نویسنده: احمد پاکتچی
دائرة المعارف بزرگ اسلامی، جلد نهم، 1379
اصول فقه یکی از شاخه‌های علوم اسلامی است که نسبت به دانش فقه، علمی ابزاری شمرده می‌شود. ترکیب اصول فقه در آغاز به معنایی معادل اصطلاح «ادلۀ فقه» به کار می‌رفته و معنای مصطلح خود را به‌عنوان علمی خاص، از همین مفهوم گرفته است. با مروری بر آثار نویسندگان سده‌های 4 و 5ق می‌توان دریافت که در این دوره، هنوز در کاربرد تعبیر اصول فقه به‌معنای علم مورد نظر، بار مفهومی قدیم به فراموشی سپرده نشده و پیوند میان این دو معنا کاملا ملحوظ بوده است. شاید ساده‌ترین راه برخورد با اصطلاح اصول فقه این باشد که با دیدگاهی دستوری، این ترکیب به‌عنوان ترکیبی اضافی نگریسته شود و از آنجا که «اصل» در لغت به معنی «ما یبتنی علیه الشیء» است، یعنی آنچه چیزی بر آن مبتنی است، اصول فقه عبارت از اموری دانسته شود که علم فقه بر آنها مبتنی است. این معنا اگرچه در مقام توضیح در دوره‌های گوناگون از تاریخ اصول فقه، بیانی دگرگونه یافته است، اما اجمالا قدر مشترکی است که در تعاریف گوناگون اصول فقه، در قرون مختلف به چشم می‌آید.
فیپا:
پاکتچی، احمد، اصول فقه، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، جلد نهم، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، 1379، صفحۀ 289-306.
برای مطالعۀ کامل مقاله به اینجا مراجعه کنید.