قومیت و قوم گرایی در ایران در هفت فصل به همراه یک جمع بندی نهایی تدوین شده است. مؤلف پس از مقدمه، در نخستین فصل اثر، مفهوم بندی قومیت در “خاورمیانه” در کنار مفاهیم مخدوش شده و جنبۀ تاریخی آن را توضیح داده است. در فصل دوم قبایل و دولت‌های ایران را تحت یک بررسی کلی قرار گرفته و مؤلف در فصل سوم به طور ویژه به مفهوم سیاست و جامعه در آذربایجان ایران، کردستان و بلوچستان می پردازد. فصل چهارم کتاب، شامل نظریات مربوط به قومیت و ناسیونالیسم است. فصل پنجم، روند شکل گیری دولت مدرن ایران با ایل زُدایی و حذف قدرت روسای خودمختار ایلی با تاکید بر سه منطقۀ آذربایجان، کردستان و بلوچستان در دوره ی پهلوی نشان داده شده است.
در فصل ششم قومیت و قوم گرایی در ایران، نقش نخبه‌های سیاسی و اندیشمند در شکل دادن به هویت قومی مطرح شده است. فصل هفتم از قوم گرایی و سیاست‌های بین الملل سخن می‌گوید. در نهایت در جمع بندی کتاب، نویسده از واقع گرایی و ضرورت تاکید بر وجوه مشترک جامعه ایرانی صحبت کرده است و اجتناب از دامن زدن به حساسیت های تنش زا و اختلاف برانگیز را توصیه می‌کند. با گسترش کشمکش های قومی و افزایش اهمیت آن در سیاست بین الملل، شاهد توجه فزاینده‌ای نسبت به مسئله قومیت و ناسیونالیسم در شاخه‌های گوناگون علوم اجتماعی هستیم. در این میان “خاورمیانه” با پراکندگی‌های گوناگون مذهبی زبانی و نژادی، توجه بسیاری از پژوهشگران را به خود جلب کرده است. کتاب حاضر پژوهشی است انتقادی در باب مطالعات قومی از دیدگاه روش شناسی. نویسنده بر آن است که آنچه در ادبیات کنونی علوم سیاسی و جامعه شناسی به قومیت و ناسیونالیسم قومی موسوم است، در گذشته ایران قابل مشاهده نیست و تنها از اوایل قرن بیستم به بعد تلاش‌هایی در جهت سیاسی کردن مسائل زبانی و مذهبی صورت گرفته است.
قومیت و قوم گرایی در ایران با عنوان فرعی “افسانه و واقعیت” اثری است از حمید احمدی. او تحصیلات دانشگاهی خود را در رشتۀ علوم سیاسی، در دانشگاه‌های تهران و کارلتون کانادا به اتمام رساند و به عنوان مترجم و مفسر رویدادهای خاورمیانه، فعالیت قابل توجهی در این زمینه داشته است. از وی آثار زیادی در حوزۀ موسوم به خاورمیانه به چاپ رسیده است که کتاب قومیت و قوم گرایی در ایران به طور ویژه، این مسئله حائز اهمیت را در ایران زیر بررسی قرار داده است.
