حتما می‌پرسید که فلسفۀ پرندگان چه ربطی به اخلاق و اخلاق سکولار دارد. این کتاب حاصل همکاری یک پرنده شناس حرفهای و یک فلسفه خواندۀ ادیب است. اما فلسفه در عنوان این کتاب نه به معنای فنّی کلمه بلکه به معنای عام آن یعنی یادگرفتن توصیه‌هایی برای زندگی کردن با شادی و آرامش، و به تعبیری اینجا و اکنون، با الهام از پرندگان است. مؤلفان هنرمندانه درسهای پرنده شناسی را به مسئلۀ اخلاق انسانی گره زده‌اند و همین موجب شده است که کتاب خواندنی و جذاب باشد. این کتاب در 22 قسمت به ما انسانها یاد می‌دهد که می‌توان از تقسیم کار، صفا و صمیمیت، و عشق ورزی پرنده‌ها درس و الهام گرفت. می‌توان از پنهان شدن آنان به وقت مرگ آموخت. می‌توان آموخت که عشق فقط به معنای عشق رمانتیک و رابطۀ جنسی نیست بلکه به معنای مشارکت در کارهای خیر برای دیگران، همکاری با دوستان، و خندیدن و شاد بودن و شاد کردن نیز است. همچنین این کتاب یاد می‌دهد که مانند مرغها از لذت بردن از لحظۀ اکنون غافل نشویم و «دم را غنیمت شماریم».
به علاوه، از دغدغه‌های اخلاق جهانی حفظ محیط زیست و مراقبت از گونه‌های پرندگان و جانوران است. روزی که تصمیم بگیریم از این گونه‌ها محافظت کنیم روزی است که تصمیم گرفته‌ایم از خودمان محافظت کنیم.
مؤلفان برای اندیشه دربارۀ پرندگان به جدیدترین پژوهشها و همچنین به ساعتها مشاهدات خود تکیه کرده‌اند. مشاهداتی در کرانۀ رودخانه‌ها، جنگلهای گرمسیری یا در تلماسه‌های بادرُفتۀ بیابانهای سرتاسر جهان. آنها به این نتیجه رسیده‌اند که چیزهای بسیاری برای یادگرفتن از این دنیای بال دار هست. پرندگان، به عنوان استادان هنر زندگی، حرفهای بسیار برای گفتن به ما دارند، اگر که به صدایشان گوش کنیم.
زیبایی و دقت متن فارسی کتاب مدیون کوشش کاوه فیض اللهی است که مانند دیگر آثارش دقیق و خوب‌اند. نشر نو این کتاب و چهار کتاب دیگر را زیر عنوان «کتابخانۀ تاریخ طبیعی» منتشر کرده است. اینها عبارتند از:
- چگونه گورخر راه راه شد؟ وسایر داستانهای داروینی مَن‌درآوردی
- پنجه مخملی‌ها: همه چیز دربارۀ گربه سانان جهان
- صدای غذاخوردن یک حلزون وحشی: ماجراهای واقعی یک زن و یک شکم پا
- سیارۀ ویروس‌ها: ویروس سپهر؛ بزرگتر از آنکه بتوان تصور کرد
فیلیپ دوبوآ، الیز روسو، فلسفۀ پرندگان، ترجمۀ کاوه فیض اللهی، تهران، نشر نو، 1400، 191 صفحه.