تحلیلی جامعه‌شناسانه از جنبشی مدنی که ریشه در اسلام میانه‌رو دارد.
جنبش گولن دربارۀ فتح‌الله گولن، عالم و واعظ ترک، و رهبر جنبش مدنی‌ای است که نخست در ترکیه و سپس در سراسر جهان هوادارانی یافت. گولن در رأس شبکه‌ای با عضویت تعداد زیادی از سرمایه‌داران، بازرگانان و دانشمندان قرار دارد که از طریق اداره برخی شرکت‌ها و نهادها، شبکۀ وسیعی از مراکز انتشاراتی، مدارس، دانشکده‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و مراکز فرهنگی در داخل و خارج از ترکیه را تحت پوشش دارند. سه پرسش محوری کتاب عبارتند از:
- سازوکارهای سازمانی ایجادکنندۀ تعهد و شور و شوق در بین حامیان جنبش کدامند و چگونه جنبش گولن به صورت جنبشی فراملی گسترش یافته است؟ 2.چه ارتباطی بین تعهد اعضا و ساز و کارهای مالی و برنامه‌های خدماتی وجود دارد؟ و به تعبیر دیگر، ساز و کارهایی که سطح درگیری، شور و شوق و تعهد حامیان جنبش را بالا می‌برند چه مواردی هستند؟ 3. تمهیدات مالی مربوط به مؤسسات مرتبط با جنبش چیست و حامیان از چه راههایی با پروژه‌های گولن ارتباط مالی پیدا می‌کنند؟
فصل نخست با عنوان «اسلام و حکومت در تاریخ ترکیه» به مرور تاریخ ترکیه از جهت ارتباط آن با موضوع پیچیده دین و سیاست اختصاص دارد. ایباف، نویسندۀ کتاب، معتقد است در سراسر تاریخ ترکیه هیچگاه بین اسلام و حکومت جدایی کامل نبوده ولی آتاترک سعی کرد با ایجاد حکومت جمهوری در ترکیه برخلاف سنت رایج در این کشور دولتی سکولار تشکیل دهد و همین امر زمینه‌ساز چالش‌هایی در جامعه و ساختار سیاسی ترکیه شد. نویسنده در این فصل به ترسیم زمینه و زمانه‌ای پرداخته است که فتح‌الله گولن در آن رشد کرد، تحصیل کرد، آموزش‌های دینی خود را توسعه داد، واعظی سرشناس شد و در نهایت جنبشی بین‌المللی پدید آورد.
فصل دوم با عنوان «فتح‌الله گولن: زندگی، عقاید و جنبشی که به آن الهام می‌بخشد» به تشریح زندگی شخصی، مراحل گسترش و عقاید وی می‌پردازد. عقاید گولن به نوعی متأثر از و در امتداد آموزه‌های سعید نورسی روحانی شاخص ترکیه است. نورسی سودای آشتی اسلام با مدرنیسم را در سر می‌پرواند، اما گولن خواستار آشتی اسلام با کمالیسم بود. همچنین ملیت ترک و رویدادهای سیاسی جامعۀ ترکیه تأثیر به سزایی در شکل‌گیری شخصیت وی داشته است. گولن به تدریج از یک روحانی که صرفاً موعظه‌های دینی می‌کند به سمت تشکیل یک جنبش خدمت‌رسان آموزشی-اجتماعی حرکت کرد. شنوندگان موعظه‌های گولن به تشویق او شروع به ساخت خوابگاه‌ها، اردوگاه‌های تابستانی، مدارس و مراکزی آموزشی برای موفقیت در کنکور کردند که در آنها دانش‌آموزان و دانشجویان می‌توانستند شرایط بهتر و با کیفیت‌تری داشته باشند. جوانانی که در این مراکز اقامت داشتند و آموزش می‌دیدند اصلی‌ترین هواداران گولن شدند و اغلب آنها پس از فارغ‌التحصیلی تجربیات و آموخته‌های خود را به نسل جدیدتر انتقال می‌دادند و به گسترش و فراگیری این جنبش یاری می‌رساندند. از سوی دیگر، گولن هواداران خود را توصیه به گسترش کسب و کار اقتصادی و فعالیت‌های تجاری و تولیدی می‌کرد و هوادارن جنبش بخشی از درآمدهای خود را وقف خدمت‌رسانی به دیگر همنوعانشان می‌کردند و از این طریق منابع مالی زیادی برای گسترش جنبش تأمین می‌شد. این منابع صرف ساخت مدارس، دانشگاه، بیمارستان، کارخانه، رسانه، بنیادهای خیریه و انواع دیگری از فعالیت‌های خدماتی و تولیدی می‌شد.
