نویسنده: کریم مجتهدی
زائر شرق (مجموعه مقالات همایش بزرگداشت یکصدمین سال تولد هانری کُربن)، گردآوری و تدوین شهرام پازوکی، موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، 1385
چکیده:
اگر هانری کربن را می توان یک فیلسوف و شرق شناس و یک شخصیت فرهنگی سطح بالا معرفی کرد، باز باید دانست که در مورد او این الفاظ معانی متفاوتی پیدا می کنند؛ حتی لفظ عارف نیز در مورد او معنای دیگری می یابد. کربن چهره درخشانی در قرن بیستم میلادی است که نه فقط دعوت به تأمل و تفکر می کند، بلکه خواننده آثار خود را وا می دارد تا اعتبار افکار رایج و روزمره، حتی فلسفه های شناخته شده را زیر سوال ببرد. وی با تجسسات روحی مولفان و فلاسفه ای که مورد بحث قرار می داده، شریک می شده و می خواسته است از دغدغه باطنی آنها، یعنی آنچه در زبان فارسی امروزی «درد» گفته می شود سر در بیاورد. کربن خدمت بزرگی به ایران و فلسفه های ایرانی-اسلامی ما کرده است. او این سنت فکری را واحد و یکپارچه می داند، گویی ما به نحوی با یک دستگاه آلی ذی حیات رو برو هستیم که ظاهرا گرایش های متنوع و کثیری را در آن می توان تشخیص داد که البته تماما از یک تجربه روحی واحد و یا مکمل حکایت دارند که شاید بر اساس «جاودان خرد» که از دوره باستان در ایران مورد توجه بوده، قوام و دوام یافته باشند و از آن زمان به بعد، هر متفکری به نحوی، سهم معنوی خود را بر آن افزوده است، ولی در هر صورت، هر یک از آنها جدا از دیگری، قابل فهم نیست. به عقیده کربن، سهروردی حافظِ همین رابطه میان گرایشهای معنوی قبل از اسلام و پس از آن می باشد که همین اتصال، دالّ بر استمرار ریشه ای افکار و ضامن اصالت کل آنهاست. نتایجی که کربن از تحقیقات خود به دست آورده، خاص ما ایرانی ها نیست و این چنین نیست که ما ایرانیان فقط مخاطب او باشیم. نظر کربن بیشتر به حکمایی است که در افق معنوی آن گروه از نفوسی قرار دارند که قادرند عالم باطنی خود را از هر نوع تجاوز خارجی مصون بدارند. از اولین چهره هایی که هانری کربن توجه زیادی به او دارد، میتوان از ابن سینا نام برد.
کلیدواژه ها: هانری کُربَن، فلسفه های ایرانی-اسلامی، سهروردی، ابن سینا.
فیپا:
مجتهدی، کریم، فلسفه های ایرانی-اسلامی از نظرگاه هانری کربن، زائر شرق (مجموعه مقالات همایش بزرگداشت یکصدمین سال تولد هانری کُربن)، گردآوری و تدوین شهرام پازوکی، موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، 1385، صفحه 61-68.