نویسنده: ناصر تکمیل همایون
یکی قطره باران، جشن نامه استاد دکتر عباس زریاب خوئی، به کوشش احمد تفضلی، نشر نو، 1370
چکیده:
دانش تاریخ نویسی و رشته های وابسته به آن، در میان مسلمانان، خاصه در جامعه ایرانی توسط مورخان پارسی زبان، از رونق و اعتبار فراوانی برخوردار بود. نابغه های برجسته ای چون طبری (ایرانی عربی نویس)، بیهقی (ایرانی پارسی نویس)، ابن خلدون (عرب تونسی عربی نویس) و ده ها تن دیگر در سرتاسر جهان اسلام ظهور کردند و با جهت گیری های مترقیانه، واقعه یابی، واقع بینی و دوری از اباطیل و خرافات، بر حذر بودن از «اقاصیص» که از تاریخ دور است، به کار بردن روشهای علمی و نقد بی غرضانه ، تحلیل و تعلیل حوادث، در نظر نگرفتن دوستی ها و نهراسیدن از دشمنی ها که آن هم از تاریخ دور بوده و توجه به مسائل و موضوع های اجتماعی و اقتصادی، این فن شریف را به منزل والایی رساندند. در دوره صفویه با پیدا شدن منصب «واقعه نویسی» یا «مجلس نویسی» وظایفی بر عهده واقعه نویسان و مجلس نویسان نهاده شد که به مرور شکل تاریخ نویسی پیدا کرد و بیش از گذشته، این رشته از معارف انسانی و اجتماعی درخدمت سلطنت و نهاد حکومت قرار گرفت و آثار فرهنگی آن تا زمان های زیادی باقی ماند. نویسنده در این مقاله ریشه و سابقه اصطلاح «وقایع نگاری» و پیدایش این منصب و تحول آن در دوران صفویه و قاجاریه را بررسی کرده است.
کلیدواژه ها: تاریخ نگاری، وقایع نگاری، صفویه، قاجاریه.
فیپا:
تکمیل همایون، ناصر، وقایع نگاری، یکی قطره باران، جشن نامه استاد دکتر عباس زریاب خوئی، به کوشش احمد تفضلی، نشر نو، 1370، صفحه 165-193.