منازل السائرین و مقامات العارفین
یکی از ناشناختهترین دوران تاریخ فلسفۀ اسلامی، مقطع بین زمان خواجه نصیرالدین طوسی و میرداماد است. اکثر کتب و آثار اندیشمندان این دوره به صورت نسخههای خطی در کتابخانههای داخل و خارج کشور پراکندهاند. لذا هم اندیشمندان این دوره ناشناختهاند و هم طرز اندیشۀ آنان چندان هویدا نیست، با وجود اینکه در تحقیقی که اخیرا انجام شده است، معلوم شد که از نظر حجم، این دوره بیشترین آثار را در میان تمام ادوار تاریخ فلسفۀ اسلامی داراست.
در اینکه این دوران چه نامیده شود نیز بین اهل تحقیق اختلاف نظر است؛ برخی آن را دورۀ «فترت» فلسفۀ اسلامی میدانند، اما قاسم کاکایی در کتاب غیاثالدین منصور دشتکی و فلسفۀ عرفان به تبع برخی صاحبنظران، نام «مکتب شیراز» یا «حوزۀ فلسفی شیراز» را برای این دوره برگزیده است.
تحقیق و تفحص در این دوره، به خصوص برای شناخت کیفیت تکوین و تکامل حکمت متعالیۀ ملاصدرا و چگونگی ارتباط آن با دیدگاههای فلاسفۀ قبل از وی، از اهمیت خاصی برخوردار است. بنابراین مؤلف در بخش اول کتاب حاضر درصدد معرفی اجمالی حوزۀ فلسفی شیراز برآمده، سپس به تفصیل به غیاثالدین منصور دشتکی پرداخته است که سرآمد فیلسوفان این دوره و نقطۀ اوج مکتب فلسفی شیراز محسوب میشود. برای این کار ابتدا تصویری از مکتب شیراز به طور کلی ارائه داده و آن گاه سیر این مکتب را از قطبالدین شیرازی تا غیاثالدین منصور پی گرفته است و به علت اهمیت سید سند و محقق خفری، دو فصل مجزا به این دو اندیشمند نیز اختصاص داده است و در آخر نگاهی گذرا به علل افول حوزۀ فلسفی شیراز پس از غیاثالدین منصور انداخته است.
نویسنده در بخش دوم کتاب برای معرفی غیاثالدین منصور و طبعا ارائۀ تصویری از حکمت و عرفان این دوره، یکی از رسالههای وی تحت عنوان «منازل السائرین و مقامات العارفین» را همراه با ترجمه و تعلیقات ذکر کرده است. این رساله را با توجه به مطالب ذکرشده در آن میتوان به نوعی «فلسفۀ عرفان» قلمداد کرد که نگاهی درجه دوم و فلسفی به مباحث عرفان عملی انداخته است و به شکلی میتوان آن را با فلسفههای مضاف و مباحث کلام جدید و تجربۀ دینی مربوط ساخت.