نصر حامد ابوزید از متفکران نو اندیش دینی معاصر است که پس از محکومیت در دادگاه مصر به هلند عزیمت کرد و تا زمان فوتش (2010/1389) در موسسه مطالعات اسلامی لایدن به تحقیق و تدریس مشغول بود. مجموعه حاضر با هدف پاسخگویی به دو نیاز گردآوری شده است. نخست آشنایی با ابعاد فکری نصر حامد ابوزید و فرهنگ معاصر دینی مصر و دوّم در اختیار قرار دادن آراء او به همراه آرایی از منتقدانش. فصل اول، کتاب مفهوم النص که از شاهکارهای ابوزید به حساب می‌آید (به فارسی هم با عنوان معنای متن توسط آقای مرتضی کریمی‌نیا ترجمه شده است) بوسیله جابر عصفور، یکی از بزرگترین متفکران معاصر مصری، بررسی انتقادی شده است. فصل دوم نقد الخطاب الدینی، یکی دیگر از کتابهای نصر حامد ابوزید، به توسط دکتر حسن حنفی، از استادان و ناقدان ابوزید نقد شده است. حنفی در این نقد بیشتر به دو فصل اول کتاب پرداخته است. اما فصل سوم کتاب در مقالۀ دیگری با عنوان “اجتهاد نوین” به توسط سعید عدالت نژاد ابتدا توصیف و سپس نقد شده است. مهمترین و پر مسئله دارترین اظهارنظرهای فقهی تاریخی نصر حامد ابوزید در این مقاله گرد آمده است. در پایان کتاب، اثر دیگر ابوزید یعنی الاتجاه العقلی فی التفسیر معرفی شده است. این کتاب در اصل پایان نامه کارشناسی ارشد ابوزید بوده و به فارسی هم توسط آقای احسان موسوی خلخالی با عنوان رویکرد عقلانی در تفسیر قرآن: پژوهشی در مسئلۀ مجاز در قرآن از نظر معتزله ترجمه شده است. ابوزید در این کتاب کوشیده تا کار معتزلیان قدیم و نحوه شکل گیری تفسیر عقلانی را در یک بستر تاریخی تحلیل نماید و زمینۀ پیدایش معتزلیان جدید یا نومعتزلیان را فراهم کند.
گفتنی است کتاب نقد و بررسیهایی دربارۀ اندیشه های نصر حامد ابوزید اولین کتابی است که به زبان فارسی در 1380 ش دربارۀ آثارش تهیه شد. پس از این تاریخ است که مفهوم النص و الاتجاه العقلی، چنین گفت ابن عربی، و چند اثر دیگر ابوزید به فارسی ترجمه شده اند.
