاربستی مانند پزشکی و مهندسی فقط به اختصار یاد شده است، که در کتابی که مضمونش بیشتر رابطۀ علم و اندیشه است تا رابطۀ علم و عمل، این اختصار طبیعی است.

برآمدن عباسیان: ایدئولوژی مذهبی و اقتدار سیاسی

book-preview

 

پیدایش بنیادگرایی مذهبی و آشوب پیامد آن در چند کشور اسلامی در سال‌های اخیر توجه دگرباره‌ای را به مطالعۀ اسلام هم به عنوان ایدئولوژی و هم به منزلۀ حکومت موجب شده است. ویژگی مشترک بسیاری از این مطالعات، ویژگی‌ای که در بیشتر بررسی‌های پیشین در این موضوع نیز دیده می‌شود، تأکید آنها بر سرشت مطلق‌گرای حکومت در سرزمین‌های اسلامی است که از آن غالبا با عنوان «استبداد شرقی» یاد می‌شود. به سخن دیگر، مفاهیمی چون رو به انحطاط، خودکامه، خودسرانه یا استبدادی برای توصیف ساختار دولت اسلامی، پیوسته به کار رفته است.
هدف از نگارش رسالۀ حاضر دو چیز است: نخست جست‌و‌جوی ریشه‌های نظری فرضیۀ استبداد شرقی در حوزۀ جامعه‌شناسی. برای این منظور نشان داده خواهد شد که بررسی مطلق‌گرایی اسلامی به طور کلی، از تکرار مجموعه‌ای از مضامین و اندیشه‌های بسیار تعمیم‌یافته و بلکه ساده‌انگارانه، فراتر نرفته است؛ مضامین و اندیشه‌هایی که پس از کاربرد درازمدت و از این رو اجتناب‌ناپذیر نزد مردم پابرجا شده است. هدف دوم و حتی مهم‌تر از اولی مقایسه‌کردن و در برابر هم قرار دادن تصورات کلیشه‌ای با دورۀ مشخصی از تاریخ است؛ برای این منظور دورۀ نخست خلافت عباسی انتخاب شده است.
اگرچه تأسیس نظام خلافت حدود یک قرن پیش از انقلاب عباسیان است، دورۀ پیش از عباسیان تقریبا با جنگ‌های مداوم داخلی و کشمکش‌های درونی همراه بوده است. از این گذشته دولت هنوز در مرحلۀ شکل‌گرفتن بود، و منطقه تحت فرمانروایی مسلمین، هم‌چنان در حال گسترش. انتقال خلافت از امویان به عباسیان در واقع نقطۀ عطفی در تاریخ دولت اسلامی به شمار می‌رود و پیش‌درآمد دگرگونی‌های مهمی در همۀ زمینه‌های حکومت بود، که از آن پس بسان سرمشقی برای بسیاری از دولت‌های جانشین قرار گرفت. از این رو دورۀ حدودا میان 132-236ق/ 750-850م شاید بهترین تصویر را از نخستین گونۀ دولت اسلامی نیرومند و متمرکز به ما ارائه دهد. این دوره اگر «عصر زرین اسلام» قلمداد نشود، بی‌تردید باید به منزلۀ یکی از بااهمیت‌ترین مراحل در توسعۀ کلی تمدن اسلامی به شمار آید.

یادداشت‌های روزانۀ محمدعلی فروغی از سفر کنفرانس صلح پاریس: دسامبر ۱۹۱۸ – اوت ۱۹۲۰

در ژوئیۀ 1919 کاخ «ورسای» در حومۀ پاریس، شاهد برپایی کنفرانسی بود که به نخستین جنگ‌جهانی در سدۀ نوزدهم میلادی پایان داد و میان دولت‌‌های بزرگ دنیا که دستی در آتش آن جنگ داشتند، آشتی برقرار کرد. از این‌رو کنفرانس صلح ورسای که با عنوان «کنفرانس صلح پاریس» نیز مشهور است، برای جامعۀ بین‌الملل از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار بود.
دولت ایران با تشکیل جلسات متعدد و پس از گفت‌وشنودهای بسیار هیأتی را تدارک دید و نمایندگانی را برای شرکت در جلسات کنفرانس صلح پاریس راهی فرانسه کرد، تا تلاش کنند دعاوی مالی و سیاسی ایران را مطرح کرده و پرداخت خسارات ایران از جنگ جهانی اول را در آن کنفرانس به تصویب برسانند. گرچه نتایج مثبتی نگرفته و خسارات ایران پرداخت نشد. میرزا محمدعلی ذکاءالملک فروغی از مؤثرترین و کارآمدترین اعضاء این هیأت بود که دست بر قضا، جاندارترین و روشن‌ترین یادداشت‌ها دربارۀ کنفرانس هم برآمده از قلم اوست.
یادداشت‌های او دربرگیرندۀ نکته‌های تازه و ناگفتۀ فراوان دربارۀ علل ناکامی ایران در راهیابی به کنفرانس صلح، داخل‌شدن ایران در مجمع ملل، روابط انگلیسی‌ها با وثوق‌الدوله، قرارداد نهم اوت 1919 و بعضی از رجال سیاسی ایران در آن روزگار است. جز این، چنانکه انتظار می‌رود، یادداشت‌های فروغی حاوی فواید فرهنگی و ادبی فراوانی نیز هست. این یادداشت‌ها نزدیک به صد سال نزد خانوادۀ فروغی محفوظ بوده و در نهایت به همت گنجینۀ پژوهشی ایرج افشار برای نخستین بار منتشر شده است.

