متن فرهنگنامۀ تاریخی مفاهیم فلسفه در زبان اصلی در دوازده جلد تنظیم شده و نشر آن از 1971 میلادی آغاز و سرانجام با چاپ جلد سیزدهم که شامل «فهرستها» است در سال 2004 به پایان رسید. این فرهنگنامۀ آلمانی شامل 3712 مدخل در زمینۀ مفاهیم فلسفه در شاخههای مختلف آن و نیز مفاهیم مشترک میان فلسفه و سایر رشتهها، از جمله زیباشناسی و نظریۀ هنر، تاریخ و نظریۀ فرهنگ، زبانشناسی، ادبیات و خطابه، اخلاق، تعلیم و تربیت، علوم سیاسی، روانشناسی، روانکاوی، رواندرمانی و جامعهشناسی، اقتصاد، ادیان، الهیات و عرفان، ریاضیات و منطق، فیزیک، علم هیئت، جغرافیا، زمینشناسی، زیستشناسی و طب است.
امتیاز این فرهنگنامه در این است که سیر تطور تاریخی مفاهیم را بهگونهای مستند همراه با مآخذ و منابع غنی برای مطالعۀ بیشتر در اختیار خوانندگان قرار میدهد. حاصل سه دهه تلاش بیوقفۀ محققان و مؤلفان، فرهنگنامهای شده است که به اذعان صاحبان فن، «کار قرن» محسوب میشود و نهتنها در حوزۀ آلمانیزبان، بلکه در سایر حوزهها نیز تاکنون بدیلی نداشته است.
بهرغم سابقۀ دیرینۀ هنر در فرهنگ ایران پیش از اسلام و بهویژه، دورۀ اسلامی، پرداختن فلسفی به زیبایی و هنر بهگونهای نظاممند در کشور ما رشتهای نوپا به شمار میرود که طی دو دهۀ اخیر با اقبالی فزاینده رو به رو شده است. در این دو دهه، آثار معدودی در این حوزه تألیف و ترجمههای متعددی از آثار نگاشته شده، آن هم عمدتا در سنت فلسفی مغرب زمین، به زبان فارسی منتشر شده که غالبا زبان مبدأ آنها انگلیسی و مبنایشان متونی با صبغۀ فلسفی تحلیلی بوده است. در چنین شرایطی آشنا شدن دانشآموختگان و پژوهشگران ما با نگرشهای فلسفی دیگر از یک سو و کاوش ژرفتر در مفاهیم و مصطلحات این حوزه از سوی دیگر، کاری ضروری به نظر میرسد؛ چرا که این مفاهیم، مصطلحات و نیز معادلهای آنها در زبان فارسی در شرف شکلگرفتناند و چه بسا بتوان دست کم در این حوزۀ نوپا، با درایتی بیشتر کار سنجیدهای صورت گیرد و از آشفتگیهای پیشین ناشی از شتابزدگیها، کژفهمیها و سطحینگریها بهویژه، در برگردان متون و فهم اندیشههای فلسفی فرهنگهای دیگر احتراز گردد. لازمۀ این کار، آشنایی خوب و دقیق با مفاهیم و مصطلحات زیباشناسی و فلسفۀ هنر و سیر تطوری است که آنها پشت سر دارند.
کتاب پیش رو دربردارندۀ 14 مدخل از حدود 160 مدخل مربوط به زیباشناسی و فلسفۀ هنر فرهنگنامۀ تاریخی مفاهیم فلسفه است که البته ضرورت انتخاب آنها بر مبنای برطرفساختن بخشی از نیازهای فعلی پژوهشگران ایرانی و رفع خلأ موجود در منابع زیباشناسی و فلسفۀ هنر در زبان فارسی است.