از نگاه دیگران

مروری انتقادی بر ترجمه و شرحی نو از قرآن

سال بیست و ششم، شمارۀ پنجم، آذر و دی مــــــاه1394

چکیده:
کتاب قرآن محقق (The Quran Study): ترجمه و شرحی نو، حاصل پروژه ای است که از سوی انتشارات هارپر کالینز در سال 2015 انجام شده است و در آن برای نخستین بار تفسیری کامل از قرآن به زبان انگلیسی در اختیار خوانندگان قرار میگیرد. کتاب مذکور، کتابی جامع و شمول گراست و مولفان آن گروهی از محققان مطالعات اسلامی هستند که زیرنظر حسین نصر و با مشارکت جانر دالی، ماریا دکیک، جوزف امبارد و محمد رستم، فعالیت کرده اند. آن ها در ترجمه و تفسیر آیات قرآن هر دو رویکرد شیعی و سنی را در نظر داشته اند و عموما به آن دسته از اصول عقاید پرداخته اند که با گرایش‌های مختلف کلامی غالب در اندیشه اسامی همخوان باشد. نوشتار حاضر ترجمه ای است از مقاله مبین وید که وی در مقاله خود به مرور انتقادی و نسبتا جامع کتاب قرآن محقق پرداخته است. وی نخست، به اختصار چشم اندازکنونی ترجمه‌های قرآن را ارائه داده و در ادامه، ویژگی‌های کتاب قرآن محقق را مورد مداقه قرار می‌دهد. در انتها، برخی ملاحظات پیرامون کتاب از قبیل خروج از اجماع، در حکم رجم و کثرت گرایی دینی را متذکر می‌شود.

برای دریافت مقاله از نگاه دیگران را کلیک کنید.

مسلمانان و مسأله شر

نویسنده: سعید عدالت‌نژاد، “مسلمانان و مسأله شر” در درد فلسفه درس فلسفه: جشن نامه استاد دکتر کریم مجتهدی، به کوشش بابک عباسی، محمدمنصور هاشمی، محمد رئیس‌زاده، تهران، کویر 1384.


در این که در جهان شروری دیده می‌شود تردیدی وجود ندارد. خوب است ابتدا لحظه‌ای دربارۀ آخرین پدیده‌هایی از این دست فکر کنیم: زلزله بم (1382) و سونامی آسیای شرقی (1383) که در آن سیصد هزار نفر انسان بی گناه جان باختند. بر این فهرست می‌توانیم نمونه‌هایی از شرور اخلاقی انسانها را هم اضافه کنیم، مانند جنایت‌های صدام حسین در عراق. حال با توجه به وجود این شرور فراوان، مسأله ما این است که چگونه می‌توان به خدای عادل، عالم و قادر  مطلق ایمان  داشته باشیم؟ آیا درست است بگوییم خداوند خواسته است چنین پدیده‌هایی در حق بشر وجود داشته باشد و به چنین امری راضی است؟ اگر کسی اعتراض کند و بگوید خداوند آیا نمی‌توانست مقصود خود را با شر کمتری از این که هست به انجام برساند، محققان علوم اسلامی در گذشته و اکنون به این سؤالات چگونه پاسخ گفته‌اند.

برای دریافت مقاله کلیک کنید.

زاهد عالی مقام: صنعت تهکّم در شعر حافظ

فصلنامه پژوهش های ادبی و بلاغی ،سال چهارم، شماره 16، پاییز 1395، صفحات 91-100.
حافظ حاتمی

چکیده

دیوان حافظ گنجینه‌ای ارزشمند از شعر ناب فارسی است. در شعر خواجۀ شیراز نه تنها موضوعات و مضامین برای همیشه تازه و گسترده‌اند، بلکه از منظر بلاغت و عناصر زیبایی شناختی، بهره مندی از صُور خیال، به کارگیری زبان ممتاز، خلق انواع موسیقی، وزن‌های زیبا و مطبوع و مانند آن نیز کم نظیر است .

