مرآة البلدان کتابی است به زبان فارسی، نگاشته محمد حسن خان اعتمادالسلطنه ملقب به صنیع الدوله، از رجال علمی-سیاسی عهد ناصری که به شرح شهرها و قری و قصبات ایران زمین؛ یعنی ایران بزرگ که گستره آن از رود سیحون تا ماوراء فرات و از دربند باب الابواب در شمال دریای خزر تا جزایر و سواحل خلیج فارس را در برمی گیرد، میپردازد. به جز مباحث جغرافیایی، اعتمادالسلطنه گاه در این کتاب به درج پارهای وقایع تاریخی معاصر نیز پرداخته است.
اطلاعات موجود در اين كتاب متعاقب بخشنامهای فراهم آمد كه دولت خطاب به حاكمان و فرمانروايان ايالات و ولايات ايران صادر كرد و براساس آن دانشمندان و محققان هر ديار موظف به گردآوری اطلاعاتى درباره محل اقامت خود شدند. آنان گذشته از تدوين مطالب مندرج در منابع كهن به تحقيقات ميدانى در هر محل دست زدند. از مجموع اين گزارشها 10 مجلد نسخه عظيم خطى فراهم آمد كه هر بخش به خط گردآورنده بود. اين دفاتر در مجلدات بزرگى جای گرفت كه اكنون برجای مانده است. بنياد تأليف مرآة البلدان بر اساس همين يادداشتها و اسناد بود و اعتمادالسلطنه نيت آن داشت كه يك دوره فرهنگ جغرافيايى برای ايران فراهم آورد.
مؤلف در آغاز كتاب ابتدا بحثى در زمينه طول و عرض جغرافيايى نموده و به اقاليم سبعه كه اصطلاح متعارف در نزد جغرافىدانان اسلامى است، اشاره مىنمايد. همچنين علامت اختصارى بعضى از منابع را آورده است. در ادامه به معرفى اماكن جغرافيايى، بر اساس ترتيب حروف الفبا مىپردازد.