مهمترین منابع آشنایی با فرقه های کلامی مسلمانان

مهمترین آثار تاریخ اندیشه های کلامی فرقه های مسلمان به ترتیب تاریخ دورۀ حیات مؤلفان در این جا فهرست شده اند. این فهرست به محقق کمک می دهد تا تغییرات و تحولاتی را دریابد که در فرآیند شکل گیری و بسط فرقه ها پدید آمده اند. مهمترین ویژگی فرقه ها این است که هر یک خود را فرقۀ ناجیه (نجات یافته) و همۀ فرقه های دیگر را گمراه، هلاک شده، و اهل بِدعت می دانند. برای تهیه این کتابها می توانید از بخش فروش سایت آثار برتر درخواست کنید.

 

1.    اشعری،‌ علی بن اسماعیل (260-344)، مقالات الاسلامین و اختلاف المُصَلّین، تهران، امیرکبیر، 1362ش؛


2.    ملطی شافعی، محمد بن احمد (؟-377)، التنبیه و الرّد علی اَهل الاَهواء و البِدَع، تحقیق محمد زینهم محمد عزب، قاهره، مکتبه المدبولی، 1993م؛


3.    ابن بَطّه، عبدالله بن محمد (304-387)، الاِبانة عن شریعة الفِرقةِ النّاجیة و مُجانبة الفِرَقِ المذمومة، تحقیق سید عمران، قاهره، دارالحدیث، 2006م؛


4.    بغدادی، عبدالقادر بن طاهر (؟-429)، الفَرق بین الفِرَق، قاهره، مکتبة محمدعلی صبیح و اولاده، [بی تا]؛


5.    ابن حزم، علی بن احمد (384-456)، الفَصل فی المِلَلِ و الاهواء و النِّحَل، مصر، مطبعه الادبیه، 1317ق؛


6.    اِسفَرایِنی، شهفور بن طاهر(؟-471)، التبصیر فی الدین و تمییز الفِرقة النّاجیة عن الفِرَقِ الهالکین، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1408ق؛


7.    ابوالمَعالی، محمد بن عُبَیدالله (قرن پنجم)، بیان الادیان، تصحیح عباس اقبال آشتیانی و محمدتقی دانش پژوه، به اهتمام محمد دبیر سیاقی، تهران، روزنه، 1375ش؛


8.    عراقی، عثمان بن عبدالله (؟-500)، الفِرَق المُفترَقَة بین اَهل الزَّیغِ و الزندقة، تحقیق یشار قوتلوآی، آنکارا، [مطبعه نور]، 1961م؛


9.    شهرستانی، محمد بن عبدالکریم (479-548)، المِلَل و النِّحَل، تحقیق امیرعلی مُهَنّا، علی حسن فاعور، بیروت، دارالمعرفه، 1993م؛


10.  علم الهدی، مرتضی بن داعی (قرن ششم)، تبصرة العوام فی معرفة مقالات الاَنام، تصحیح عباس اقبال، [تهران]، انتشارات اساطیر، 1364ش؛


11.  فخر رازی، محمد بن عمر (544-606)، اعتقادات فِرَقِ المسلمین و المشرکین، تعلیق محمد معتصم بالله بغدادی، بیروت، دارالکتاب العربی، 1407ق؛


12.  همو، مُحَصَّلُ افکار المتقدمین و المتأخرین من العلماء و الحکماء و المتکلمین، بیروت، دارالکتاب العربی، 1404ق؛


13.  سکسکی، عباس بن منصور (616-683)، البرهان فی معرفة عقائد اهل الادیان، تحقیق بسام علی سلامه العموش، الزرقاء، مکتبة المنار، 1996م؛


14.  شاطبی، ابراهیم بن موسی (؟-790)، الاعتصام، بیروت، دارالمعرفه، 1408ق؛


15.  امین، احمد (1886-1954م)، ضُحَی الاسلام، قاهره، الهیئه المصریه العامه للکتاب، 1997م؛


16.  همو، ظَهر الاسلام، بیروت، دارالکتاب العربی، [تاریخ مقدمه 1364ق]؛


17.  همو، فَجر الاسلام: یَبحَث عن الحیاةِ العقلیة فی صدر الاسلام الی آخر الدولة الامویة، بیروت، المکتبه العصریه، 2006م؛


