پوپولیسم ایرانی

تحلیل کیفیت حکمرانی محمود احمدی نژاد از منظر اقتصاد و ارتباطات سیاسی

یکی از اموری که محمود احمدی‌نژاد را متفاوت از دیگر مسئولان دولت در گذشته می‏ کند این است که مخالفت عمومی با شخص ایشان خیلی زیاد بوده اما اقداماتش در مقایسه با ظاهر، گفتار و شخصیتش کمتر مورد نقد قرار گرفته است. مقصود از این حرف آن است که حجم تخریب‌ها، مسخره کردن‌ها و مچ گیری‌ها آن‌قدر زیاد بوده که نقد واقعی و جدی تصمیمات کلان وی در محاق رفته و مواردی هم که انجام شده تحت‌الشعاع قرار گرفته است.
تا وقتی فعالیت هر کدام از مسئولان سابق مورد ارزیابی جدی قرار نگیرد مناقشه بر سر شایستگی یا عدم شایستگی آنها برای آن پست‌های مختلف یا موفق و ناموفق بودن آنها بی معیار خواهد بود و راهی به مقصود نخواهد برد.

کتاب پوپولیسم ایرانی تلاشی است خودانگیخته، مختصر و مناقشه‌انگیز برای ارائۀ چارچوبی منسجم از فعالیت‌ها و اقدامات محمود احمدی‌نژاد در هشت سال ریاست جمهوری. در آن دوران کشور از درآمد نفتی سرشاری برخوردار بود ولی هزینه‌کرد این منابع هنگفت اثر قابل‌قبولی در توسعۀ ایران برجا نگذاشت. از نظر شاخص‌های اقتصاد کلان، یعنی رشد و تورم، احمدی‌نژاد کشور را در بهترین شرایط تحویل گرفت و در بدترین شرایط تحویل داد.
حال این سؤال وجود دارد که چرا چنین ادعایی وجود دارد و شواهد آن چیست؟ سوال مهم‌تر این است که چرا اقدامات صورت گرفته نتوانست محصول توسعه را به همراه آورد. به نظر می رسد که چارچوب نظری پوپولیسم چارچوب مناسبی باشد که تا حد زیادی به عرضۀ یک چارچوب ساده، منسجم و قابل‌فهم برای تحلیل آن دوران کمک می‌‏کند. به همین دلیل کتاب با تبیین این مفهوم شروع می‌شود. سپس روایتی از زندگی و زمانۀ محمود احمدی‌نژاد و صعود او به کرسی ریاست‌جمهوری ارائه می‏شود. در ادامه مشی وی در ادارۀ نهاد دولت، سیاست داخلی و سیاست خارجی تشریح شده و در فصل بعد به تفصیل به سیاست‌های اقتصادی دور اول و پیامدهای آن پرداخته شده است. سپس مناظرات انتخابات 88 و اعتراضات سیاسی پس از آن مورد تحلیل قرار گرفته شده و نسبت آنها با اقدامات گذشته مورد کاوش قرار گرفته است. پس از آن سیاست‌های اقتصادی در دوره دوم ریاست جمهوری مورد تحلیل واقع شده و اثرات آن به‌تفصیل برشمرده شده است.
در بخش نتیجه گیری تلاش شده تا پیامدهای اقدامات آن دوره برای آینده بیان گردد و درس‌هایی که حاکمیت، اصلاح طلبان، اصولگرایان و مردم می ‏توانند از تجربۀ هشت سال 1384 تا 1392 بیاموزند یک به یک ذکر گردد. در پیوست اول پوپولیسم در آمریکا و مشخصاً پدیده ترامپ و در پیوست دوم پوپولیسم در ونزوئلا و پدیدۀ هوگو چاوز معرفی شده است. در پیوست سوم گزیده ‏ای از سخنان جالب آقای احمدی‌نژاد آورده شده است. نکته مهم و قابل ذکر آنست که در انتهای هر فصل بخش‌هایی از سخنان آقای احمدی‌نژاد به عنوان شاهد مدعاهای موجود در متن آورده شده است.