تاریخ و عقاید زیدیه

نویسنده در این اثر درصدد ابطال مذهبی یا طرفداری از مذهبی خاص نیست و هدف او تحقیق و بررسی درباره تاریخ و کلام زیدیه در جهت ارائه تصویری روشن و گویا از این فرقه است؛ از این رو سعی کرده تا مطالب مطرح شده در آن، مستند به منابع زیدی و دیدگاه‌های فرهیختگان و امامان زیدی در آن موضوع باشد.
در بخشی از مقدمه ناشر بر این کتاب می‌خوانیم:
«پرداختن به موضوعات و مسائل اعتقادی با نگاه تقریبی و بین‌الادیانی، از جمله اهدافی است که دانشگاه ادیان و مذاهب بدان توجه خاصی داشته و گام‌های عملی مهمی نیز بدین منظور برداشته است. در آثار باقی‌مانده از فرقه‌شناسان سلف، جای پژوهش‌هایی که خود به نحو مستقل به مذاهب اسلامی بپردازد و آموزه‌های آنان را تبیین کند، خالی است. کتاب تاریخ و عقاید زیدیه به معرفی یکی از فرقه‌های اصلی شیعه پرداخته که اعتقاد به امامت علی(ع) و حسنین(ع) از جمله اصلی‌ترین آموزه‌های آن است. این فرقه بعد از واقعه کربلا در وجود نص بر امامت امام سجاد(ع) توقف کرد و به تبعیت از زیدبن‌علی، به افضلیت علی بن ابی طالب(ع) قائل شد و امامت پس از آن حضرت را شایسته امام حسن(ع) و امام حسین(ع) و فرزندان آن دو می‌دانست که با «دعوت»، «فضل» و «خروج» به امامت می‌رسند. این گروه در نخستین مراحل شکل‌گیری خود به عنوان قدرتی سیاسی در کوفه، ایران (نواحی دیلم و طبرستان)، مغرب و یمن ظاهر شد. تحقیق در نحوه شکل‌گیری و سیر تطور این فرقه و ترسیم جغرافیای سیاسی مذهبی آن با نگاهی تاریخی، و بحث از اصول خمسه اعتقادی زیدیان با نگاهی کلامی، برای گشودن دریچه‌ای نو به شناخت بهتر فرقه‌شناسان، هدف اصلی این اثر است.»

در بخشی از مقدمه نگارنده بر کتاب نیز آمده است:
«فرقه زیدیه از جمله فرقی بود که در قرون نخست هجری از دامن تشیع سر برآورد. این نام به کسانی اطلاق می‌شود که به امامت علی(ع)، حسن(ع)، حسین(ع) و زید بن علی قائلند. مذهب زیدی امروز به عنوان مذهب رسمی کشور یمن شناخته می‌شود. مذهب زیدی در محورهای اعتقادی (شامل خداشناسی، راهنماشناسی و معادشناسی) با امامیه همگام است؛ هرچند در همین زمینه‌ها نیز اختلافاتی با امامیه دارند. آنچه که وجه اشتراک زیدیه با دیگر گروه‌های شیعی و در عین حال وجه افتراق با آن‌هاست، نظریه امامت است.
زیدیه‌پژوهان در اعصار مختلف، با پرسش‌هایی روبه‌رو بوده‌اند؛ سؤالاتی مانند این‌که زیدیه فرقه‌ای کلامی است؟ یا سیاسی است؟ مبانی کلامی آن‌ها در اصول دین چیست؟ نظریه امامت زیدیان که وجه ممیز آنان از شیعه اثنی‌عشریه است، چگونه تبیین می‌شود؟ آیا زیدیان عصمت و علم امام را رد می‌کنند؟ مهدویت چه جایگاهی در کلام زیدیان دارد؟ با توجه به اختلافی که ارباب مذاهب در فرق زیدیه دارند، فرق زیدی کدام‌اند؟ آیا سلیمانیه و صالحیه از جمله فرق زیدی هستند؟ زیدیه در داد و ستد با دیگر جریان‌های فکری چه موضعی داشته‌اند؟ جریان فکری مؤثر در آن کدام است؟ و مانند این‌ها. این اثر تلاشی در جهت رفع بخشی از ابهامات مطرح در این حوزه است.
طرح این مباحث زمانی ضرورت می‌یابد که دریابیم تاکنون اثری منسجم در زمینه تاریخ و عقاید این فرقه، به زبان فارسی ارائه نشده است تا محقق فارسی زبان بتواند از آن بهره ببرد و برای ابهامات پیش رویش افق روشنی بیابد… .»

توضیحات تکمیلی

نویسنده

مصطفی سلطانی

محل نشر

قم

ناشر

ادیان

تاریخ نشر

1396

تعداد صفحه

372

فیپا

سلطانی، مصطفی، تاریخ و عقاید زیدیه، قم، ادیان، 1396، 372 صفحه.

شابک

9789642908455