آزادی در قلمرو دین

نویسنده: احمد نراقی
كیان، سال ششم، شماره ۳۲، ۱۳۷۵

فیپا:
نراقی، احمد، ” آزادی در قلمرو دین”، كیان، سال ششم، شماره ۳۲،۱۳۷۵، صفحه ۳۴-۳۷.

رابطه دین و آزادی از یک حیث به نوع تلقی جامعه دینداران از دین بستگی دارد. به بیان دیگر، یکی از عوامل مهمی که جایگاه و منزلت آزادی( به ویژه آزادی اندیشه و بیان) را در قلمرو دین معلوم می کند، نوع تصویر و تلقی ای است که دینداران از گوهر دین و رابطه آن با سایر اجزای دین دارند. مطابق بعضی مدل های دین شناسانه، آزادی در قلمرو دین نقشی ثانوی، عرضی و گاه زیانبار دارد و مطابق بعضی مدل های دین شناسانه دیگر، آزادی جزئی ضروری و انفکاک ناپذیر در قلمرو دین به شمار می آید. بنابراین جامعه دینی به تناسب نوع مدل دین شناسانه ای که اختیار می کند، با آزادی نسبت های متفاوتی می یابد. به طور کلی در تاریخ ادیان می توان دست کم دو نوع مدل دین شناسانه مهم را که مبتنی بر دو رویکرد متفاوت است، از یکدیگر متمایز کرد.