وارد شدن فقه در نظام قانون گذاری کشورهای اسلامی، خصوصا در دهه های اخیر، فقه را در برابر سوال های جدی قرار داده است که عمدتا ریشه در مباحث فلسفه فقه دارد. عالمان دین هم گرچه مباحثی را به طور پراکنده در علم اصول مطرح کرده اند که به نحوی با مباحث فلسفه فقه مرتبط است، ولی در مجموع کاری منضبط و منسجم ارائه نشده است.
ما هر نوع ادعایی نسبت به قلمرو و کارایی فقه در جهان امروز داشته باشیم نمی توانیم خود را از آنچه در اطرافمان می گذرد مستغنی بدانیم و باید به یکی از مباحث مهم فلسفه فقه که بررسی رابطه این علم با علوم دیگر است با دیده واقع بینی بنگریم. در این میان بررسی رابطه فقه و حقوق که ماهیتا دو علم نزدیک به هم هستند در اولویت قرار دارد.
آنچه هدف اصلی این نوشتار است، آشنا کردن علاقه مندان به فقه و حقوق در حوزه و دانشگاه با مباحث و اصطلاحات و اندیشه های یکدیگر است. آشنا شدن با نقاط ضعف و قوت هر دو علم، استفاده از تجارب یکدیگر و نرفتن راه های رفته شده و جلوگیری از سوءظنها و مطلق گرایی ها، از دیگر اهداف این تحقیق است.
مباحث مجموعا در چهار بخش ارائه می گردد؛ بخش اول اختصاص به کلیات تحقیق دارد و در سه بخش دیگر به مقایسه فقه و حقوق و مرحله های نظریه پردازی و استنباط و قانون گذاری و اجرای احکام و قوانین پرداخته می شود.