شیعه به عنوان جمعیتی دینی و فرقۀ مذهبی بزرگ اسلامی، امروزه، از سازماندهی نیرومند تربیت روحانی برخوردار است. اگرچه مرکزیت این سازمان به طور تاریخی همواره در شهرهای عراق استقرار داشته ولی با پیروزی انقلاب اسلامی ایران مرکزیت حوزۀ علمیه قم نیز توسعۀ قابل ملاحظه‌ای پیدا کرده است.
سازمان روحانیت شیعه به لحاظ نوع شناسی سازمانی کاملاً ویژه است، همانند دیگر سازمان‌های رسمی از گروهی از افراد کنشگر تشکیل شده که در میان آنها سلسله مراتب اقتدار و تقسیم کار حرفه‌ای و وابستگی متقابل کارکردی بین نقش ها وجود دارد و در عین حال ساختار تأثیرگذار و انعطاف پذیری نداشته است.
در سازمان روحانیت شیعه سعی شده تا پیشینه تاریخی عوامل و زمینه‌های پیدایش و شکل‌گیری حوزه‌ها و سازمان روحانیت شیعه و نیز مسائلی از قبیل ساخت و سلسله مراتب و کارکردهای اجتماعی آن بررسی شود. در این کتاب از سازمان روحانیت شیعه به عنوان نهادی با پیشینه تاریخی و جایگاه مشخص در نظام اجتماعی بحث می شود.
شکل‌گیری سازمان روحانیت شیعه از شش بخش تشکیل یافته است: 1- پیشینه تاریخی 2- آغاز شکل‌گیری 3- عوامل شکل‌گیری 4- بررسی ساختار درونی 5- نقش‌های خاص تاریخی و کارکردهای حرفه‌ای و 6- نتیجه‌گیری.
وجود روحانيت و مرجعيت در تشيع به عنوان سازماني هدايت‌كننده و هدايت‌گر اقشار جامعه از دوران گذشته تاكنون از ضروريات اجتماعی دين اسلام و تشيع بوده است، چرا كه وجود عالمان دين براي بيان مفاهيم و تبيين مباني و احكام و اصول ديني اسلام و همچنين اصول تشيع در ميان جوانان و جويندگان راه و سعادت اخروي ضروری تلقی می‌شده است. اين كتاب بررسي تاريخي و تحليل مباني سازماني اين قشر از اجتماع كه در جامعه تشيع نقشي روشن و اساسي ايفا كرده اند در دستور كار خود قرار داده است.
بیان و توصیف نویسندگان کتاب از ساختار و محتوای این نهاد اجتماعی کمتر تحلیلی-انتقادی است، در عین حال گذشته از سویه‌های ایدئولوژیک کتاب اطلاعات ذی قیمتی در آن هست. برای ساختار نظام آموزشی و تربیتی روحانیون شیعه این مقاله را هم در کنار این کتاب ببینید.