بررسی عملکرد امپریالیسم بریتانیا در جنوب غربی ایران ۱۸۹۷ – ۱۹۲۵ میلادی/ ۱۲۷۶ – ۱۳۰۴ هجری شمسی
این کتاب پایان نامه دکترای مؤلف انگلیسی دکتر ویلیام تئودور استرانگ است و بر مبنای اسناد آرشیوی دولت بریتانیا تنظیم شده است. وی با بررسی عملکرد امپریالیسم بریتانیا در جنوب غربی ایران، به تبیین چگونگی تثبیت و زوال حکومت مقتدر 28 ساله شیخ خزعل بن جابر(1276-1304 خورشیدی) بر سراسر منطقه خوزستان بزرگ، کرانه های کارون و بخشی از خلیج فارس، با بهره مندی از حمایت های مداخله گرانه انگلیس می پردازد.
انگلیس تا کودتای رضاخان، به طور نسبی و تحت قرارداد ها و ضمانت هایی از شیخ خزعل در برابر تهاجم روس و فشارهای دولت قاجار حمایت کرد. عمده ترین دلیل حمایت انگلیس از وی اهمیت سوق الجیشی شبه قاره هند و منافع عظیم امپراتوری بریتانیا در این منطقه و ترس از ورود روسیه به مناقشه استماری هند بود، زیرا مناطق تحت حاکمیت شیخ خزعل بعنوان راه مهم ارتباطی با شبه جزیره هند، نقش حیاتی ای در تقویت و تداوم منافع انگلیس داشته است. شیخ خزعل همچنین از حمایت نسبی شیوخ و متنفذان منطقه جنوب به دلیل ترسشان از کاهش اختیارات خود در برابر حکومت مرکزی بهره می گرفت.
با کودتای 1299 رضاخان و تقویت ارتش او، حکومت های محلی و شبه خود مختار مورد هجوم دولت مرکزی قرار می گیرند و همزمان در سیاستهای خارجی بریتانیا نیز چرخشی پدیدار می شود، سرانجام انگلیس به این نتیجه می رسد که در آن برهه تاریخی تثبیت حکومت قدرتمند رضاخانی در مرکز بهتر می تواند مانع طمع ورزی روسیه به هند شود، لذا انگلیسی ها با مخفی نگه داشتن این موضوع از خزعل بطور غیر علنی تداوم حمایت از شیخ خزعل را مغایر با منافع جدید بریتانیا تفسیر می کنند و این چرخش دیدگاه از طریق نامه هایی به رضاخان نیز اطلاع داده می شود تا جایی که باعث شگفتی رضاخان نیز می شود.
شیخ خزعل در نگرانی و سردرگرمی شرایط جدید سرانجام با حیله نظامی یکی از افسران ارتش رضاخانی دستگیر شده و تحت الحفظ به پایتخت منتقل می شود و تا پایان عمر در یک منزل شخصی در تهران در حبس خانگی بسر می برد.