نویسنده: محمد حسن کاووسی
مجموعه مقالات انجمن واره بررسی مسائل ایرانشناسی، به کوشش علی موسوی گرمارودی، مؤسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، چاپ دوم، 1371
چکیده:
سرزمین خوزستان از قدیمی‌ترین سرزمین‌های ایران است که بیش از شش هزار سال تاریخ را پشت سر گذاشته است. اراضی خوزستان از لحاظ زمین‌شناسی مربوط به دوران سوم است که در بعضی از کوه‌ها و چین‌خوردگی‌های آن آثاری از آتشفشان‌های قدیم وجود دارد. بحث معرفة‌الارضی خوزستان بی‌ارتباط با خلیج‌فارس و درۀ بین‌النهرین و کوه‌های جنوب غربی ایران نیست، زیرا خوزستان مابین آنها قرار گرفته و در ازمنۀ قدیم، اراضی پست خوزستان و بین‌النهرین قسمت شمال و شمال شرقی خلیج‌فارس را تشکیل می‌داده است. عده‌ای تصور می‌کردند که در ازمنۀ قدیم خوزستان از آب و هوای بهتری برخوردار بوده، ولی آثار زمین‌شناسی چنین تصوراتی را تصدیق نمی‌کند و نتایج اکتشافات و حفاری‌های خوزستان و بین‌النهرین ثابت نموده که آب و هوای امروزۀ این نواحی چندان تفاوتی با آب و هوای ازمنۀ قدیم ندارد. کشفیاتی که از 1850 تا 1914م هیئت‌های باستان‌شناسی فرانسوی در ویرانه‌های شهر تاریخی شوش به عمل آورده‌اند، نمایانگر آن است که چهار هزار سال قبل از میلاد مسیح، یعنی در حدود شش هزار سال پیش در عصر حجر، مردمانی در این شهر می‌زیسته‌اند که با نقاشی و کوزه‌گری و سنگ‌تراشی و ساختن مجسمه‌های گِلی و اشیای مسی آشنا بوده‌اند. الواح معروف حمورابی که قوانین معروف او بر روی آنها حک شده و متعلق به 2700 سال پیش از میلاد مسیح است نیز در ویرانه‌های شوش به دست آمده است.
کلیدواژه‌ها: خوزستان، ایرانشناسی، تاریخ، باستان‌شناسی.
فیپا:
کاووسی، محمد حسن، ایرانشناسی و اهمیت تاریخی خوزستان، مجموعه مقالات انجمن واره بررسی مسائل ایرانشناسی، به کوشش علی موسوی گرمارودی، مؤسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، چاپ دوم، 1371، صفحۀ 293-304.