اثر حاضر مجموعه سخنرانی‌های پروفسور فتح الله مجتبایی دربارۀ جنبه‌هایی از روابط هندوها و مسلمانان در هند است.
ورود اسلام به هند مقدم بر حکومت مسلمانان بود. درست همان گونه که قرن‌ها پیش از پیدایش استعمار اروپایی، مسیحیت در هند رشد کرد، و واقعیت پذیرش و تکریم این دو دین، که زمینه‌ساز باور به تعالیم آنها شد، در مقایسه، کمتر مرهون کوشش‌های فاتحان مسلمان و مسیحی است.
شرط لازم تمدن ما این اعتقاد است که حقیقت یکی است ـ هر چند فرزانگان آن را با شیوه‌های گوناگون توصیف کنند ـ و راه‌های فراوان ارتباط با خداوند به یک اندازه معتبرند. فتح الله مجتبایی اعتبار فراوانی بر این نظر قائل است که اسلام یک جزء لازم و اصلی از حیات اجتماعی و فرهنگی شبه‌قاره است.