ابوالقاسمخان قراگزلو (1282 ـ 1346 هق) ملقب به «ناصرالملک»، از رجال مشهور اواخر دوران قاجاریه و یکی از مهمترین چهرههای تاریخ سیاسی ایران در این دوران است. با اینکه وی مدت چهار سال نایبالسلطنۀ احمدشاه قاجار بوده و در این سالهای بحرانی از او هزاران سند و نامه باقی مانده است، ولی متأسفانه تاکنون از او شناخت صحیحی نداشته و اندک شناختی هم که موجود است مستند نیست.
در بیشتر آثار بهجامانده از دورۀ قاجار و نیز دورۀ معاصر نظر مساعدی نسبت به ابوالقاسمخان ناصرالملک ابراز نشده و حتی گاهی از او به بدی یاد شده است. این موضوع رامین یلفانی را بر آن داشت تا به بررسی همهجانبه و وسیعتری دربارۀ ناصرالملک بپردازد تا قضاوت نهایی را برای خوانندگانی که با شخصیت دوگانۀ ناصرالملک روبهرو شدهاند، سهلتر سازد.
این پژوهش بر پایۀ اسناد خانوادگی و خصوصی خاندان ناصرالملک، که در مرکز اسناد مؤسسۀ مطالعات تاریخ معاصر نگهداری میشود و نیز سایر منابع منتشرشده قرار گرفته است و مقطع زمانی مورد بحث در آن از اواخر دوران سلطنت ناصرالدینشاه تا ابتدای سلطنت احمدشاه است. مطالب این کتاب و برداشتهایی که از اسناد مذکور در آن به عمل آمده، برای اولین بار است که مطرح میشود. بعضی از آن اسناد یا مکتوبات، بینظیر و منحصربهفرد است و بیشک مورخان یکصد سال اخیر تاکنون از آن محروم بودهاند. این اسناد تا آن حد ارزش تاریخی دارد که میتواند مورخان امروزی را از مراجعه به بسیاری از منابع بینیاز کند. قسمت اعظم این اسناد راجع به مسائل بسیار شخصی و خصوصی و خانوادگی، و گزارشهای مباشران املاک یا تظلم و شکایات رعایای ناصرالملک بود که طبعا نمیتوانست گرهی از مسائل سیاسی آن روزگار بگشاید، ولی مطالعه و بررسی آنها ضروری بود، زیرا احتمال داشت مطالب مهمی در آن اسناد نهفته باشد.