مجموعه آثار ویتگنشتاین به فارسی
دربارۀ آرای فلسفی لودویگ ویتگنشتاین دو نظر کاملاً متضاد وجود دارد. برخی آنها را بی‌ارزش و غیرقابل فهم می‌دانند، هرچند آهسته و ژرف و مکرر خوانده شوند و برخی دیگر باارزش، عمیق و البته دیریاب. دکتر مالک حسینی غالب عمر خویش را صرف ترجمۀ آثار او به فارسی کرده است. او غالب ترجمه‌هایش را به همراه متن آلمانی و ترجمۀ انگلیسی به خواننده عرضه کرده است تا خواننده برای فهم تفکر فلسفی ویتگنشتاین امکانات بهتر و بیشتر دراختیار داشته باشد. گذشته از ترجمۀ رسالۀ منطقی-فلسفی و تحقیقات فلسفی، دو اثر مهم ویتگنشتاین، که در چند سال گذشته منتشر شدند، آخرین ترجمه‌های منتشرشده او عبارتند از:
دربارۀ رنگها. در حوزۀ معرفت شناسی است و در کنار اثر دیگر ویتگنشتاین درباب یقین به مسائل پیچیدۀ شناخت و نوع عملکرد ذهن می‌پردازد. هر دو کتاب پیوندی عمیق دارد با بحثهای زبانشناختی، به خصوص چگونگی کاربرد زبان در بیان عاطفه، احساس، و شناخت. با مطالعۀ این متن فلسفی، خواننده به نقش بازیهای زبانی و به خصوص به مهارت ویتگنشتاین در به کارگرفتن بازیهای زبانی در بیان مراد خودش پی می‌برد. به این نمونه از متن کتاب نگاه کنید:
139- می‌توانم به جسمی نگاه کنم و مثلاً سطح سفیدِ ماتی ببینم، یعنی انطباع چنین سطحی را دریافت کنم، یا انطباع شفافیت را. این انطباع را ممکن است توزیعِ رنگها پدید بیاورد، و سفید و دیگر رنگها به شیوۀ یکسان در آن سهیم نیستند.
درباب یقین. قبلا دو بار منتشر شده است و اکنون ویراست سوم آن دراختیار خوانندگان قرار می‌گیرد. نکته‌های معرفت شناسانۀ این کتاب در واقع یادداشتهای اولیه متعلق به یک سال و نیم آخر زندگی ویتگنشتاین است و او فرصت نکرد آنها را بازنگری کند. در این کتاب هم مسائل معرفت شناسی با بازیهای زبانی پیوندی عمیق دارند. به این نمونه از متن کتاب نگاه کنید:
8- تفاوت مفهوم “دانستن” با مفهوم “مطمئن بودن” اصلاً اهمیت زیادی ندارد، مگر آنجا که منظور از “می‌دانم” این باشد: نمی‌شود در اشتباه باشم. مثلاً در دادگاه در هر شهادتی به جای «می‌دانم» می‌شود گفت «مطمئن‌ام». حتی می‌شود خیال کرد که «می‌دانم» در آنجا ممنوع باشد.
برگه‌ها. ویتگنشتاین در میان یادداشتهای خود دست به گزینش برترینها زده است و این کتاب حاصل انتخابهای اوست. از این رو خواننده می‌تواند بفهمد چه اندیشه‌ها و ارزش‌هایی در نظر او مهمتر بوده‌اند. این کتاب قبلاً یکبار منتشر شده و اکنون ویراست دوم آن همراه با تغییراتی در اختیار خواننده قرار می‌گیرد. غالب این یادداشتها در نگاه اول بی معنا می‌نُمایند و مراد ویتگنشتاین از آنها معلوم نیست، اما برخی با همان نگاه اول جذابند و دوست داشتنی. به این نمونه نگاه کنید:
385- شِکوه کردن خودش آن قدر بد است که برای چیز بدتری به اسم تظاهر اصلاً دیگر جایی نیست.
هر سه کتاب را انتشارات هرمس در 1402 با جلد گالینگور منتشر کرده است. برای خرید اینجا را کلیک کنید.
