بلاغت ساختارهای نحوی بخشی از دانش بلاغت است که نظریه آن را برای نخستین بار عبدالقاهر جرجانی، بلاغی شهیر قرن پنجم، طرح کرد و اکنون به نظریه نظم شهرت دارد. بر اساس این نظریه، نحو ظرفیت ناشناخته ای در خلق معنا دارد که عموما از آن غافلیم.
لیلا سیدقاسم، می کوشد با اتکا بر نحو زبان فارسی در یکی از شاهکارهای نثر فارسی، ساختارهای مبلغ معنا را در این زبان بازشناسد تا بعدها در کنار پژوهش های همانند، بدنه استواری برای دانش معانی در زبان فارسی فراهم آید. آن شاهکار نثر که در این کتاب کاویده میشود تاریخ بیهقی است. تاریخ بیهقی عهده دار بیان واقعیات است و بدین سبب از بسیاری از ابزارهای زیبا آفرینی در شعر بی بهره مانده، نه اهرم وزن و قافیه را دارد و نه جادوی خیال را. در عوض ویژگیهای ترکیب و تنوعات ساخت نحوی، یکی از ظرفیت های نثر بیهقی برای تاثیرگذاری است.
با مبنا قرار دادن نظریه عبدالقاهر جرجانی درباره نحو و زیبایی شناسی و سپس با بهره گیری از ابزارهای تکمیلی آن در زبان شناسی مدرن و نیز در نظر گرفتن قابلیت های خاص زبان بیهقی میتوان چارچوب مناسبی برای بررسی بلاغت ساختارهای نحوی در تاریخ بیهقی، یافت.