18.  ابوزهره، محمد (1898-1974م)، تاریخ المذاهب الاسلامیه فی السیاسة و العقائد و تاریخ المذاهب الفقهیة، قاهره، دارالفکر العربی، [بی تا]؛


19.  بدوی، عبدالرحمن (1917-2002م)، مذاهب الاسلامیین، بیروت، دارالعلم للملایین، 1983م؛


20.  مشکور، محمد جواد (1297-1374ش)، فرهنگ فِرَق اسلامی، با مقدمه کاظم مدیر شانه چی، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی، 1368ش؛


21.  مادلونگ، ویلفرد (1930م-     )، مکتبها و فرقه های اسلامی در سده های میانه، ترجمه جواد قاسمی، مشهد، آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهش های اسلامی، 1375ش؛


22.  همو، فرقه های اسلامی، ترجمه ابوالقاسم سری، تهران، اساطیر،1377ش؛


23.  عَمّاره، محمد (1931م-    )، تِیاراتُ الفکرالاسلامی، بیروت، دارالشروق، 1991م؛


24.  عُطوان، حسین (1940م-  )، الفِرَقُ الاسلامیة فی بِلاد الشام فی العصر الاموی، بیروت، دارالجیل، 1986م؛


25.  تامر، عارف (1960م-      )، معجم الفِرَقِ الاسلامیه، بیروت، دارالمسیره، 1990م؛


26.  سبحانی تبریزی، جعفر (1308-   )، بُحوثٌ فی المِلَلِ و النِّحَل: دِراسَةٌ مَوضُوعیةٌ مُقارنةٌ لِلمَذاهبِ الاسلامیة، قم، الحوزة العلمیة، 1412ق؛


27.  صابری، حسین (1345ش-     )، تاریخ فِرَق اسلامی، تهران، سمت، 1383ش؛


28.  وَلَوی، علی محمد (1335ش-     )، تاریخ علم کلام و مذاهب اسلامی، [تهران]، موسسه انتشارات بعثت، 1367ش؛


29.  عبدالحمید، عرفان، دِراساتٌ فی الفِرَقِ و العقائد الاسلامیة، بیروت، مؤسسة الرسالة، 1984م؛


30.  بن حمده،‌ عبدالمجید، المدارس الکلامیة بِاِفریقیة الی ظهور الاشعریة، تونس، مطبعة دارالعرب، 1986م.


31.  نادر، البیرنصری، اَهمُّ الفِرَقِ الاسلامیة، السیاسیة و الکلامیة، بیروت، الکاثولیکیة، [بی تا]؛


32.  همو، مدخل الی الفِرَقِ الاسلامیة السیاسیة و الکلامیة، بیروت، دارالمشرق، 1989م؛


33.  غُرابی، علی مصطفی، تاریخ الفِرَقِ الاسلامیة و نَشاةُ علمِ الکلام عند المسلمین، قاهره، مکتبة و مطبعة محمدعلی صبیح و اولاده، 1378ق؛


34.  خلیل الزین، محمد، تاریخ الفِرَقِ الاسلامیة: بَحثٌ مَوضوعیٌ فی الخِلافة و الفِرَق الاسلامیة مِن خوارج و معتزلة و اشاعرة و شیعة، بیروت، مؤسسة الاعلمی، 1405ق؛


35.  مغربی، علی عبدالفتاح، الفِرَق الکلامیة الاسلامیة: مدخلٌ و دِراسَةٌ، الازهر، دارالتوفیق النُموذِجیه، 1407ق؛


36.  صبحی، احمد محمود، فی علم الکلام: دراسة فلسفیة لآراء الفرق الاسلامیه فی اصول الدین، اسکندریه، موسسه الثقافه الجامعیه، 1992م؛


37.  اسود، عمید عبدالرزاق محمد، المَدخل الی دِراسةِ الادیان و المذاهب، بیروت، دارالعربیة لِلمَوسوُعات، 1401ق؛


38.  بِل، آلفرد، الفِرَق الاسلامیة فی الشّمال الاِفریقی من الفتح العربی حتی الیوم، ترجمه از فرانسه به عربی: عبدالرحمن بدوی، بیروت، دارالغرب الاسلامی، 1987م؛


39.  امین، شریف یحیی، مُعجمُ الفِرَقِ الاسلامیة: بَحثٌ مَوسُوعیٌ مُبسَطٌ، بیروت، دارالاضواء، 1406ق؛