جریانات و تحولات سیاسی و اجتماعی خاستگاه فکری و عاطفی دارند، کنش های موجود زنده و ذی شعورند، از افکار و خیالات و احساسات ناشی می شوند و بر افکار و احساسات اثر می گذارند همین نکته روشن و بدیهی است که اهمیت بررسی اندیشه ها و گفتمان ها را آشکارتر می سازد. زیرا در حقیقت به یکی از مؤلفه ها و محرکه های حوادث می پردازد. گفتمان های دینی در ایران معاصر، بخشی از سیر تحولات فکری، سیاسی و اجتماعی به شمار می آیند و نمی توان تاریخ و جامعه شناسی را بدون آن ها چنانکه باید شناخت و به ژرفای حوادث راه یافت. برخی از مباحث این کتاب مانند آن چه در بخش حکومت دینی و دموکراسی، آمده لزوماً واپسین باورهای نگارنده نیستند و گرچه گوینده اش از پاره ای نظرات پیشین عبور کرده اما به منظور بیان سیر تحول فکری و ایده هایی که در مقاطع گوناگون برای سازگاری و اصلاح برخی برداشت های دینی ارائه شده و نمایشگر چالش های فکری یک دوره می باشد در کتاب گنجانیده شده است.