فصل سوم با عنوان «سازمان‌دهی اجتماعی در جنبش گولن: شبکه محافل محلی» به بیان یافته‌های حاصل از مشاهدات و مصاحبه‌های نویسنده با اعضای جنبش در داخل و خارج ترکیه اختصاص دارد. یافته‌های این فصل بیانگر آن است که کمک‌های اعضای جنبش هم نشان‌دهنده تعهد آنها به آرمان‌های جنبش و هم ایجادکننده تعهد بوده است. به گفتۀ مؤلف بخشش و سخاوت مالی ویژگی اصلی مشارکت‌کنندگان در جنبش گولن است. همچنین متمرکز نبودن قدرت و وجود ساختاری که از طریق آن کمیته‌هایی از افراد داوطلب وظایف خود را انجام می‌دهند، پویایی و طراوت جنبش را افزایش می‌دهد. جنبش گولن به ایجاد اشتیاق فرد برای نقش‌آفرینی در برنامه‌های خدماتی از طریق ارتباط با سایر همفکران، افرادی که قصد و هدف واحدی دارند کمک می‌کند و آن را افزایش می‌دهد.
فصل چهارم «فرهنگ ترکی-اسلامی دَهِش» دربارۀ آموزه‌های فرهنگی- دینی مربوط به نوع‌دوستی و کار خیر در تاریخ ترکیه است. جنبش گولن با فرهنگ ترکیه و به خصوص فهم ترک‌ها از اسلام پیوند ذاتی دارد و به نوعی اسلام ترک در قلب این سنت جای دارد. از این رو درک و فهم مهمان‌نوازی موجود در فرهنگ مردم ترکیه برای تحلیل آنچه به مردم ترک انگیزه می‌دهد که چنین سخاوتمندانه با فعالیت‌های جنبش همراهی کنند ضروری است. مفاهیم اصلی موجود در فرهنگ ترکی- اسلامی ترکیه که بر جنبش گولن تاثیرگذار بوده عبارتند از: صدقه، زکات، قربانی، وقف، برادری، همسایه‌مداری، برکت و قرض‌‌الحسنه. از نظر نویسنده گولن استفاده‌ی هوشمندانه از این مفاهیم را دلایل موفقیت جنبش دانسته است. کلمۀ دهش در فارسی مصدر جعلی از دادن و عطا کردن و به معنای بخشش و گذشت است.
فصل پنجم با عنوان «آب در آسیاب: تأمین مالی پروژه‌های خدماتی الهام گرفته از گولن» به این سؤال مهم و مبهم می‌پردازد که منابع مالی جنبش گولن چگونه تأمین می‌شود؟ همواره یکی از اتهامات وارده بر جنبش گولن نحوه تأمین منابع مالی فعالیت‌های گسترده و جهانی وی است. منتقدین جنبش گولن او را متهم به دریافت هزینه فعالیت‌های خود از آمریکا و اسرائیل تا ایران و عربستان کرده‌اند و وی را عامل این طیف متناقض از کشورها دانسته‌اند. نویسنده در این فصل با بررسی مهم‌ترین منابع مالی پشتیبان جنبش گولن سعی در یافتن تکیه‌گاه‌های مالی این جنبش دارد. «بانک آسیا» به عنوان بزرگ‌ترین بانک از بین چهار بانک مشارکتی در ترکیه با الگو قرار دادن بانک‌داری اسلامی و بدون ربا مهم‌ترین پشتیبان مالی جنبش گولن است. سهام‌داران این بانک 346 تاجر بزرگ ترک هستند که برخی از آنها هوادار گولن هستند و خود گولن هم همواره هوادارانش را تشویق به تأسیس بانک بدون ربا کرده است. در این فصل، ایباف با بررسی منابع مالی ایستگاه تلویزیونی سامان یولو، روزنامه زمان، بنیاد روزنامه‌نگاران و نویسندگان، دانشگاه فاتح، شش بیمارستان، خوابگاه‌ها و دوره‌های آمادگی ورود به دانشگاه، مدارس موجود در سراسر جهان حتی کشورهای اروپایی و غیراسلامی و سازمان همبستگی و یاری کیمسه یوک‌مو به عنوان فعالیت‌های اصلی جنبش گولن؛ هزینه‌ها و درآمدهای آنها را جستجو کرده است. اغلب این مؤسسات در آغاز تأسیس با استفاده از کمک‌های خیرخواهانه تجار، زکات، صدقه و یا وام‌های بانک آسیا شکل گرفته‌اند ولی به تدریج توانسته‌اند با مدیریت صحیح و کوشش کارکنانش نه تنها در تأمین هزینه‌هایشان به خودکفایی برسند بلکه درآمدزایی هم داشته باشند و بتوانند منابع جدید برای گسترش فعالیت‌های گولن خلق کنند. نویسنده علاوه بر منابع مالی به بررسی چگونگی عملکرد سازمانی و تشکیلاتی این موسسات هم می‌پردازد و بهره‌وری، کیفیت و تعهد سازمانی بالا را هم از دیگر دلایل موفقیت این موسسات می‌داند.
نویسنده پس از خلاصه‌ای در پایان کتاب که جمع‌بندی مطالب مطرح شده در فصول پیشین است، پیوستی با عنوان «صدای منتقدان» آورده است که در آن نقدهای وارد بر جنبش گولن به صورت مختصر مطرح شده است. در پایان پیوست نویسنده به این نقدها بر اساس یافته‌های پژوهشی خود پاسخ داده است.