جستارهایی در زبان فارسی

تاکنون زبان فارسی در پژوهش‌های محققان سهم چندانی نداشته است و صرف‌نظر از تحقیقات مربوط به مسائل تاریخی زبان فارسی، در عرصه‌های دیگر زبان فارسی کمتر به پژوهش پرداخته شده است. ازاین‌روست که استادان و دانشجویان رشتۀ زبان و ادبیات فارسی آن‌گاه که به متون می‌پردازند، از مسائل زبان فارسی مغفول می‌مانند؛ فی‌المثل تاریخ بیهقی به‌ عنوان یک متن پیراسته با ویژگی‌های زبانی مطالعه نمی‌شود، بلکه در آن جریان تاریخ شاهان و امیران و شکار شیر سلطان مسعود و بر دار کردن حسنک وزیر، بیش از خصایص و برجستگی‌های زبانی مورد توجه است. همین گونه است شاهنامۀ فردوسی که دانشجو در آن به مسائل تاریخی، اساطیری، حکمی و دیگر موضوعات، بیش از مسائل زبانی توجه می‌کند و در عوض، در بیان کوتاه‌ترین عبارت دربارۀ ویژگی‌های زبانی این آثار ناتوان است. این مسئله زمانی نمود بیشتر می‌یابد که با نگاهی ساده درمی‌یابیم که زبان فارسی موضوعات فراوانی برای تحقیق و پژوهش دارد که انجام آنها همتی جدی می‌طلبد و تا زمانی‌که نگاه‌های سنتی بر فضای زبان و ادب فارسی حاکم باشد، این امر محقق نخواهد شد.
کتاب جستارهایی در زبان فارسی به‌ منظور تغییر ذائقۀ دانشجویان در پژوهش‌های زبانی و تشویق آنان به این نوع تحقیقات تدوین شده و شامل ده مقاله با عناوین ذیل است: «ظرفیت ترکیبی ضمایر اشاره و نقش آنها در زبان فارسی»، «تحول ساختی و معنایی «نفر»»، «تخفیف تکواژهای اشتقاقی و صرفی»، «ویژگی‌های زبانی شعر رودکی»، «ساختمان مکررها و نقش آنها در مثنوی معنوی»، «نقش استادان اصفهانی در اعتلای دستورنویسی فارسی»، «تخفیف مصوت‌های بلند و کوتاه در زبان فارسی»، «تخفیف صامت‌ها در زبان فارسی»، «نقش‌های ناهمگون در کلمات مکرر همسان (در غزلیات شمس)» و «بررسی روش تکرار در ساخت واژه در زبان فارسی».

تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام

book-preview

 

کتاب تاریخ ادبیات پیش از اسلام مجموعۀ کاملی است همچون دائرةالمعارفی که نویسندۀ دانشمند آن با تبحر علمی و روشی درست و عالمانه و با احاطه و دسترسی کاملی که به منابع داشته است، آثار ادبی پیش از اسلام ایران را معرفی می‌کند. در این کتاب نه تنها دربارۀ آثاری که در دسترس هستند بحث می‌شود، بلکه از هر موردی نیز که به نحوی با ادبیات پیش از اسلام ایران پیوند می‌خورد سخن به میان می‌آید. مثلا اگر اشاراتی در نوشته‌های مورخان یونانی و رومی دوران باستان یا در کتاب‌های عربی و فارسی دوران اسلامی به این آثار شده است و یا اگر ترجمه‌هایی به عربی و فارسی و دیگر زبان‌ها، از اصل گمشدۀ نوشته‌های پیش از اسلام موجود بوده است، همه مورد بررسی قرار گرفته‌اند و آثار بازماندۀ سینه‌به‌سینه و روایت‌های شفاهی هم در ضمن مدنظر بوده است و ذکر نمونه‌هایی از این آثار بر غنای کتاب افزوده است.
بحث دربارۀ این آثار از دوران ماد شروع می‌شود و به سده‌های نخستین پس از اسلام منتهی می‌گردد. کتاب از یک مقدمۀ کوتاه و بخش‌های مختلف ادبیات مادی، ادبیات فارسی باستان، ادبیات اوستایی، ادبیات دورۀ اشکانی، کتیبه‌های دوران ساسانی، ادبیات پهلوی، ادبیات مانوی، زبور پهلوی و ادبیات زبان‌های ایرانی میانۀ شرقی تشکیل می‌شود. کتاب‌نامه و اعلام نیز بخش‌های پایانی کتاب هستند.

