نظام ایالات در دوره صفویه یکی از مهم‌ترین منابع دوره صفویه است و چنان که خود مولف آلمانی، روربرن (Rohrborn, Klaus-Michael) اشاره می‌کند در ضمن گزارش ایلات این دوره به اختلافات و کشمکش‌های بین رؤسای طوایف قزلباش و مقام سلطنت اشاره شده است. مؤلف در کنار گزارش این اخبار، هدف خود را از نوشتن کتاب، بحث دربارۀ تلاش پادشاهان برای قبضه کردن قدرت به صورت مطلق و کوشش دربار برای تضعیف موقع حُکّام ایالات می‌باشد.
در دیباچه نظام ایالات در دوره صفویه مؤلف تنها به چگونگی نوشتن کتاب پرداخته است. در بخش اول کتاب با نام “حُکّام ایالات مملکت” خود از بخش‌های متعددی تشکیل شده است:
الف- ملاحظات تاریخی- جغرافیایی: مؤلف بعد از اشاره به کمبود منابع در این دوره به غیر از سفرنامه‌ها و کتاب تذکر الملوک، ایالات صفویه را به نوزده عدد تقسیم و هر کدام را نام می‌برد و به ترتیب هر کدام را شرح می‌دهد؛ مانند: شیروان، قره‌باغ، ایروان، آذربایجان، دیاربَکر، کرمانشاهان و کلهر:
ب- مراتب، مناصب و عناوین: این بخش به چگونگی انتصاب اشخاص به مراتب و مناصب حکومتی پرداخته شده است؛ مانند: “متنفذترین اُمرا یعنی حُکّام ایالات بزرگ و مقتدرترین حُکّام درجه دوم همه خان و حکام کم اهمیت تر سلطان بودند. “بیگ” به کسانی اطلاق می‌شد که در آینده می‌بایست به امیری برسند.”
عناوینی؛ مانند خانلربیگی، بیگلربیگی، خان قورچی باشی در این بخش توضیح داده شده است.
ج- انتصابات: در این بخش از انتصابات و از این که انتصاب حُکّام ایالات به دست پادشاه و همواره با دست نوشتۀ او همراه بوده و بعضی مواقع نیز به یکی از صاحب منصبان درباری محول می‌شد، سخن به میان آمده است. حُکّام نواحی تحت حکومت هر ایالت به دست حُکّام همان ایالت صورت می‌گرفت.
د- کثیر المشاغل بودن: بعضی افراد دارای شغل‌های متعدد بوده‌اند که به مواردی از آنها اشاره شده است.
ه- وابستگی‌های اجتماعی حُکّام: اخباری؛ مانند این که شاه به استثنای والیان از نظر انتخاب حُکّام کاملا مستقل بودند و این که بیشتر آنان از سران طوایف قزلباش بودند. در این قسمت در جدولی بیگلربیگی‌های زمان شاه عباس اول، شاه صفوی و شاه عباس دوم بیان شده است. همچنین فهرست شاهزادگانی که در ایالات بوده‌اند، آورده شده است.
و- اختیارات حُکّام:
۱- اختیارات نظامی: که به اختیارات حُکّام ولایات در امور نظامی پرداخته شده و نمونه‌ای از این آمار را آورده است. از تعداد اسبها و سلاحها و…. در اختیار ایشان بوده است.
۲- اختیارات مالی:
ایالات به عنوان تُیول در اختیار حُکّام قرار می‌گرفت و آنها در برابر آن موظف به پرداخت مقدار معینی مواجب سالانه بودند، لذا آنها هم بخش‌های تحت تسلط خویش را به حُکّام محلی تُیول می‌دادند.
۳- اختیارات قضایی حُکّام:
حُکّام به عنوان عالی‌ترین مرجع دولتی حق نظارت عمومی بر سازمان‌های اداری و قضایی حوزه حکومتی خود داشتند.
۴- حُکّام و تشکیلات دینی:
این بخش به روابط و مناسبات حاکم با احکام شرعی و فقهی اشاره دارد.
ز- دربارۀ والیان:
۱- حکومت‌های باجگذار دولت صفوی ۲ ملاحظات تاریخی- جغرافیایی: الف- گرجستان. ب- خوزستان. ج- کردستان…. ۳- القاب، انتصابات، کثیر المشاغل بودن ۴- اداره ایالات والی نشین و حکومت مرکزی ۵ دین والیان.
خ- وزرای حُکّام یا دست راست خان‌ها: که به نمونه‌ای از این شخصیت‌ها در اصفهان و خراسان اشاره شده است.
ط- وزرای حُکّامی که از طرف مرکز منصوب شده‌اند: اطلاعاتی از ایالات متعدد در زیر عنوان‌هایی مثل ملاحظات تاریخی- جغرافیایی، اختیارات می‌دهد.
در بخش دوم با نام “وزرای کل” به بحث‌های تاریخی و جغرافیایی این وزرا در هر دوره و اختیارات آنها پرداخته است.
در بخش پایانی کتاب “وزرای ایالات خاصه”: الف- ملاحظات تاریخی- جغرافیایی: به گزارشی از ایالات خاصه و تاریخ و مناطق مختلف در جداولی در دوران شاه عباس اول گزارش شده است. ب- اداره ایالات خاصه: به مناسبات وزیر ایالات با سایر عمال حکومت پرداخته شده است. ج- خاصه و خالصه: به توضیح این الفاظ و تفاوت آنها پرداخته شده است. د- املاک خاصه و تناسب قدرت در مملکت: اینکه وضع و خصوصیات املاک خاصه منعکس کننده تقسیم قدرت در مملکت است.