سيلک كهن‌ترين روستای محصور ايران: گزارش‌ نها‌یی‌ طرح‌ با‌زنگری سیلک‌

150,000 تومان

book-preview

 

کتاب حاضر حاصل پنج فصل کاوش مداوم در تپۀ سیلک و در برگیرندۀ نتایج مختلف باستان‌شناختی آن است. کاوش‌های باستان‌شناسی پنج‌سالۀ تپۀ سیلک از دو جهت مهم بوده است:
1. بازنگری و بازبینی کاوش‌های انجام‌گرفته توسط رومن گریشمن.
2. حفاظت تپۀ سیلک از تخریب بیشتر توسط نیروی انسانی و دیگر عوامل مخرب.

تپۀ سیلک چندین دوره و فاز استقراری را در خود جای داده است که مطالعۀ هر کدام از آنها بسیار مهم است. شناخت دوره‌های انتقالی و اینکه ساکنان سیلک در کدام مقطع زمانی از یک مرحله به مرحلۀ دیگر تحول فرهنگی یافتند از مهم‌ترین اهداف پژوهش‌های باستان‌شناسی بازنگری تپۀ سیلک بوده است. موضوعاتی از قبیل علل متروک‌شدن تپۀ سیلک شمالی و سکونت در بخش جنوبی که احتمالا همراه با ظهور اقوام جدید بوده است، انگیزه‌های کاوش‌های مجدد تپۀ سیلک را فراهم آورد. شناخت دورۀ گذار از روستانشینی به شهرنشینی در فلات مرکزی به طور اعم و در تپۀ سیلک به طور اخص از دیگر اولویت‌های مهم پژوهش‌های باستان‌شناختی پروژۀ بازنگری سیلک بوده است.
مطالعات باستان‌شناختی تپه‌های شمالی و جنوبی تپۀ سیلک در زمینۀ روشن‌شدن زوایای تاریک این دورۀ انتقالی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است. برخلاف هزاره‌های پیش از تاریخ، دانش باستان‌شناسی ما از دورۀ موسوم به شهر و شهرنشینی و یا عصر برنز فلات مرکزی بسیار کمرنگ است. تپۀ سیلک از معدود محوطه‌هایی است که دارای نهشت‌های فرهنگی اواخر هزارۀ چهارم و هزارۀ سوم است. شناخت نخستین فاز نوسنگی تپۀ سیلک با بیش از 8 متر لایه‌های باستانی یکی از اولویت‌های باستان‌شناختی پروژۀ بازنگری بوده است.

صادق ملک شهمیرزادی سال ۱۳۲۲ شمسی در شهمیرزاد استان سمنان به دنیا آمد و بعد از آغاز به کار در میراث فرهنگی، نامش به کاوشگر تپه‌های سیلک گره خورد. او در ۲۲ مهر ۱۳۹۴ در آیین بزرگداشتی که به پاس نیم‌ قرن پژوهش و آموزش در باستان‌شناسی ایران، با عنوان جشن‌نامه و بزرگداشت «صادق ملک شهمیرزادی» برگزار شد، خود را این‌طور معرفی کرد: «حدود ۲۰ ماه است که به خاطر مشکل قرنیه و شبکیه نمی‌توانم بنویسم و بخوانم. اما منت خدای را عزوجل که در شهمیرزاد سمنان به دنیا آمدم و به باستان‌شناسی روی آوردم. این مایه افتخار هر ایرانی است که سند مکتوبی دارد که به خدای واحد اعتقاد دارد و دعا می‌کند که جنگ و خشکسالی و دروغ نصیب این کشور نشود. زمانی که تحصیلاتم را در موسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو به پایان رساندم برای مدتی قبل از ارائه پایان‌نامه به ایران بازگشتم، در آن زمان دکتر نگهبان به من گفت اگر علاقه داری درخواست استخدام خود را به دانشگاه تهران بده. وقتی این کار را کردم با خدا عهد کردم که سعی کنم به جوانان علاقه‌مند به باستان‌شناسی کشورم خدمت کنم و به جز آن هیچ چیز از خدا نخواهم. من در سه راه شفاهی، کتبی و تجربیات میدانی برای دانشجویانم در حوزه باستان‌شناسی تدریس کردم و چون در زمان کار و فراگیری علم با دو روش کاوش در ایران و آمریکا آشنایی پیدا کردم توانستم تجربیاتم را به دانشجویانم منتقل کنم. دانشجویان باستان‌شناس ایرانی درباره باستان‌شناسی آسیای مرکزی چیزی نمی‌دانستند، این روش خوبی برای آشنایی آن‌ها با این حوزه بود. من در تیرماه سال ۱۳۴۹ در رتبه استادیاری در دانشگاه تهران استخدام شدم و در بهمن‌ماه ۱۳۷۹ پس از ۳۰ سال و شش ماه و ۲۱ روز با رتبه استادیاری بازنشست شدم.» صادق ملک شهمیرزادی در 21 مهر ماه 1399 درگذشت.

توضیحات تکمیلی

نویسنده

صادق ملک شهمیرزادی

محل نشر

تهران

ناشر

سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری

تاریخ نشر

1385

تعداد صفحه

184

فیپا

ملک شهمیرزادی، صادق، سيلک كهن‌ترين روستای محصور ايران: گزارش‌ نها‌یی‌ طرح‌ با‌زنگری سیلک‌، تهران، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، 1385، 184 صفحه.