راهنمای کتاب

دورۀ کامل ۲۱ ساله در ۲۰ مجلد

راهنمای كتاب نخستين نشريۀ علمی و جدی كتاب‌شناسی در ايران است. اين مجله را انجمن كتاب تأسيس كرد و نخستين شمارۀ آن در بهار 1337 و آخرين شماره در اسفند 1357 منتشر گرديد. به اين ترتيب اين نشريۀ مهم مدت 21 سال دوام آورد. صاحب امتياز اين مجله دكتر احسان يارشاطر و مدير آن ايرج افشار بود، ليكن دكتر يارشاطر هيچ‌گاه در امور مجله مداخله نداشت و ادارۀ كليۀ امور اعم از علمی و اداری در اختيار افشار بود. هر چند ترتيب انتشار مجله ماهانه ذكر شده، ليكن گاه به صورت فصلی، برخی مواقع دو ماه يک بار و گاه ماهانه و حتی يكی دو بار به صورت دو شماره در سال انتشار يافته است. در سال اول جمعاً 4 شماره و سال دوم 5 شماره از اين نشريه منتشر گرديده است.
اين نشريه در سال‌های نخست زير نظر استادانی چون احمد آرام، جمال‌زاده، مسعود كيهان، دكتر محمود صناعی، دكتر غلامحسين مصاحب، دكتر يحيی مهدوی و سعيد نفيسی انتشار پيدا می‌كرد. در برخی شماره‌ها نام هيأت راهنمايان به چاپ رسيده است.
راهنمای کتاب در اساس به منظور معرفی كتب جديد منتشره و انتقاد از آنها تأسيس شد و به‌طوری‌كه از سرمقالۀ نخستين شماره بر‌می‌آيد مقصود انجمن كتاب از راه‌اندازی اين مجله آن بود كه خوانندگان و پژوهشگران بدانند چه نوشته‌ها و كتاب‌هايی در رشته‌های مورد نظر آن انتشار يافته و كدام در خور مطالعه است و سپس با بررسی و نقد آثار مورد نظر، كمكی در راه بهبود آثار منتشره در ايران انجام شود.
هر شمارۀ مجله در سال‌های نخست شامل سه جزء اصلی بود: 1- معرفی اجمالی كتاب‌ها، 2- انتقاد كتاب، 3- اخبار و اطلاعات عمومی دربارۀ كتاب. در فصلی هم به معرفی كتب دانشمندان خارجی دربارۀ ايران می‌پرداخت و بخش ديگر منتخبات كتاب‌های تازه بود. اما مهم‌ترين قسمت اين مجله همواره بخش انتقاد كتاب‌های تازه بود و اساسی‌ترين مقالات در اين قسمت درج شده است.
فصلی از مجله هم اختصاص به درج شرح‌حال‌های خودنوشت فضلا و دانشمندان معاصر داشت. اين گروه به درخواست دفتر مجله، زندگی‌نامۀ خود را نوشته‌اند و همراه با تصاوير آنان به‌تدريج در نشريه به چاپ رسيده است. مطالب اين بخش اکنون در زمرۀ منابع اصلی احوال اين دسته از دانشمندان معاصر به شمار می‌رود.
انتشارات سخن تمامی دوره‌های این نشریه را در 20 جلد و بیش از 20 هزار صفحه منتشر کرده است.

