استان ایلام واقع در غرب ایران از دیرباز منطقه‌ای آباد و یکی از مراکز مهم امپراتوری “عیلام” بوده است. در دوران قدیم عیلام به مملکتی گفته میشد که از این ولایات ترکیب یافته بود: خوزستان-لرستان-پشتکوه و کوه های بختیاری. عیلام چند شهر مهم داشت که شوش مهمترین شهر عیلام و اینطور که معلوم شده از قدیمی ترین شهر های جهان بوده است. از هزاره چهارم قبل از میلاد و احتمالاً پیش از آن، مهمترین خط ارتباطی تمدن کوه‌ها و تمدن جلگه‌های جنوب غرب ایران از این سرزمین می‌گذشته است.
تمدن ایلام، یا تمدن عیلام (به پارسی باستان) نام یک تمدن در منطقه‌ای است که بخش بزرگی، در جنوب غربی فلات ایران را در پایان، هزارهٔ سوم قبل از میلاد در بر می‌گرفت و در دورهٔ هخامنشیان به منطقه جغرافیایی سوزیانا شوش کاهش یافت. ایلامیان کشورشان را “هَتَمَتی” به‌معنی “سرزمین خدا” می‌خواندند، اکدیان بدان “اِلامتو” می‌گفتند. در ۲۷۰۰ پیش از میلاد، نخستین شاهنشاهی ایلامی در شوش “در جنوب غربی ایران” تشکیل شد. سفالینه‌های نقاشی شده متعلق به حدود ۳۵۰۰ پیش از میلاد در شوش واقع در ایلام بیانگر دوره‌ای پیشرفته از طرح‌های هندسی، ایجاد سبک خاص از انسان و شکل‌هایی از جانوران در آن‌ها می‌باشد.
در حدود ۲۰۹۴ تا ۲۰۴۷ پیش از میلاد ایلام توسط شولگی، دومین پادشاه سلسله سوم اور تسخیر گردید و بعداً در سال ۲۰۰۴ پیش از میلاد سلسله سوم اور توسط ایلام واژگون می‌شود.
در سال ۶۳۹ پیش از میلاد آشوربانیپال شاه آشور، ایلام را شکست داد و شوش را غارت کرد. پس از این جنگ، ایلام هرگز به عنوان یک قدرت مستقل ظاهر نگردید.
ایلامیان از آغاز دوره پیش ایلامی تا پایان دوره ایلام نو، حدود ۲۶۶۱ سال در جنوب غربی ایران زندگی و حکومت می‌کردند.
سرزمین ایلام به لحاظ موقعیت خاص جغرافیایی و استراتژیک و هم‌مرزبودنش با کشور عراق اهمیت ویژه‌ای دارد. این کتاب که نوزدهمین اثر مؤلف در زمینه ایران‌شناسی است، ایلام و تمدن آن را در دوازده فصل به این ترتیب بررسی کرده است: جغرافیای طبیعی استان ایلام، آغاز زندگی و سابقه تمدن در استان ایلام، تاریخ استان ایلام، آثار باستانی و بناهای تاریخی استان ایلام، مرزهای استان ایلام، تقسیمات کشوری استان ایلام، جمعیت و گروه‌های نژادی و مسکن و بهداشت و درمان در استان ایلام، سوانح طبیعی و حوادث سیاسی، عشیره‌ها و طایفه‌های استان ایلام، شاخصه‌های اجتماعی استان ایلام، اقتصاد استان ایلام، شهرستان‌های استان ایلام.