بررسی و تحلیل عوامل مختلف زبانی حافظ و استفاده از شیوه‌های گوناگون در آفرینش محتوای برجسته، امکان شناخت بهتر دریافت تصاویر و توصیفات او را به مخاطب می‌دهد. یکی از شگردهای خاص او نقد اجتماعی و طنز انتقادی است و در این زمینه از انواع طنز استفاده کرده است. تهکّم یا استعارۀ تهکّمیّه یا کنایۀ طنزآمیز و راه های ساخت و پردازش این نوع طنز و همچنین، رابطۀ تهکّم با تحکّم مورد توجّه پژوهش حاضر قرار گرفته است. 

برای دریافت مقاله اینجا را کلیک کنید.

پیامدهای آگاهانه یک حرکت انقلابی

مطالعۀ دانشگاه‌های مولود انقلاب فرهنگی ایران، بر اساس گزارش روزنامۀ اطلاعات، (بهمن 1357- بهمن 1363)

چکیده:

مهم‌ترین تحول در تاریخ دانشگاه‌های ایران پس از انقلاب “انقلاب فرهنگی” است. اغلب مطالعات موجود انقلاب فرهنگی را به یک “واقعه” و محدود به چند روز درگیری در دانشگاه‌های سراسر کشور تقلیل می­دهند که منجر به تعطیلی مراکز مختلف آموزش عالی شد. مطالعۀ حاضر تأکید می‌کند ریشه‌های انقلاب فرهنگی به زمان وقوع انقلاب ایران بازمی‌گردد و فقط به تعطیلی دانشگاه‌ها منجر نشد، بلکه به تأسیس دانشگاه‌ها و مؤسساتی در کهکشان آموزش عالی  ایران منجر شد که برآمده از نیازهای جامعۀ ایران و ایده‌ها و آرزوهای انقلابیون بود. به علاوه، پژوهش‌های پیشین بر تأسیس دانشگاه‌های امام صادق و تربیت مدرس به عنوان دانشگاه‌های مولود انقلاب فرهنگی تأکید می‌کنند، اما پژوهش حاضر نشان می‌دهد مراکز بیشتری مولود انقلاب فرهنگی ایران بوده است و این مراکز جدید بازتابی از خواسته‌ها و نیازهای جامعه از سیستم آموزش عالی و هم‌چنین ایده‌های حکومت دربارۀ نظام دانشگاهی است. مقاله حاضر با رویکرد تاریخی و بر اساس بازخوانی 31710 صفحۀ روزنامۀ اطلاعات (در قالب 1745 شماره) در بازۀ زمانی 12 بهمن 1357 تا 12 بهمن 1363 به بررسی، معرفی و توصیف مراکزی می‌پردازد که با تأیید ستاد انقلاب فرهنگی، برای تحقق الگوی علم اسلامی یا پاسخ به نیازهای جامعه، راه‌اندازی شدند.

برای مطالعه متن کامل مقاله اینجا را کلیک کنید.

روش کار فرهنگ‌های دوزبانه و سه زبانه ﻋﺮبی ـ ﺗﺮکی ـ ﻓﺎرسی

فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، علمی پژوهشی، ﺳﺎل چهارم، ﺷﻤﺎره اول، ﺑﻬﺎر1390، شماره پیاپی11

نویسنده: علی صباغی

چکیده:

زبان، عامل پیوند میان افراد جامعه و نهادی اجنماعی و پویاست که همانند دیگر نهادها پیوسته در حال دگرگونی بوده، با گذشت زمان و تغییر ساختار جامعه، دچار تحول میشود. فرهنگ ‌نویسی کوششی در راستای ثبت این دگرگونیها، به منظور سهولت فهم زبان گذشتگان و جلوگیری از گسست فرهنگی است. فاصله مکانی، بُعد زمانی و نفوذ نیروهای بیگانه در حوزه یک زبان، ازجمله عوامل زمینه ساز فرهنگ نویسی است. تحت تأثیر سه عامل حمله اعراب و گسترش دین اسلام؛ هجوم ترکان و ورود عناصر زبان ترکی در فارسی؛ و گسترش حوزه کاربرد زبان فارسی در خارج از قلمرو نخستینش، فرهنگ نویسی دو و سه زبانه فارسی- عربی- ترکی رونق گرفت. در این گفتار بمعرفی و بررسی این جریان فرهنگ نویسی بویژه حوزه فارسی- ترکی که کمتر مورد پژوهش قرار گرفته است، پرداخته خواهد شد.