در عشق، زنده بودن

گزیدۀ غزلیات شمس

کتاب در عشق، زنده بودن منتخب غزليات حمد بن علی بن ملک‌داد تبريزی، ملقب به شمس‌الدين، يا شمس تبريزی (زادۀ 582 – درگذشتۀ 645 هجری قمری) از صوفيان مسلمان مشهور سدۀ هفتم هجری است که توسط محمد رضا شفيعی کدکنی گزينش شده و توضيحاتی بدان افزوده شده است.
شاهکارهای ادبيات و هنر جهان را گزينش‌کردن بسيار دشوار است و شايد هم محال باشد، زيرا سليقه‌ها و نگاه‌ها نسبت به اين آثار هرگز يکسان نمی‌ماند و اين آثار در همۀ لحظه‌ها برای مخاطب يک جلوۀ ثابت ندارند. با اين همه خوانندگان کتاب حاضر می‌توانند اطمينان داشته باشند که اين گزينش‌ها حاصل پنجاه‌سال انس و الفت استاد شفيعی کدکنی با ديوان شمس است و تمام معيارهای ممکن در آن لحاظ شده است.
در اين اثر پس از يادداشت ناشر و گزارش كاری به قلم شفيعی كدكنی، مقدمه‌ای مفصل نيز به قلم او آمده است كه تا صفحۀ 93 كتاب را دربرمی‌گيرد. در اين مقدمه شفيعی كدكنی به موضوع‌ نام و نشان‌ها، معاصران مولانا، آثار مولانا، در قلمرو عاطفه و انديشه‌ها، تخيل مولانا، زبان شعر، موسيقی شعر مولانا و شكل غزل پرداخته است. همچنين در بخش ديگری از كتاب، اين استاد ادبيات فارسی 177 غزل منتخب از مولانا را آورده و در ادامه دو شعر منسوب به مولانا و 59 رباعی را اضافه كرده است.‌ بخش تعليقات كتاب نيز با شرح لغات و اصطلاحات غزل‌های منتخب همراه است و بخش ديگری هم به تعليقات رباعی‌ها اختصاص دارد. راهنمای تعليقات، مشخصات مراجع، مقاله‌ها و مراجع انگليسی بخش‌های پايانی كتاب يادشده را تشكيل می‌دهند.
شفيعی كدكنی در بخش گزارش كار دربارۀ اين اثر نوشته است: «اين كتاب برگزيده‌ا‌ی است از مجموعۀ دوجلدی گزيدۀ غزليات شمس تبريزی كه چندی پيش منتشر شد و برای خوانندگان و دانشجويانی كه در فرصت كوتاهی می‌خواهند با جهان‌بينی و سبک شاعری مولانا و نمونه‌های درخشان هنر او آشنايی به دست آورند، مناسب است.»

در باغ روشنایی: گزیدۀ حدیقة الحقیقه

book-preview

 

حدیقة الحقیقۀ یا الهی نامه اثر بزرگ شاعر و عارف نامدار حکیم سنایی غزنوی (473-545) است. احمد مهدوی دامغانی (متولد 1306)، که از محققان درجۀ یک ایرانی مقیم آمریکاست، گزیده‌ای از کتاب سنایی را با عنوان در باغ روشنایی: گزیدۀ حدیقة الحقیقه تهیه و به علاقمندان ارائه کرده است. به نظر او، سوای فردوسی و سعدی و حافظ و نظامی، اگر از میان همۀ شاعران نامدار فارسی چهار شاعر را به عنوان ستارگان قدر اول آسمان شعر و ادب ایران برگزینیم، بی هیچ تردید سنایی یکی از آنان است. اندیشه‌های عرفانی و اخلاقی و فلسفی و کلامی سنایی در مسائل شریعت و مقامات طریقت از والاترین و زیباترین اندیشه‌های انسانی و از مواریث گرانبهای فرهنگ ایران اسلامی است. احمد غزالی (متوفی517) که از عارفان همعصر سنایی است در نوشته های خود از جمله در اثر مشهورش سوانح از اشعار و گفته‌های سنایی شاهد می‌آورد. سنایی شاعری است که آوازۀ شهرت او در دوران اخیر زندگی و یا اندکی پس از مرگش از مرزهای وسیع زبان فارسی گذشته بوده است و عرب زبانان نیز به خوبی او را می‌شناخته‌اند. بخشهایی از حدیقة الحقیقة به انگلیسی ترجمه شده است. این کتاب در حقیقت یک دوره حکمت عملی است و راهنمای اخلاق فردی و اجتماعی.




جستجوی پیشرفته با گوگل

این جا یک سایت کتاب فروشی نیست.

هدف اول و غیر انتفاعی ما معرفی بهترین ها در میان انبوه آثار است.
در عین حال امکان خرید هم دارید.

×
تمام حقوق برای وب سايت آثار برتر محفوظ است. © 1387 - ۱۴۰۳
پياده سازی قالب توسط شرکت پرتونگار