داستان در سال ۱۳۱۳ در کرمانشاه رخ می‌دهد. آهوخانم زنی زحمتکش، بردبار و بزرگوار است. آدم‌ها و ماجراها پیرامون آهوخانم شکل می‌گیرند و او آن‌چنان بر تمامی داستان تأثیر می‌گذارد که حتی در صحنه‌هایی که حضور ندارد، وجودش محسوس است. شوهرش، سید میران سرابی، نانوا و رئیس صنف نانوایان کرمانشاه، پشت ترازوی مغازه‌اش نشسته است که زن زیبارویی وارد می‌شود. زنی به‌نام هما که پس از چهار سال زندگی به دلیل ستم‌های شوهرش، مهرش را حلال و جانش را آزاد کرده است.
علی محمد افغانی از نویسندگان نامدار ایرانی است که در سال ۱۳۰۳ در کرمانشاه متولد شده است. پدر و مادر علی محمد اصالتا اهل اصفهان بودند اما در بحبوبه انقلاب مشروطه از اصفهان به کرمانشاه کوچک کرده و در آنجا ماندگار شدند. علی محمد افغانی درابتدای دهه ۱۳۴۰ با انتشار رمان شوهر آهو خانم به جرگه داستان‌نویسان ایرانی پیوست. افغانی عضو سازمان نظامی حزب توده ایران بود، در سال ۱۳۳۳ دستگیر و به اعدام محکوم شد اما پس از پنج سال آزاد شد. او رمان شوهر آهو خانم را در دوران زندان نوشت.
جمال زاده درباره این کتاب نوشته است: …شوهر آهو خانم به دستم رسید. در واقع باید من و امثال من دکان نویسندگی‌مان را تخته کنیم. راستی کشور ایران کشور معجزه است… این کتاب واقعا خواندنی است. همه آن از اول تا آخر تیپیک ایرانی است… چه زبانی، چه صحنه‌هایی، چه شیوه بیانی، و چه توصیف‌هایی…
کسانی چون سیروس پرهام، محمد علی اسلامی ندوشن، و صادق هدایت رمان شوهر آهو خانم را ستوده‌اند، اما این اثر مخالفانی هم دارد. بعضی گفته‌اند سرعت قلم افغانی در توصیف هر صحنه بسیار کند است و خواننده را خسته و جان به سر می‌کند.
شوهر آهو خانم در سال 1340 با سرمایۀ مؤلف چاپ، منتشر و در اندک زمانی نایاب شد. چاپهای دوم تا نهم به همت عبدالرحیم جعفری (انتشارات امیرکبیر) منتشر شد و اکنون چاپ سیام را مؤسسه انتشارات نگاه با وفاداری به متن چاپ اول منتشر کرده است.