نویسنده: سپیده سعیدی
پژوهش هایی درباره تاریخ، فرهنگ و تمدن ایران (مجموعه مقالات سومین همایش باستان شناسان ایران به کوشش شهرام زارع)، انتشارات بصیرت، 1391
چکیده:
در این مقاله سعی شده تا برای نخستین بار قبور گورستان مارلیک و محتویات آن از دیدگاهی زن محور مورد مطالعه قرار گیرند. نمودهای جنسیت از زمان زندگی تا زمان مرگ در ساخت زندگی انسان ها وجود دارند. تدفین، بخشی از مراسم زندگان بوده است و بر این اساس ویژگی های موجود در مراسم تدفین و نیز اشیاء موجود در قبور می توانند راهنمای خوبی برای تشخیص جنسیت و ساختارهای مربوط به آن در جامعه مورد نظر باشند. با بررسی بازتمایی تصویر زنان در محتویات قبور گورستان مارلیک می توان به برخی نکات مبهم درباره تصویر ارائه شده از زنان این جامعه پی برد. در این پژوهش قبوری که تعیین جنسیت در آن ها ممکن نیست، و یا به بیان بهتر، جنسیت در آن ها نمودی ندارد، قبوری که از سوی کاوشگر این محوطه به عنوان قبور مشترک میان زنان و مردان معرفی شده اند، به صورت جداگانه و سپس قبور منسوب به زنان و ترکیب و ماهیت اشیاء موجود در آن ها مورد مطالعه قرار می گیرند. در این نوشتار، تقسیم بندی ذکر شده بر اساس کمیت آماری سلاح ها و زیورآلات به صورت ابتدایی پذیرفته شده است؛ چرا که در طول تاریخ فرهنگی انسان، همواره جنگ افزارها نماد تهاجم و قدرت مردانه و زیورآلات نمادی برای هویت تاریخی و تجریدی زنان یعنی زیبایی، قلمداد می شده اند. البته همانطور که خواهیم دید این مرز در مارلیک چندان قطعی نیست و درباره جایگاه و هویت اجتماعی زنان در این جامعه پیشنهاداتی مطرح شده است. از میان اشیاء درون قبور زنان، زیوآلات به دلیل اینکه فراوان ترین داده هستند به صورت مفصل تری مطالعه شده اند.
کلیدواژه ها: گورستان مارلیک، جنسیت، زن، زیورآلات.
فیپا:
سعیدی، سپیده، نمود جنسیت در گورستان مارلیک؛ رودبار-گیلان، پژوهش هایی درباره تاریخ، فرهنگ و تمدن ایران (مجموعه مقالات سومین همایش باستان شناسان ایران به کوشش شهرام زارع)، انتشارات بصیرت، 1391، صفحه 97-110.