برای دیدن مقاله فرهنگهای دو زبانه ترکی، عربی و فارسی کلیک کنید

کدام لاله در رهگذار باد است؟

نقدی بر کتاب در رهگذار باد و نگهبان لاله نوشته مصطفی ملکیان

نویسنده: امیر صائمی

وقتی در پی درخواست دوستان فصل‌نامه نقد کتاب؛ اخلاق، علوم تربیتی و روان‌شناسی پذیرفتم تا درباره یکی از کتاب‌های تازه منتشر شده نقدی بنویسم، با اشتیاق تصمیم گرفتم نقد خود را به کتاب تازه و مهم استاد مصطفی ملکیان، در رهگذار باد و نگهبان لاله، اختصاص دهم. جدای از اهمیت و ارزش کتاب و آرای ملکیان، اشتیاق من به نوشتن نقدی بر کتاب ملکیان هم به این دلیل بود که تردیدی نداشتم ملکیان، برخلاف بسیار دیگرانی که انتقاد را برنمی تابند، عالمانه از نقد استقبال می‌کند؛ و فضای فلسفی ایران، به باور من، بی اندازه نیازمند نوشته‌های انتقادی آکادمیک است. با اینکه سیره ملکیان را نیک می‌دانستم، وقتی ایده نوشتن این نقد را با خود وی در میان نهادم، انصافا ً من را بسیار تشویق کرد تا این نقد را بنویسم و با این کار در گسترش سنت گفت وگوی انتقادی گامی بردارم. از این نظر قدردان اویم. گشودگی به نقد و عاشق آرای خویش نبودن از جمله سیره های مثال زدنی ملکیان است که برای من و دیگران آموزنده است. دیگر دلیل اشتیاقم برای نگاشتن این نوشته این بود که این فرصت را برای من فراهم می‌کرد تا به شیوه روشنی اختلاف نظرهایم را با مصطفی ملکیان، که سال‌ها است سعادت آشنایی با او را دارم، و بسیار حق‌شناس اویم، بیان کنم. بیشتر بخوانید

خوانشی تبارشناسانه از جدال پلیس و قانون: دولت دوگانه و نظریۀ ولایت‌فقیه

نویسنده: مهدی سمائی، دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی، دانشگاه تربیت مدرس

ایران نامگ، سال 6، شمارۀ 3-4، پاییز و زمستان 2021/1400

طرح مسئله
مسئلۀ قانون در ایران چیست؟ نظریۀ حقوقی از روبه‌رو شدن با این پرسش گریز ندارد. ادعای من این است که می‌توان مسئله قانون در ایران را در قالب “گذار از حکمرانی پلیسی به حکمرانی قانونی” صورت‌بندی کرد. بنابراین، برای اینکه فهمی دقیق از مسئله مذکور به دست آوریم باید درباره حکمرانی پلیسی و حکمرانی قانونی بیندیشیم. مقاله در قسمت اول به گونه‌ای تبارشناسانه چهره‌های قانونی و پلیسی دولت را می‌کاود و جدال آنها را روایت می‌کند. تبار حکمرانی پلیسی به دوران باستان برمی‌گردد.

برای دریافت مقاله سمائی-دولت دوگانه و نظریه ولایت فقیه را کلیک کنید.

صابری فومنی

خدایار صائب، “صابری فومنی، کیومرث” طنزپرداز، روزنامه نگار و شاعر ایرانی. دانشنامه جهان اسلام، ج29، تهران، 1400، ص34-36.

برای دریافت مقاله اینجا را کلیک کنید

شناسایی گوینده خطبه مشهور به متقین (همام)

