نویسنده: علی نقی منزوی
یکی قطره باران، جشن نامه استاد دکتر عباس زریاب خوئی، به کوشش احمد تفضلی، نشر نو، 1370
چکیده:
قیامهای خونین مردم ایران ضد عرب در دو قرن سکوت با شمشیر درهم کوبیده شد ولی تماس توده های مردم ایران که تمدنی بالاتر داشتند با عربهای حاکم کم سوادتر ادامه داشت، ایرانیانی که اسلام را می پذیرفتند توحید آن را به صورت توحید اشراقی پدران خود تفسیر می کردند نه توحید عددی توراتی. ایشان آیات مبارک اشراقی قرآن کریم را محکمات و آیات عددی را متشابهات می دانستند و با تکیه بر آیات محکمات گنوسیسم اسلامی را همچون سلاح ایدئولوژیک ضد حکومت نژادپرست اموی و عباسی به کار برده بودند. در آغاز سده سوم مأمون که به دست ایرانیان بر سر کار آمد و مدتها در میان ایرانیان مسلمان گنوسیست زندگی کرده بود بر آن شد که از این بینش اسلامی برای حکومت عرب و به ویژه عباسی سود جوید. نویسنده در این مقاله به بررسی و شرح این بینش اسلامی ایرانی از دوره خلافت مأمون تا معتضد می پردازد.
کلیدواژه ها: گنوسیسم اسلامی ایرانی، مأمون، معتضد.
فیپا:
منزوی، علی نقی، گنوسیسم اسلامی ایرانی از مأمون تا معتضد، یکی قطره باران، جشن نامه استاد دکتر عباس زریاب خوئی، به کوشش احمد تفضلی، نشر نو، 1370، صفحه 399-407.