شناخت پدیدۀ نظم و ترتیب و ارتباط تنگاتنگ اجزاء، سوره‌ها، آیات و حتی کلمات قرآن مجید به‌عنوان یک مجموعۀ واحدِ هماهنگ و منظم، موضوعی است که از دیرباز مورد عنایت بزرگان دین و مورد توجه مفسران قرآن و علاقمندان به این کتاب آسمانی بوده است و کوشش‌های بسیاری نیز در این راه انجام گرفته و مقالات، رسالات و کتب گوناگونی هم در این موضوع به رشتۀ تحریر درآمده است.
کتاب نظم قرآن نیز تلاشی گسترده و فراگیر در این مسیر است. این کتاب حاصل تلاش چندین سالۀ عبدالعلی بازرگان در جمعی بوده است که جهت ختم قرآن به روش سنتی گردهم آمده بودند و با چاشنی تحقیق و تدبر بر روی آیات و سور قرآن به این نتیجۀ پربار رسیده‌اند.
بررسی سوره‌ها در این کتاب یکسان نیست، زیرا به‌تدریج که جلوتر رفته‌اند این بررسی‌ها و پژوهش‌ها تغییر و تحول یافته است، چنانکه برخی از سوره‌های ابتدایی به اجمال و اختصار بررسی شده‌اند، درحالی‌که برخی دیگر که در دورۀ جلسات جدید کلاس به آن پرداخته‌اند، توسعه و تفصیل بیشتری یافته‌اند، اما در عین حال کوشش شده است که همۀ سوره‌ها از زوایای مشخصی مورد بررسی قرار گیرند که عمدتا این بررسی‌ها چنانکه از فهرست این مجموعه به دست می‌آید عبارتند از:
ملاحظات آماری در مورد کلمات و حروف در سوره‌ها، ارتباط سوره‌های مجاور، ترتیب نزول آیات، سیر تحول موضوعی در برخی از سوره‌ها، موضوع و محتوای سوره‌ها، کلمات کلیدی و غالب در هر سوره، اسماء‌الحسنی، آهنگ سوره، آهنگ انتهایی آیات، تقسیمات و بخش‌های سوره‌ها، شناخت هر سوره از طریق فرهنگ کلمات، خلاصه و نتیجۀ سوره در آیات ابتدایی و انتهایی هر سوره، آغاز و ختم سوره، سیاق آیات و مجموعه‌های یک سوره، شأن نزول و سال نزول آیات، مقایسۀ آیات با یکدیگر، مقایسۀ سوره‌ها با یکدیگر، حروف مقطعه و نقش آنان در شناخت سوره‌های همسویه و پیام آنها، موقعیت کلمات، حروف انتهایی آیات، محورهای کلی سوره و موضوعات مشابه اینها.
