نویسنده: محمد تقی کرمی
نقد و نظر، سال هفتم، شماره ۲۷-۲۸، تابستان و پاییز ۱۳۸۰
فیپا:
کرمی، محمد تقی، “ماهیت و وظیفه عقل در فقه شیعه”، نقد و نظر، سال هفتم، شماره ۲۷-۲۸ ، تابستان و پاییز ۱۳۸۰، صفحه۲۲۴-۳۳۵.
مقاله حاضر، گستره وسيعى از آراء و سخنان فقيهان شيعه را در بر مى گيرد. با اين همه، نبايد آن را تنها گزارش تاريخى ساده اى درباره جايگاه عقل دانست، بلكه مقصود آن ارائه تصويرى، هرچند اجمالى، از زمينه (تأويل) است. هدف اساسى اين مقاله از يك سو، اثبات ناتوانى ابزار و مفاهيم فقيهان گذشته در پديد آوردن نظريه اى منسجم در باب عقل، و از سوى ديگر، نقد مدعيات آن گروه از نوانديشان دينى است كه طى سده گذشته (احياى اجتهاد) را به عنوان راه حل اساسى براى معضلات و عامل تحول جوامع اسلامى مطرح كرده اند؛ بنابراين پرسش از جايگاه عقل در فقه شيعه، بيش از آن كه فقيهانه باشد، معرفت شناسانه است.