صد و اندی سال بعد از انتشار تنوع تجارب دینی (The Varieties of Religious Experience) در سال 1902 توسط ویلیام جیمز، فیلسوف و روانشناس آمریکائی، چارلز تیلور (Charles Taylor) در این کتاب به دیدار او رفته است و سعی می‌کند اوضاع و احوال دین را در شروع قرن بیست و یکم توضیح دهد (کتاب تیلور در 2002 منتشر شده است). او از میان همه مطالب جیمز فقط بر چند نکته اساسی تأکید کرده است؛ دین امری است فردی و روانشناختی و به قلمرو معرفتی و عقیدتی آدمی ربطی ندارد؛ دین امری است متعلق به ساحت احساسی، عاطفی، و هیجانی، گونه‌ای حال (به جای تجربه به کار می‌برد) است، حالِ دوبار زنده شدن. اما مراد از دو بار زنده شدن را باید در متن کتاب جستجو کرد.
با این مبنا که دین و معلومات دینی از سنخ معرفت نیستند پاسخ این دو سؤال آسانتر می‌نُماید. آیا دینداران به لحاظ اخلاقی خطاکارند، اگر نتوانند برای اعتقادات خود قرائن و شواهد کافی بیاورند؟ ما چه شده‌ایم و باید بکوشیم تا چه شویم؟ پاسخ جیمز و تیلور چیست؟ تیلور یک یک مواضع جیمز را بررسی کرده و بسیاری را می‌پذیرد و در عین حال تقریری نو از آنها به دست می‌دهد. برخی از نتایج شگفت از بررسیهای تیلور عبارتند از: مؤمنان و بی‌ایمانان در مواضع خود کمابیش دستخوش دوسوگرایی و تزلزل و دو دلی هستند. هم ایمانِ مؤمنان تُرد و شکننده شده است و هم بی‌ایمانی مخالفانشان؛ شمار کسانی که خود را بی‌اعتقاد به خدا یا لاادری یا حتی بی‌دین می‌دانند افزایش یافته است؛ در میان کسانی که هنوز در محدودۀ ادیان تاریخی مانده‌اند فاصله میان عقیده و عمل بیشتر شده است؛ بسیاری از ادای تکالیف دینی تن می‌زنند و در عین حال خود را متعلق به یک دین و مذهب یا معتقد به خدا می‌دانند؛ تلفیق ادیان و مذاهب مختلف هم باب روز شده است.
در پیشگفتار کتاب، مصطفی ملکیان مهمترین ادعاهای ویلیام جیمز را ابتدا صورتبندی می‌کند و بعد در هر قسمت نقدها و نکته‌های تیلور را باز می‌گوید. پیشگفتار طولانی شده است ولی به گونه‌ای است که شاید خواننده با خواندن پیشگفتار از اصل کتاب تا حدود زیادی بی‌نیاز می‌شود و به مهمترین ادعاهای ویلیام جیمز در تنوع تجارب دینی هم دست پیدا می‌کند. البته اگر خواننده از یک سو با قدرت بیان تحلیلی و از سوی دیگر با واژه‌گزینی‌ها و رسم‌الخط خاص ملکیان خو گرفته باشد و او را از خواندن بازنداشته باشد.
این کتاب به مهندس امین الله حاجی رسولیها هدیه شده است ولی هیچ توضیحی درباره این فرد نیامده تا خواننده علت علاقه ملکیان را به او بداند.
