بازماندههایی از فرهنگ دوران جاهلی در تمدن اسلامی، یکی از مهمترین کتابهای کلاسیک جهان و از معتبرترین منابع تحقیقیـتطبیقی مورد استفاده و استناد همۀ دینپژوهانی است که در زمینۀ مردمنگاری دین و مذاهب، فرهنگشناسی عُرفی مردم و فرهنگِ عامّهشناسی در جوامع اسلامی و ایران تحقیق میکنند.
درونمایه: بازماندههایی از فرهنگ دوران جاهلی در تمدن اسلامی نتیجۀ پژوهشهای میدانی و کتابخانهای طولانیمدت نویسنده در خصوص فرهنگ رفتاری و عقاید و باورها و مناسک دینیـسنتّی گروهی بزرگ از مسلمانان جهان، و بهویژه مسلمانان بَربَر سرزمین آفریقایی مغرب، است که در زندگی روزمرۀ خود بهکار میبردهاند.
وسترمارک (1862-1939)، محقق فنلاندی، با مهارت تمام و نگرش دوگانۀ جامعهشناسانه و انسانشناسانه، همسانیها و آمیختگیهای فرهنگ عرفی مردم مسلمان را در برخی عرصههای رفتاری و اعتقادی و مناسکی با پارهای از عناصر بازمانده از فرهنگ شِرکآمیز اقوام و قبایل روزگاران پیشین دورۀ قبل از اسلام (موسوم به جاهلی) در فرهنگ و زندگی روزانۀ آنها بهدست داده است.
برخی از عناصر بازمانده از دوران پیشین در فرهنگ اسلامی عبارتند از: اعتقاد به فطرت و جنّ، خدمت و خیانت جنّیان، باور عمومی به چشم زخم، شورچشمی و تأثیر آن بر هنرهای تزئینی در جهان اسلام، اعتقاد به برکت بعضی چیزها، و بعضی افراد، مانند کودکان خردسال، مردان سالخورده، به عروس و داماد، و بعضی اعداد، اعتقاد به متفاوت بودن بعضی روزها و ماهها؛ آسیب دیدن قداستها در اثر مواجهه با ناپاکیها، پَلشتی، شکم پُری، خون، و خلافکاری. مطالب بیشتری از این دست را میتوانید در بخشهای چهارم و پنجم کتاب بخوانید. همچنین نویسنده در فصل ششم به مشابهتهای مناسک پیش و پس از اسلام، به ویژه در میان بربرهای مراکشی، پرداخته است.
مترجم: علی بلوکباشی، متولد 1314 در تهران، عضو هیئت علمی گروه انسانشناسی در فرهنگستان هنر از ۱۳۸۵ تاکنون، این کتاب را ترجمه کرده و مقدمهای نیز در معرفی نویسنده و جایگاه کتاب در مباحث مردم شناسی در سال 1395 نوشته است.