بررسی روش تفسیری راغب اصفهانی

حسین بن محمد راغب اصفهانی برای محققان عرصه‌های مختلف علوم اسلامی نام آشنایی است. او این نام را به‌واسطۀ آثار کم‌نظیرش در زمینه‌های علوم‌قرآنی، مانند اثر درخشانش المفردات فی غریب القرآن، و در زمینه های اخلاق و ادبیات عرب به‌دست آورده است. راغب اصفهانی افزون بر این آثار دارای تفسیر مشهوری بوده است که تا اوایل دهۀ پیشین جز مقدمۀ مشهور آن در دسترس علاقه‌مندان نبود. این تفسیر، مرجع‌ مطلق مفسران بزرگی همچون عبدالله بن عمر بَیضاوی بوده است. بخش منتشر شدۀ این تفسیر به‌خوبی گویای اهمیت آن است. بحث‌های مبسوط واژه‌شناسی و اِعراب، تسلط راغب اصفهانی در جمع بین اقوال و اندیشه‌های مختلف، تسامح ویژۀ او در بحث‌های کلامی و اشاره به آرای مفسران پیش از قرن چهارم همگی از ویژگی‌های ممتاز این اثر به‌شمار می‌آید. ابهامات مربوط به ‌تاریخ وفات و مذهب کلامی راغب نیز از موضوعات خواندنی بخش نخست این کتاب است. چنین مشهور است که دیدگاههای معتزلی در ترجمه و تفسیر واژگان قرآن بی تأثیر نبوده است.