این رساله تازه ای است در تاریخ اندیشه های جدید اجتماعی و سیاسی ایران در ارتباط با سیاست ترقیخواهی و کارنامه اصلاحات از سال ۱۲۷۵ تا ۱۲۹۷ قمری. به تعبیر دیگر، فصلی است در تحقیق ریشه های فکری نهضت ملی مشروطیت. به حقیقت، تاریخ تحول فکری و اجتماعی مشرق زمین مبحثی است که به زمان ما در همه کشورهای مشرق مورد مطالعه و استقراء واقع شده است. کشورهایی که بنیادهای کهن اجتماعی شان در برخورد با فرهنگ و مدنیت مغرب تطور یافته اند. دامنه این گونه مطالعات همچنان گسترش و تنوع می یابد. این تصنیف سرگذشت زندگانی میرزا حسین خان سپهسالار نیست، و محدود به دوران زمامداری او هم نیست. بلکه تحقیق در جریان تاریخی مهمی است در دوره ای که میرزا حسین خان به عنوان سفیر تجدد طلب و وزیر اصلاحگر، نماینده شاخص آن بود.
