نویسنده: حمید امان اللهی
پژوهش هایی درباره تاریخ، فرهنگ و تمدن ایران (مجموعه مقالات سومین همایش باستان شناسان ایران به کوشش شهرام زارع)، انتشارات بصیرت، 1391
چکیده:
با وجود انبوه مطالعات و پژوهش های باستان شناسی درباره تخت جمشید، شناخت هرچه بهتر و عمیق تر این مجموعه سنگی مستلزم بررسی و تحقیقات بیشتر است. نتایج مطالعات سنگ شناختی این مجموعه از چند نظر ارزشمند است: نخست اینکه برای نخستین بار پژوهش حاضر به طور ویژه به شناسایی مشخصات ظاهری (رنگ، بافت، خواص فیزیکی، استحکام، جلا و…) و مشخصات سنگ شناختی در مقاطع نازک (جنس سنگ، توصیف ماهیت شیمیایی و فیزیکی سنگ ها) می پردازد. افزون بر آن، به شناسایی مصالح مناسب برای حفاظت و مرمت سنگ های به کار رفته در تخت جمشید کمک می کند. در واقع برای حفظ و مرمت بهینه، ابتدا باید با ویژگی های مواد تشکیل دهنده سنگ ها آشنا شد. با توجه به بررسی های انجام گرفته و با مطالعه سنگ شناختی، فسیل شناختی و دیرین شناختی مقاطع نازک جمع آوری شده از معادن باستانی و بناهای تخت جمشید نتایج زیر حاصل گردید. از 45 نمونه سنگ برداشته شده از بخش عمده تخت جمشید شامل 9 بنای (دروازه ملل، کاخ آپادانا، کاخ داریوش (تچر)، کاخ خشایارشا (هدیش)، کاخ ناتمام اردشیر سوم، کاخ شورا، حرمسرا، خزانه و صد ستون)، قابل مقایسه با دو معدن سنگ مجدآباد و کوه رحمت است. از این تعداد 23 نمونه سنگ مربوط به معادن سنگ کوه رحمت و 22 نمونه سنگ مربوط به معدن سنگ مجدآباد است. بر این اساس بیشترین سنگ مورد استفاده در ساخت و ساز بنای تخت جمشید از معادن سنگ کوه رحمت در اطراف تخت جمشید بوده است.
کلیدواژه ها: تخت جمشید، معدن سنگ، پتروگرافی (سنگ شناختی)، فسیل شناختی، میکروسکوپی (چشم مسلح)، ماکروسکوپی (چشم غیر مسلح)، ترکیب (مقطع نازک)، استخراج، سنگ آهک.
فیپا:
امان اللهی، حمید، مطالعات نو درباره سنگ شناسی مجموعه بناهای تختگاه تخت جمشید و معادن سنگ هخامنشی منطقه مرودشت بر اساس مطالعات باستان شناختی و نتایج سنگ شناختی، پژوهش هایی درباره تاریخ، فرهنگ و تمدن ایران (مجموعه مقالات سومین همایش باستان شناسان ایران به کوشش شهرام زارع)، انتشارات بصیرت، 1391، صفحه 122-140.