نویسنده: صادق ملک شهمیرزادی
باستان شناسی و هنر ایران (32 مقاله در بزرگداشت دکتر عزت الله نگهبان)، به کوشش عباس علیزاده، یوسف مجیدزاده، صادق ملک شهمیرزادی، مرکز نشر دانشگاهی، 1378
چکیده:
درباره نحوه ایجاد رشته باستان شناسی در دانشگاه تهران اطلاعات دقیقی در دست نیست. تنها منبع اطلاعاتی در این باره راهنمای دانشکده ادبیات (1345:9) است که در آن می خوانیم: «پیش از شهریور ماه 1320، دانشکده ادبیات مرکب از رشته های زبانهای خارجه، زبان و ادبیات فارسی، تاریخ و جغرافیا، باستان شناسی، فلسفه و علوم تربیتی بود و عده فارغ التحصیلان آن در سال 1319 نزدیک به 100 نفر بود.» از آغاز سال تحصیلی 1343-44 که رشته های تحصیلی در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران به صورت گروههای آموزش درآمد، رشته باستان شناسی نیز گروهی مستقل شد. نخستین مدیر گروه شادروان دکتر عیسی بهنام بود که به حق می توان ایشان را پدر معنوی بیشتر باستان شناسان ایرانی دانست. پس از بازنشسته شدن وی، یکی از فارغ التحصیلان دوره لیسانس این رشته که تحصیلات تکمیلی خود را در موسسه شرق شناسی دانشگاه شیکاگو به پایان برده بود، یعنی دکتر عزت الله نگهبان، مدیریت گروه را به عهده گرفت. قبل و بعد از پذیرش مدیریت گروه باستان شناسی در دانشگاه تهران، دکتر نگهبان برای پیشرفت و بر پا شدن این رشته پژوهشی در ایران گامهایی موثر برداشت. در اینجا تنها به سه مورد برجسته اشاره می کنیم: 1. سرپرستی نخستین کاوش مشترک دانشگاه تهران و اداره کل باستان شناسی در 1340 در مارلیک (چراغعلی تپه) که نخستین پژوهش میدانی دانشگاه تهران محسوب می شود؛ 2. پایه گذاری مؤسسه باستان شناسی در 1336 و تأسیس دوره فوق لیسانس در آن؛ 3. مرمت و احیای کاروانسرای محمدآباد خره، موضوع این مقاله، به منزله کانون نخستین پژوهشهای میدانی باستان شناسی دانشگاه تهران، و ترتیب و سازمان دادن نخستین کاوش مستقل دانشجویان رشته باستان شناسی دانشگاه تهران و و سرپرستی آن به مدت 10 سال.
کلیدواژه ها: باستان شناسی، عیسی بهنام، عزت الله نگهبان، کاروانسرای محمدآباد خره.
فیپا:
ملک شهمیرزادی، صادق، کاروانسرای محمدآباد خره، نخستین مؤسسه پژوهشهای میدانی باستان شناسی در ایران، باستان شناسی و هنر ایران (32 مقاله در بزرگداشت دکتر عزت الله نگهبان)، به کوشش عباس علیزاده، یوسف مجیدزاده، صادق ملک شهمیرزادی، مرکز نشر دانشگاهی، 1378، صفحه 1-6.