نویسنده: کاظم استادی

خطبه همّام متقین را توصیف کرده و برای آنان بیش از صد صفت برشمرده‌ است. برای این خطبه، ترجمه‌های مستقل و شروح فراوانی نوشته شده امّا در این میان و با پژوهش‌های جدید، روشن شده است که روایت یا خطبه متقین به سه مدل در منابع متقدم درج شده، و با هم اختلافات فراوانی دارند؛ به طوری که متن برخی منابع با متن نهج‌البلاغه، اساساً متفاوت هستند. با توجه به اهمیت خطبه متقین و برخی تشکیکاتی که نسبت به برخی از خطبه‌ها و مطالب نهج‌البلاغه وجود دارد؛ اکنون لازم است از جهات مختلف، اصالت‌سنجی مستقلی پیرامون این خطبه صورت پذیرد؛ مثلاً بررسی شود که گوینده یا نویسنده خطبه متقین کیست؟ نوشته حاضر، به بررسی تطبیقی خطبه همام در منابع متقدم تا قرن هفتم، در این مسأله پرداخته است؛ که نتایج پژوهش نشان می‌دهد: نام راوی اصلی خطبه، مخدوش و شامل این افراد است: 1ـ راوی مجهول 2ـ ابن‌عباس 3ـ نوف بکالی 4ـ سلیم‌بن قیس 5ـ حسن بصری 6ـ اوفی‌بن دلهم 7ـ علی‌بن حسین(ع) 8ـ امام صادق(ع) 9ـ امام باقر(ع) 10ـ ذوالنون المصری. از سوی دیگر، گوینده خطبه نیز در این افراد، نامتعیین است: 1ـ علی(ع) 2ـ حسن بصری 3ـ عالم 4ـ ابن‌عباس 5ـ علی‌بن حسین(ع) 6ـ ذوالنون المصری. امّا با توجه به شواهد متنی و داستان همام، به نظر می‌رسد که خطبه متقین از تراث صوفیه باشد.

برای دریافت مقاله اینجا را کلیک کنید.

جا‌به‌جایی‌های عظیم فرهنگی-اجتماعی و جنبش زندگی روزمره در ایران

نویسنده: عباس کاظمی

فیپا: کاظمی، عباس، “جابجایی‌های عظیم فرهنگی-اجتماعی و جنبش زندگی روزمره در ایران”، چشم انداز ایران، ش136، آبان و آذر ، 1401، ص49-55.

جریان‌های اعتراضی در ایران پسا‌انقلاب از دو لایه در‌هم تنیده کلی در جامعه برخوردار است: یک لایه از آن را تحقیقات پیمایشی ظرف چند دهه گذشته به خوبی آشکار کردند که خود را بیشتر در دو سطح مشکلات اقتصادی (بیکاری، مسکن و تورم) و سطح مشکلات اجتماعی (بی‌اعتمادی، دروغ‌گویی، ریا‌کاری و چاپلوسی و به‌طور کلی تضعیف ارزش‌های اخلاقی) نشان داده است. لایه دیگری وجود دارد که بیشتر فرهنگی است و با سبک زندگی و آزادی‌های شخصی همراه است و به‌طور کلی می‌توان آن را با به رسمیت شناختن چیزهای معمولی (از چیز خوردن، قدم زدن، کنسرت یا ورزشگاه رفتن) بیان کرد. این قبیل مطالعات بیشتر در تحقیقات کیفی به‌طور خاص در عرصه مطالعات فرهنگی، مطالعات زنان و مطالعات جوانان دنبال شده است. در این نوشتار در کنار نشان دادن تعمیق اعتراضات در لایه اول نشان دادیم که شکلی از اعتراضات کمتر جدی گرفته شده نیز همواره وجود داشته است و مسیری متفاوت را از دل جنبش زندگی روزمره در طول چندین دهه گشوده است. این اعتراض یا مقاومت، در نام گذاری‌ها، شکل مسافرت، نحوه لباس پوشیدن، آرایش، نحوه اجتماع و حضور در مکان‌های مشخص، نوع و شکل مصرف رسانه‌ها، همواره توسط جمعیت‌های معترض تبلور یافته است؛ اما از دهه 90 این اشکال از جنبه‌های فردگرایانه‌تر به شکل جماعت‌های فرهنگی تبدیل شد و در دهه 1400 از طریق تلاقی با نارضایتی‌های لایه اول نمودی آشکارا سیاسی یافت.

این جا یک سایت کتاب فروشی نیست.

هدف اول و غیر انتفاعی ما معرفی بهترین ها در میان انبوه آثار است.
در عین حال امکان خرید هم دارید.

×
تمام حقوق برای وب سايت آثار برتر محفوظ است. © 1387 - ۱۴۰۲
پياده سازی قالب توسط شرکت پرتونگار