نویسنده: سعید عدالت‌نژاد
مکاشفه و تماشا (Einsicht)، به کوشش سعید عدالت نژاد و بوریس فون براوخهیچ، برلین، کِرِر، 2017
چکیده:
روحانیون شیعه در دورۀ تحصیلی خود چه آموزشهایی می بینند؟ و چگونه تربیت می شوند؟ در این مقاله به مناسبت انتشار عکسهای تاریخی دورۀ ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه از شهرهای نجف و کربلا، و عکسهای هانس برگر (عکاس مشهور و معاصر آلمانی)، از حوزه های علمیۀ قم، مشهد، و اصفهان، نظام آموزشی و تربیتی روحانیون شیعه با نگرشی مثبت، و در عین حال واقع‌بینانه، برای خوانندۀ فارسی و آلمانی زبان معرفی شده است. علاقمندان و به خصوص طلاب جوان با خواندن این مقاله می توانند بدانند هر روحانی یا طلبه ای در طول تحصیلاتِ خویش نظام رسمیِ حوزه واقعا به او چه خواهد آموخت و چه نخواهد آموخت. شخصیتهای استثنایی تاریخ حوزه که دانشی دایرة المعارف گونه داشتند ملاک دستآورد نظام آموزشی حوزه ها نیست؛ چرا که آنان بر ویژگیهای شخصی خویش تکیه کرده بودند. چند ویژگی اصلی این نظام آموزشی عبارتند از: اول، از نظر اجتماعی بیشتر درصدد تربیت مبلغ در سطوح مختلف و از جنبۀ علمی درصدد تربیت فقیه است، آن هم فقیهانی که بیشتر به فکر حفظ و صیانت میراث فقهی شیعه اند و نه فقیهانی نواندیش و آشنا با مقتضیات زمان و آشنا با همۀ میراث اسلامی. گُمان بر این است که با خواندن فقه و حدیث همۀ مسائل فرهنگی، اجتماعی، تربیتی، اعتقادی، و اقتصادی را می توان پاسخگو بود. دوم، ساده پوشی، ساده نشینی، و ساده زیستی رکن اصلی این نظام تربیتی است. سوم، سلسله مراتب وجود دارد ولی کاربرد القاب تعریفی دقیق ندارد و بیشتر عرفی است؛ یعنی به میزان علاقۀ هواداران و علاقمندان بستگی دارد. چهارم، جدیّت در یادگیری و فهم مطالب نه برای فخرفروشی که برای ایفای درست مسئولیتِ حفظ میراث است. پنجم، روش تدریس و روش یادگیری تابع سنّتی قدیم و مؤثر در یادگیری بوده و بارزترین جنبۀ مثبت آن سنّت مباحثه است. تفصیل هر یک از این ویژگیها را در این مقاله بخوانید. برای تهیه کتاب مکاشفه و تماشا اینجا را کلیک کنید.
کلیدواژه ها: عکس، حوزه علمیه، روحانیون شیعه، نظام آموزشی.
فیپا:
عدالت‌نژاد، سعید، نگاهی به نظام آموزشی و تربیتی روحانیون شیعه، مکاشفه و تماشا (Einsicht)، به کوشش سعید عدالت نژاد و بوریس فون براوخهیچ، برلین، کِرِر، 2017، صفحه 20-27.
